Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας τελέστηκε το κατ’ έτος καθιερωμένο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής της αειμνήστου μεγάλης ευεργέτιδος του Προσκυνηματικού Ναού μακαριστής Ευδοξίας Μαλακούση.
Ο Σεβασμιώτατος Βεροίας στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Δεῦτε ἐργασώμεθα ἐν τῷ μυστικῷ ἀμπελῶνι καρπούς μετανοίας … ἐν προσευχαῖς καί νηστείαις τάς ἀρετάς κατορθοῦντες».
Κυριακή Δ´ τῶν Νηστειῶν καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅρισαν νά προβάλλεται καί νά τιμᾶται μία μεγάλη ἀσκητική μορφή τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ὁ Σιναΐτης, πού εἶναι περισσότερο γνωστός ὡς ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ἀπό τόν τίτλο τοῦ περίφημου ἀσκητικοῦ ἔργου τό ὁποῖο συνέγραψε καί ὀνόμασε «Κλίμακα».
Ἡ ἐπιλογή αὐτή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, ἑνός ἁγίου πού ἔζησε στό τέλος τοῦ 6ου καί στό πρῶτο ἥμισυ τοῦ 7ου αἰῶνος, γιά νά τιμᾶται τήν τετάρτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν, δέν σχετίζεται μόνο μέ τό γεγονός ὅτι οἱ ἅγιοι Πατέρες ἤθελαν νά προβάλουν στούς πιστούς κατά τή διάρκεια τοῦ πνευματικοῦ σταδίου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τό πρότυπο ἑνός ἀσκητοῦ, ὁ ὁποῖος ἀγωνίσθηκε διά βίου στίς δύσκολες συνθῆκες τοῦ ὄρους Σινᾶ νά ἀντιπαλαίσει τούς πειρασμούς καί νά φθάσει στήν ἁγιότητα, ἀλλά ἤθελαν νά μᾶς διδάξουν μέσα ἀπό τό ἔργο αὐτοῦ τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ὅτι ἡ ἁγιότητα δέν εἶναι κάτι πού μποροῦμε νά ἐπιτύχουμε ἄμεσα ἤ αὐτόματα ἤ ἔστω μέσα σέ μικρό χρονικό διάστημα, ὅπως εἶναι οἱ ἕξι ἑβδομάδες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.
Ἤθελαν καί θέλουν νά μᾶς διδάξουν ὅτι δέν φθάνει κανείς στήν ἁγιότητα ξαφνικά καί ἀπότομα, ὅπως δέν φθάνει κανείς ἀπότομα ἀπό τό πρῶτο σκαλοπάτι μιᾶς κλίμακας στήν κορυφή της.
Καί ἄν γιά νά ἀνεβεῖ κανείς μία φυσική κλίμακα χρειάζεται κόπος καί χρόνος καί προσπάθεια, κατά μείζοντα λόγο χρειάζεται κόπος καί χρόνος καί προσπάθεια διά βίου, γιά νά φθάσει κανείς, ἄν βεβαίως ὁ Θεός τόν ἀξιώσει, μέχρι τήν κορυφή τῆς νοητῆς κλίμακος, τῆς πνευματικῆς κλίμακος, πού περιγράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης στό ἔργο του.
Καί ὅπως κάθε σκάλα ἔχει συγκεκριμένα σκαλοπάτια, καί γιά νά τήν ἀνεβεῖ ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ξεκινήσει ἀπό τό πρῶτο καί νά προχωρήσει πρός τά ἐπάνω, γιατί δέν εἶναι δυνατόν νά ἀρχίσει ἀπό τό τρίτο ἤ πολύ περισσότερο ἀπό δέκατο, τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν πνευματική κλίμακα, τῆς ὁποίας τίς βαθμίδες πρέπει νά ἀνεβοῦμε μέ τή σειρά καί χωρίς νά παραλείπουμε καμία. Διότι κάθε πνευματική πρόοδος καί κάθε ἀρετή γιά νά εἶναι πραγματική πρέπει νά στηρίζεται σέ ἰσχυρά θεμέλια. Καί τά ἰσχυρά θεμέλια εἶναι ἀκριβῶς οἱ προηγούμενες βαθμίδες τῆς πνευματικῆς κλίμακος, τήν ὁποία καλούμεθα νά ἀνεβοῦμε. Δέν μπορεῖ, δηλαδή, νά φθάσει κανείς στήν ἀπάθεια, ἐάν δέν ἔχει νικήσει τήν κενοδοξία. Δέν μπορεῖ νά φθάσει στήν ἀγάπη, πού εἶναι ἡ κορωνίδα τῶν ἀρετῶν, ἐάν δέν ἔχει ἐνστερνισθεῖ τήν ταπείνωση.
Αὐτή ἡ πνευματική κλίμακα μᾶς διδάσκει ἀκόμη νά μήν ἀπογοητευόμεθα καί νά μήν ἀδημονοῦμε νά φθάσουμε στήν κορυφή, γιατί ὁ δρόμος εἶναι μακρύς καί κοπιώδης καί τά βήματά μας θά πρέπει νά εἶναι προσεκτικά καί ὑπομονετικά. Δέν θά πρέπει ἀκόμη νά ξεχνοῦμε ὅτι γιά τήν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν εἶναι ἀπαραίτητος ὁ δικός μας ἀγώνας, χρειάζεται ὅμως καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, χωρίς τήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ἐπιτύχει καμία ἀρετή, ἐφόσον ὅλες οἱ ἀρετές εἶναι καρποί τοῦ Παναγίου Πνεύματος, πού κατακτῶνται «ἐν προσευχαῖς καί νηστείαις», ὅπως ἀκούσαμε σήμερα στό δοξαστικό τῶν αἴνων, μέ τό ὁποῖο μᾶς κάλεσε γιά μία ἀκόμη φορά ἡ Ἐκκλησία μας νά ἐργασθοῦμε στόν μυστικό ἀμπελῶνα τῆς ψυχῆς μας.
Ἑπομένως θά πρέπει ἀπαραίτητα νά συνδυάζουμε καί τά δύο. Νά συνδυάζουμε τόν ἀγώνα μας μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ Θεοῦ. Νά ἀγωνιζόμασθε γιά τήν πνευματική μας πρόοδο καί προαγωγή, ἀξιοποιώντας τά μέσα καί τίς εὐκαιρίες πού μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας, ὅπως εἶναι ἡ νηστεία, οἱ ἱερές Ἀκολουθίες, οἱ πνευματικές ὁμιλίες, καί συγχρόνως νά ἐπιζητοῦμε καί νά ἐπιδιώκουμε τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέ τήν προσευχή καί μέ τή μετοχή μας στά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ὅσο ὁ Θεός θά βλέπει τήν προσπάθειά μας, θά βλέπει τή θέλησή μας νά ἀγωνισθοῦμε, τόσο περισσότερο θά μᾶς δίδει τή χάρη του καί θά ἐνισχύει τήν προσπάθειά μας, ὥστε νά ἀνερχόμεθα καί ἐμεῖς προοδευτικά τήν οὐρανοδρόμο κλίμακα πού περιέγραψε ἀλλά καί ἀνῆλθε ὁ τιμώμενος σήμερα ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται πλέον στόν οὐρανό.
Ἐκεῖ ἐλπίζουμε καί εὐχόμεθα νά βρίσκεται καί ἡ ἀείμνηστη μεγάλη εὐεργέτις τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ πολιούχου μας ὁσίου Ἀντωνίου Εὐδοξία Μαλακούση, τῆς ὁποίας τελοῦμε σήμερα, ὅπως καί κάθε χρόνο, μνημόσυνο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς μακαρίας ψυχῆς της. Ἄς εὐχηθοῦμε ὁ Θεός νά τῆς χαρίζει ἀντί τῶν προσκαίρων, πού χάρισε ἐκείνη στόν ναό τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου, ὅταν κάηκε, τά αἰώνια καί ἄφθαρτα ἀγαθά του καί ἄς τήν ἀναπαύει πλησίον του αἰωνίως.