Καισαριανής Δανιήλ: «Προσδοκώσι την τροφήν»
Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Με την εργασία του ο άνθρωπος παίρνει την τροφή, που η πρόνοια του Θεού τού χαρίζει. Δοξολογεί με ευχαριστία απευθυνόμενος στον Κυβερνήτη και Συντηρητή του κόσμου Κύριο (Ψαλμού 103, 27-28) «όλα από σένα περιμένουν για να τους δώσεις την τροφή τους στην κατάλληλη στιγμή». Ο Κύριος μάς προτρέπει στην Κυριακή Προσευχή να ζητάμε από τον ουράνιο Πατέρα μας «τον άρτον ημών τον επιούσιον» (Ματθαίου στ΄, 11).
Ο Θεός έθρεψε·
-Τους Ισραηλίτες με το μάννα στην έρημο σαράντα χρόνια με ένα θαυμαστό τρόπο, προφυλάσσοντάς τους από την πλεονεξία (Εξόδου ιστ΄, 18) «υπελόγιζαν κατόπιν την ποσότητα που μάζευαν και είδαν ότι αυτός που μάζεψε πολύ, δεν είχε περισσότερο από όσο χρειαζόταν· και εκείνος που μάζεψε λίγο, δεν είχε λιγότερο από το απαραίτητο. Ο καθένας μάζεψε ανάλογα με τις ανάγκες του».
-Την χήρα στα Σαρεπτά επειδή σε καιρό πείνας δέχθηκε να φιλοξενήσει τον προφήτη Ηλία και να μοιρασθεί μαζί του τα λιγοστά τρόφιμά της. Ο Προφήτης την πληροφορεί για την απόφαση του Θεού (Γ΄ Βασιλειών ιζ΄, 14) «το αλεύρι του σταμνιού δεν θα εξαντληθεί και το δοχείο του ελαίου δεν θα λιγοστέψει μέχρι της ημέρας, που ο Κύριος θα στείλει βροχή στην γη».
-Τους πέντε χιλιάδες άνδρες με το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων (Ματθαίου ιδ΄, 13-21): Αργά δε το απόγευμα προσήλθαν οι μαθητές και Του είπαν· ο τόπος είναι έρημος και η ώρα έχει περάσει· διάλυσε τα πλήθη, ώστε να πάνε στα γύρω χωριά και να αγοράσουν για αυτούς τροφές. Ο Ιησούς τους είπε· δεν έχουν ανάγκη να πάνε· δώστε τους εσείς να φάγουν. Εκείνοι δε του είπαν· εδώ δεν έχουμε παρά μόνο πέντε άρτους και δύο ψάρια. Ο δε Ιησούς είπε· φέρετέ τα εδώ σε μένα. Και αφού συνέστησε στα πλήθη να καθήσουν επάνω στα χορτάρια πήρε τους δύο άρτους και τα δύο ψάρια, σήκωσε τα μάτια στον ουρανό, για να ευχαριστήσει τον ουράνιο Πατέρα, ευλόγησε, έκοψε τους άρτους σε κομμάτια και τα έδωσε στους μαθητές και οι μαθητές στο πλήθος. ῎Εφαγαν δε όλοι και χόρτασαν και μάζεψαν ό,τι περίσσευσε από τα κομμάτια, δώδεκα κοφίνια γεμάτα. Εκείνοι δε που έφαγαν ήταν πέντε περίπου χιλιάδες, εκτός από τις γυναίκες και τα παιδιά.
Ουσιαστικό ρόλο έπαιξαν, στον καιρό της Παλαιάς Διαθήκης, αφ’ ενός οι θυσίες και οι προσφορές ζώων και καρπών και αφ’ ετέρου οι απαγορεύσεις να τρώγονται διάφορες τροφές, για να διατηρήσει ο πιστός άνθρωπος ζωντανή την εμπιστοσύνη του στον Θεό Πατέρα και την συνείδηση ότι τρέφεται από τα χέρια Του.
Κατά την παράδοσι αυτή, τα πλούσια γεύματα και τα εορταστικά φαγητά, παρέχονται αφού ανεβεί ο άνθρωπος στον βωμό του ναού του Θεού για να θυσιάσει ένα ζώο, για να προσφέρει τα πρώτα στάχυα και τους πιο ωραίους καρπούς της σοδιάς, κατά τους λόγους του Δευτερονομίου, στους οποίους διαβάζουμε και τα εξής (Δευτερονομίου ιστ΄, 10-11) «και τότε θα γιορτάζεις την γιορτή των Εβδομάδων, την Πεντηκοστή, προς τιμή του Θεού σου. Ανάλογα με τις ευλογίες που αυτός θα σου δώσει, θα φέρεις τις προαιρετικές προσφορές σου, στον τόπο που αυτός θα έχει διαλέξει για να λατρεύεις το όνομά του εκεί. Και θα ευφραίνεσαι ενώπιον του Κυρίου του Θεού σου εσύ, οι υιοί σου και οι θυγατέρες σου, οι δούλοι σου και οι δούλες σου, οι Λευίτες που κατοικούν στις πόλεις σας, οι ξένοι, τα ορφανά και οι χήρες που κατοικούν ανάμεσά σας».
Ο Κύριος διαχώρισε τα ζώα σε καθαρά “εσθιόμενα” και ακάθαρτα “μη εσθιόμενα”. Η απαγόρευσις να μη τρώνε οι Ιουδαίοι τα ακάθαρτα ζώα, όπως αναφέρεται στο 11ο κεφάλαιο του Λευιτικού, διατηρεί σ’ αυτό τον σημαντικό τομέα της ανθρώπινης υπάρξεως, που είναι η τροφή, τον σεβασμό της κυριαρχίας της θελήσεως του Θεού στην ζωή του ανθρώπου.
Στην Καινή Διαθήκη, αυτό τον σεβασμό του θελήματος του Θεού εξυπηρετεί η νηστεία, τον τρόπο της οποίας συνέστησε ο Κύριος στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. «Όταν δε νηστεύητε, μη γίνεσθε ώσπερ οι υποκριταί σκυθρωποί …όπως μη φανής τοις ανθρώποις νηστεύων, αλλά τω πατρί σου τω εν τω κρυπτώ, και ο πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ αποδώσει σοι εν τω φανερώ» (Ματθαίου στ΄, 16-18). Η διαφορά μεταξύ των απαγορεύσεων της Παλαιάς Διαθήκης και της νηστείας που έχει ορίσει η Καινή Διαθήκη ευρίσκεται στην εκούσια αποδοχή. Η νηστεία επιλέγεται από τον ίδιο τον άνθρωπο ελεύθερα, ως άσκησις της θελήσεώς του.
