Μονή Παναγίας Φανερωμένης: Η θαυματουργή εικόνα της θεοτόκου και ο Άγιος Λαυρέντιος
Σε μια τοποθεσία απαράμιλλης ομορφιάς μέσα στο πευκόδασος στη θέση Φανερωμένη στη Σαλαμίνα, απέναντι από το στενότερο σημείο του διάπλου της Μεγαρίδας, είναι η Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης.
Η Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης είναι ένα ιστορικό μοναστήρι που βρίσκεται στα βορειοδυτικά παράλια της νήσου Σαλαμίνας στην οποία υπήρχε ένας πολύ παλιός και ημιερειπωμένος χριστιανικός ναός στον οποίο και βρέθηκε εικόνα της Θεοτόκου από τον Λάμπρο Κανέλλο, που έκτισε και μόνασε στο μοναστήρι για να αγιοποιηθεί από την ορθόδοξη εκκλησία με το όνομα Όσιος Λαυρέντιος.
Η Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης ιδρύθηκε το 1670, στη θέση παλιού κτίσματος του 11ου αιώνα. Ο Όσιος Λαυρέντιος διετέλεσε και ηγούμενος της μονής, μέχρι που αποσύρθηκε σε ένα μικρό κελί έως το θάνατό του το 1707.
Το Καθολικό του ναού είναι τρίκλιτη, θολοσκέπαστη βασιλική με κεντρικό τρούλο.
Η αγιογράφηση του καθολικού έγινε το 1735 απ’ τον αγιογράφο Γεώργιο Μάρκου (από το Άργος), και τους μαθητές του, με την τεχνική της νωπογραφίας και περιλαμβάνει 3.500 μορφές.
Νότια από το Καθολικό βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Δημητρίου, όπου φυλάσσεται η Αγία Κάρα του Οσίου Λαυρεντίου. Σε άλλο ναό, αυτόν των Αγίων Αποστόλων, φιλοξενείται μικρό θρησκευτικό μουσείο με ιερά λείψανα, ιερά σκεύη και άλλα θρησκευτικά κειμήλια, αλλά και όπλα αγωνιστών του 1821. Και στον προαύλιο χώρο του Καθολικού έχει ταφεί ο οπλαρχηγός του 1821 Γκούρας.
Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας αποτελούσε καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού της Αθήνας, των Μεγάρων και των γύρω περιοχών, καθώς των Αγωνιστών αφού υπήρξε εκείνη την περίοδο νοσοκομείο.
Στο μοναστήρι φιλοξενήθηκαν και συνεδρίαζαν αγωνιστές που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις της Αττικής, της Αθήνας και του Φαλήρου όπως οι Μακρυγιάννης, Τζαβέλας, Κριεζώτης, Δ. Υψηλάντης, Μαυροβουνιώτης, Καραϊσκάκης και άλλοι.
Η Ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας είναι αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου.
Στη Μονή λειτουργεί ξενώνας και γυναικείος οίκος ευγηρίας.
