Καλύμνου Παΐσιος: «Ελληνισμός και Χριστιανισμός είναι οι δύο πτέρυγες με τις οποίες οι κοινωνίες και τα έθνη ανέρχονται στο ύψος των υψηλών αρχών και ιδεών»
Ο Καλύμνου Παΐσιος για την εορτή των Τριών Ιεραρχών
Η Εκκλησία μας σήμερα εορτάζει, εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη, την μνήμη των Τριών Ιεραρχών, των τριών φωστήρων της τρισηλίου Θεότητας, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Θρησκευτική εορτή και συγχρόνως και Εθνική. Και εορτή της παιδείας και των Ελληνικών Γραμμάτων και των Τεχνών.
Κατά τους αρχαίους χρόνους οι άνθρωποι ευρίσκοντο στο σκοτάδι της άγνοιας περί των πνευματικών πραγμάτων, καθότι απομακρύνθηκαν από τον αληθινό Θεό, τον Πλάστη και Δημιουργό του Παντός, «Πανταχού μεν είδωλα, Θεοί δε εν αυτοίς ουδαμού», ως λέγει ο Βασίλειος Σελευκείας (Λογ. ΙΒ). Η ειδωλομανία διέφθειρε λαούς, φιλές, ανθρώπους και έθνη. Η ανθρωπότητα ζούσε στο σκότος, στην πλάνη και στην ειδωλολατρία χιλιάδες χρόνια.
Οι Έλληνες φιλόσοφοι, ζητούντες την αλήθεια, κατενόησαν το ψεύδος αυτής και την ολέθρια επίδρασή της επί των κοινωνιών, δεν μπορούσαν όμως να οικοδομήσουν οικοδόμημα νέο και στερεό δια του ανθρωπίνου λόγου, καθ’ ότι άλλοι λαοί, φιλές και γλώσσες δίδασκαν αντίθετα του ορθού λόγου. Η διδασκαλία τους ήταν διδασκαλία ανθρώπων και η σοφία τους δεν είχε στερεά θεμέλια. Δια τούτο ο Πλάτων ζητούσε βεβαιότερο τι όχημα ή λόγο τινά θείον, όπως ασφαλέστερο και μάλλον ακινδύνως διέλθει τις τον βίον του.
Το θεοφιλέστατο και ένδοξο Έθνος των Ελλήνων ανεπτύχθη ιστορικώς, και ανέπτυξε πολιτισμό υπέροχο. Έζησε ανά τους αιώνες και ανέπνεε τις ζωογόνες της ελευθερίας αύρες, και ως πνεύμα φιλοσοφότατο και ευγνενέστατο ζητούσε το αληθές, το αγαθό και το καλόν. Και μάλιστα άλλα όσα μεν εφεύρε με την ακάματο αυτού επιμέλεια ζητούντες τι το καλύτερο, τα περισσότερα αξιοποίησε, και τα αύξησε θαυμάσια προς ίδιον όφελος. «Έλληνες σοφίαν ζητούσιν » (Α.Κορινθ. α’ ,22).
Οι δε φιλόσοφοι της αρχαίας Ελλάδας, Δημοσθένης, Πλάτων, Σωκράτης, Αριστείδης, μουσουργοί του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, ανέπτυξαν κατ’ εξοχή, την κατ’ άνθρωπον σοφία, η οποία εθεωρείτο μέγιστο αγαθόν, (Ξενοφ. Απομν. Δ,5,6) και μέσω του ανθρωπίνου πνεύματος έβλεπαν την ανύψωση του ανθρώπου μέχρι του Θεού.
Και ήλθε το πλήρωμα του χρόνου. Ελληνισμός και Χριστιανισμός είναι οι δύο πτέρυγες με τις οποίες οι κοινωνίες και τα έθνη ανέρχονται στο ύψος των υψηλών αρχών και ιδεών και δημιουργείται άρρηκτα συνδεδεμένα, η ηθική κατά Χριστώ ζωή και ο αληθινός Ελληνικός πολιτισμός.
Οι νόμοι του Μωυσέως, ως και η φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων, έγιναν παιδαγωγοί εις Χριστόν, ο οποίος με την επί γής παρουσία Του έμελλε να σώσει την ανθρωπότητα και να ενώσει αμφότερα εις έν. Ιουδαίοι και ειδωλολάτρες περίμεναν «τον Βασιλέα, τον Δίκαιον και σώζοντα» (Ζαχαρ. Θ.9).
Η Χριστιανική θρησκεία ζωογονεί την καρδιά και παρέχει την χάρη και την δύναμη στον άνθρωπο να γνωρίσει τις αλήθειες του ευαγγελισμού της εν Χριστώ σωτηρίας. Η δε Ελληνική παιδεία αναπτύσσει την διάνοια και οξύνει και μορφώνει τον άνθρωπο. Η Χριστιανική Θρησκεία και ο Ελληνισμός δεν αντιτίθενται, αλλά, τουναντίον συμφωνούν διά ένα κοινό αποτέλεσμα, την πνευματική και ηθική μόρφωση του ανθρώπου της κάθε εποχής και μάλιστα των νέων και νεανίδων φερέλπιδων της φιλτάτης ημών Πατρίδος.
Οι Έλληνες Τρείς Ιεράρχες, των οποίων σήμερα την μνήμη τους τιμά η Εκκλησία μας και η παιδεία μας, έγιναν μύστες με την χάρη του Θεού, στην ουσία και στο βάθος του χριστιανισμού και ένωσαν την Ελληνική παιδεία και την διανόηση μετ’ αυτού. Και έτσι έγιναν οι μεγάλοι διδάσκαλοι του Ελληνοχριστιανικού ιδεώδους και οι μεγάλοι ευεργέτες του Έθνους και των Ελληνικών Γραμμάτων και της Οικουμένης οι φωτιστές.
Αγαπητοί μου,
Φερέλπιδες μαθητές, μαθήτριες, σπουδαστές, σπουδάστριες, φοιτητές και φοιτήτριες,
Η χάρις, το έλεος και η αγάπη του Πρώτου και Μεγάλου Διδασκάλου, του Ιησού Χριστού, δια πρεσβειών των Αγίων και Ενδόξων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας και του Γένους μας, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, να πληρούν τις αγνές ψυχές σας, ως φερέλπιδες νέοι και νέες, να έχετε την οσμή των αγαθών έργων, να αγαπάτε την Πατρίδα μας, της οποίας ουδέν υπάρχει τιμιότερο και αγιότερο, και ως οι ναύτες του Οδυσσέως κλείετε τα αυτιά σας στις σειρήνες του ψεύδους και στις πλάνες του κόσμου τούτου.
Στους Διδασκάλους τους Γένους εύχομαι τα κράτιστα.
Μετ’ ευχών πατρικών
+ Μητροπολίτης Λέρου Καλύμνου και Αστυπαλαίας Παΐσιος
