Στο χωριό Στάτιστα (νυν Μελάς) την 13η Οκτωβρίου του 1904, ο Παύλος Μελάς άφησε την τελευταία του πνοή και ο θάνατός του συγκλόνισε την ελληνική κοινή γνώμη που έστρεψε πλέον ουσιαστικά την προσοχή της στον Μακεδονικό Αγώνα και στα όσα διαδραματίζονταν στον ευαίσθητο χώρο της Μακεδονίας.
Η μνήμη αυτού του ήρωος τιμάται κατ’ έτος στον τόπο του θανάτου του με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, επιμνημόσυνη δέηση, επίκαιρη ομιλία και λοιπές εκδηλώσεις που παρίστανται και οι άρχοντες του τόπου.
Έτσι το πρωί της Κυριακής τελέστηκε η Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Καστορίας, ο οποίος σε έντονα φορτισμένο κλίμα τέλεσε τρισάγιο στο τέλος υπέρ αναπαύσεως των ψυχών του Παύλου Μελά και των πεσόντων κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.
Προηγουμένως, διηκόνησε το κήρυγμα αναφερόμενος στη σημασία του λόγου του Θεού στην ζωή των πιστών. Σημείωσε τις ρήσεις από τον Απόστολο Παύλο : «Πιστός ο λόγος• και περί τούτων βούλομαί σε διαβεβαιούσθαι, ίνα φροντίζωσι καλών έργων προΐστασθαι οι πεπιστευκότες τω Θεώ. ταύτα εστι τα καλά και ωφέλιμα τοίς ανθρώποις» και «πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος». Παράλληλα σημείωσε τη θέση του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου για τη διδασκαλία του λόγου, ο οποίος την ονομάζει μηχανή και τρόπο θεραπείας, όργανο και φάρμακο, φωτιά και σιδερένιο εργαλείο.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας και του τρισαγίου, Κλήρος, άρχοντες και λαός μετέβησαν στο μνημείο που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, όπου τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση. Επίσης, εκφωνήθηκε ομιλία για τον εορτασμό της ημέρας από την εκπαιδευτικό του Δημοτικού σχολείου Μαυροχωρίου και μέλος του Δ.Σ. του συλλόγου «Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Νομού Καστοριάς» κα. Σόνια Ευθυμιάδου, κατατέθησαν στέφανα από τους εκπροσώπους των Πολιτικών και Στρατιωτικών Αρχών, ενώ αναπέμφθηκε ωδή στον Ήρωα Παύλο Μελά από την Πολυφωνική Χορωδία Ενηλίκων «Καστοριανή Συμφωνία». Τέλος, πραγματοποιήθηκε περιήγηση στο Μουσείο του Παύλου Μελά, στο σπίτι όπου σκοτώθηκε ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα.