Κατά το διάστημα 11-14 Σεπτεμβρίου 2024, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος επισκέφθηκε το Άγιον Όρος, προσκεκλημένος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, με άδεια του Οικουμενικού Πατριάρχου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, προκειμένου να προστή της πανηγύρεως για την μεγαλύτερη εορτή της Ιεράς Μονής, της καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία φυλάσσεται στην Σεβάσμια αυτή Ιερά Μονή.
Το απόγευμα της Τετάρτης 11 Σεπτεμβρίου, ο Σεβασμιώτατος αφίχθη με την συνοδεία του στην Ιερά Μονή, όπου τον υποδέχθηκαν κατά το τυπικό στην είσοδο της Ιεράς Μονής ο Ηγούμενος, Γέροντας Εφραίμ μαζί με όλη την αδελφότητα και τους προσκυνητές.
Εν συνεχεία εν πομπή και με πανηγυρικές κωδωνοκρουσίες μετέβησαν όλοι στο Καθολικό όπου τελέσθηκε η Δοξολογία και ο Πολυχρονισμός του Αρχιερέως.
Στην συνέχεια ο Γέροντας Εφραίμ είπε:
«Εσείς Σεβασμιώτατε, είστε άνθρωπος δικός μας, είστε άνθρωπος του Αγίου Όρους, είστε άνθρωπος που ξέρετε τη σημασία του Αγίου Όρους. Από μικρός ερχόσασταν εδώ και απολαμβάνατε τις διδαχές των Αγιορειτών πατέρων, και εσείς προβάλατε τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά ως Αγιορείτη, και αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαία προσφορά στην Πατερική Θεολογία και γενικά στο Άγιον Όρος».
Αναφερόμενος ο Γέροντας Εφραίμ στο βιβλίο του Μητροπολίτου Ναυπάκτου «Μια βραδιά στην έρημο του Αγίου Όρους» είπε: «Κατ’ εμέ είναι ένα νηπτικότατο βιβλίο το οποίο πράγματι προσφέρει την έμπνευση για να ασχοληθή κανείς με την νοεράν εργασία».
Τέλος ο Γέροντας μίλησε για την μεγάλη ευλογία της παρουσίας της Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου στην Ιερά Μονή, καθώς και για την μεγάλη προσφορά του Αγίου Όρους σε όλη στην Οικουμένη.
Ο Σεβασμιώτατος αντιφώνησε στον Πανοσιολογιώτατο Καθηγούμενο π. Εφραίμ, εκφράζοντας τις ευχαριστίες του για την πρόσκληση να παραστή στην πανήγυρη της καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου, στον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, στην κανονική δικαιοδοσία του οποίου ανήκει το Άγιον Όρος, για την άδεια που έδωσε να επισκεφθή το Άγιον Όρος και την Μονή Βατοπαιδίου, καθώς επίσης και στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο και την Ιερά Σύνοδο για την χορηγηθείσα άδεια.
Έπειτα, επήνεσε τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής, Αρχιμ. π. Εφραίμ για το ανεπίφθονον, που είναι μεγάλο χάρισμα, διότι τιμά και επαινεί τα ιδιαίτερα χαρίσματα όλων των μελών της Εκκλησίας και δη των Αρχιερέων και Κληρικών, καθώς επίσης εξέφρασε την χαρά του που αντιμετώπισε με εκκλησιαστικό ήθος όλη την περιπέτεια που πέρασε.
Στην συνέχεια τόνισε δυό θεολογικές αλήθειες που συνδέονται με την εορτή της καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Η μία ότι η Θεία Χάρη διά της ψυχής διαπορθμεύεται και στο σώμα των αγίων, και της Υπεραγίας Θεοτόκου φυσικά, και από εκεί προχέεται στα ενδύματα και την άλογη κτίση. Αυτό το βλέπουμε σε άλλη προοπτική με τα ενδύματα του Χριστού στο όρος Θαβώρ, τα οποία έγιναν λευκά όπως το φως.
Η άλλη θεολογική αλήθεια είναι ότι ο ασπασμός των ιερών λειψάνων, των ιερών εικόνων και της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου ωφελεί τους ανθρώπους, ανάλογα με την πνευματική τους κατάσταση, αφού ο Θεός, κατά τους αγίους Πατέρες, είναι η κάθαρση των καθαιρομένων, ο φωτισμός των φωτιζομένων και η έλλαμψη των θεουμένων. Τίποτε δεν γίνεται χωρίς προϋποθέσεις.
Τελειώνοντας, ευχήθηκε να έχουμε καλή αγρυπνία και να αισθανθούμε την Χάρη του Θεού διά πρεσβειών της Κυρίας Θεοτόκου, ανάλογα με την προετοιμασία μας.
Την επομένη ημέρα, Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου, επισκέφθηκε την Κοινότητα στις Καρυές μαζί με την συνοδεία του, για να επιδώση προσωπικά το Γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχου για την άδεια να επισκεφθή την Μονή Βατοπαιδίου. Εκεί, μαζί με την συνοδεία του συνάντησε τον «Πρώτον» του Αγίου Όρους, τον Μοναχό Συμεών Διονυσιάτη, και άλλους αντιπροσώπους των Ιερών Μονών.
Μετά τα καθιερωμένα ο Σεβασμιώτατος θυμήθηκε ότι επισκέφθηκε την Μονή Διονυσίου για πρώτη φορά το 1966, σχεδόν πριν 60 χρόνια, με ομάδα φοιτητών, με την εποπτεία του Καθηγητού της Πατρολογίας Παναγιώτη Χρήστου, όπως και άλλα Μοναστήρια, για να καταγράψουν τα χειρόγραφα των Ιερών Μονών. Οι επισκέψεις του στο Άγιον Όρος συνεχίσθηκαν και τα επόμενα χρόνια.
Στην Μονή του Αγίου Διονυσίου συνάντησε τον Ηγούμενο Γαβριήλ Διονυσιάτη, τον οποίον ερώτησε για την είσοδό του στην Ιερωσύνη και έλαβε σοφές συμβουλές, επίσης τον π. Θεόκλητο Διονυσιάτη, με τους οποίους είχε συχνή επικοινωνία τα μετέπειτα χρόνια, όπως επίσης γνώρισε τον διάδοχό του Ηγούμενο, τον Αρχιμ. Χαράλαμπο.
Επειδή οι παρόντες πατέρες τον ερώτησαν πως προέκυψε η γνωριμία του με τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη, διηγήθηκε τα της συναντήσεως μαζί του στην Αθήνα, την επικοινωνία που είχαν διά του δικηγόρου του Αθανασίου Σακαρέλλου, τις συζητήσεις που έκαναν, την απόκτηση πολλών κασσετών (φωνοταινιών) με προφορικές ομιλίες του, τις οποίες απομαγνητοφώνησαν πνευματικά του παιδιά, και γενικά πως γνώρισε όλη την πορεία της ζωής του και την εξέλιξη της θεολογίας του.
Είπε ότι ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης μεγάλωσε σε καππαδοκικό περιβάλλον, στην Ν. Υόρκη, από ασκήτρια μητέρα, και πέρα από τις σπουδές του στην σχολαστική θεολογία και την βιβλική θεολογία, πέρασε στην πατερική θεολογία. Γνώρισε τον π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ, του οποίου ήταν ο καλύτερος μαθητής, επεξέτεινε τις θεολογικές του απόψεις και έφθασε στην θεολογία του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, τον ησυχασμό του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και τον όσιο Ιωσήφ τον Σπηλαιώτη και Ησυχαστή. Γι’ αυτό και ομιλούσε για τις προϋποθέσεις της Ορθοδόξου Θεολογίας.
Είπε ότι, κατά την γνώμη του, είναι ο μεγαλύτερος δογματικός θεολόγος της εποχής μας, διότι συνέδεσε την διδασκαλία των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων με τον ιερό ησυχασμό.
Έπειτα η θεολογική συζήτηση επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα, όπως τον π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ, την Ρωσική θεολογία και άλλα σύγχρονα θεολογικά ρεύματα.
*
Το βράδυ της ιδίας ημέρας ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε και ιερούργησε στο Καθολικό της Μονής Βατοπαιδίου στην Ιερά Αγρυπνία για την εορτή της Αγίας Ζώνης.
Η Ιερά Αγρυπνία διήρκησε περίπου 15 ώρες κατά το αγιορείτικο τυπικό με την «έξοδο της Αγίας Ζώνης», τον Μικρό Εσπερινό, την Τράπεζα, τον Μεγάλο Εσπερινό, τις Ώρες, τον Όρθρο, τον Αγιασμό, την Ιερά Λιτανεία, την ένδυση του Αρχιερέως, την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, την επίσημη Τράπεζα και την απόλυση της Αγρυπνίας.
Κατά το καθιερωμένο κέρασμα στο «Συνοδικό» της Μονής, στο ενδιάμεσο μεταξύ της ακολουθίας του Εσπερινού και του Όρθρου, ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο γιάτήν έλευσή του στην Ιερά Μονή, αναφέρθηκε στις θαυματουργικές εικόνες που υπάρχουν στην Ιερά Μονή και την Αγία Ζώνη της Θεοτόκου και παρεκάλεσε τον Σεβασμιώτατο να ομιλήση στους μοναχούς και τους προσκυνητές.
Ο Σεβασμιώτατος ανέλυσε την μεγάλη θεολογική αξία της Υπεραγίας Θεοτόκου, ότι η δόξα της και η αγάπη μας προς αυτήν είναι συνέπεια της υποστατικής ενώσεως της θείας και της ανθρωπίνης φύσεως στον Θεάνθρωπο Χριστό. Έτσι, η Θεοτοκολογία συνδέεται άρρηκτα με την Χριστολογία.
Αναφέρθηκε στον όρο Θεοτόκος, όπως φαίνεται στην διδασκαλία των αγίων Πατέρων, ειδικά του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, ο οποίος υπερμάχησε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο.
Έπειτα είπε ότι η αλήθεια περί της Θεοτόκου, όπως και η αλήθεια περί του Χριστού είναι θέμα εμπειρίας, αφού οι Οικουμενικές Σύνοδοι βασίσθηκαν πάνω στην γνήσια πνευματική εμπειρία, τις Αποκαλύψεις του Χριστού, για να οριοθετήσουν την ορθόδοξη πίστη, δηλαδή οι άγιοι είδαν εν Αγίω Πνεύματι τον Χριστό, την δόξα της Θεοτόκου, που είναι δόξα του Υιού της.
Στην συνέχεια επικαλέσθηκε την μαρτυρία δύο προσφάτως αγιοκαταταχθέντων αγιορειτών Πατέρων. Πρώτον, του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, που είχε εμπειρία της Θεοτόκου εν Αγίω Πνεύματι και είδε την δόξα που έχει στους ουρανούς. Δεύτερον, επικαλέσθηκε ένα ποίημα του αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή, με τίτλο «εις την Κυρίαν Θεοτόκον», στο οποίο φαίνεται η σαφής ορθόδοξη ομολογία του οσίου ασκητού, η σαφής Θεοτοκολογία συνδεδεμένη με την Χριστολογία και η σαφής ορθόδοξη σωτηριολογία.
Κατέληξε ότι πρέπει να εορτάζουμε τις εορτές της Υπεραγίας Θεοτόκου με θεολογία και να θεολογούμε με εμπειρία.
*
Μετά την Αγρυπνία και την θεία Λειτουργία ακολούθησε η επίσημη εορταστική τράπεζα στην οποία μετά από μια σύντομη προσφώνηση του Ηγουμένου ο Σεβασμιώτατος απηύθυνε την καθιερωμένη επίσημη ομιλία.
Έλαβε αφορμή από το ανάγνωσμα, κατά την διάρκεια της Τράπεζας, που προερχόταν από ομιλία του αγίου Γερμανού, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, που έζησε μεταξύ 7ου και 8ου αιώνος, και είπε το πως εξελίχθηκε η θεολογία περί της Θεοτόκου στην Εκκλησία.
Στην αρχή η Θεοτόκος ζούσε με σιωπή, διεφύλασσε όλα τα ρήματα μέσα στην καρδία της, ήταν το κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής, και παρά την μεγάλη τιμή που είχε δεν διεκδίκησε κανένα «αξίωμα» στην Εκκλησία.
Όταν ανεφύησαν οι αιρέσεις που αμφισβητούσαν την θεότητα του Χριστού, άρα αμφισβητούσαν και τον όρο Θεοτόκο, οι Πατέρες στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, κυρίως ο μέγας Κύριλλος Αλεξανδρείας, απεφάνθησαν ότι η αγία Παρθένος εγέννησε τον Θεό και πρέπει να λέγεται Θεοτόκος και όχι Χριστοτόκος.
Από τότε άρχισε μια έκρηξη θεολογίας για την Μητέρα του Χριστού, μέχρι τον 8ο αιώνα, που ο άγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως ενήργησε να καθιερωθούν οι εορτές της από τα Ιεροσόλυμα σε όλη την αυτοκρατορία, και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγραψε θεόπνευστες ομιλίες και κείμενα για την Υπεραγία Θεοτόκο. Έπειτα, τον 14ο αιώνα, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς παρουσίασε την Υπεραγία Θεοτόκο ως πρότυπο της ιεράς ησυχίας.
Στην συνέχεια ο Σεβασμιώτατος ομίλησε για το Άγιον Όρος που είναι ειδικότερα «το Περιβόλι της Παναγίας» και οι μοναχοί την αγαπούν ιδιαιτέρως. Μάλιστα, παρουσίασε τις «τρεις δασκάλες», κατά τον άγιο Εφραίμ τον Κατουνακιώτη, που είναι η υπακοή (δημοτικό Σχολείο), η υπομονή στις δοκιμασίες (μέση εκπαίδευση) και η προσευχή (ανώτατη εκπαίδευση). Έλεγε, επίσης, ο άγιος Εφραίμ ότι στο Άγιον Όρος ερχόμαστε για να κάνουμε υπακοή, η υπακοή θα φέρη την προσευχή, και η προσευχή θα φέρη την Θεολογία. Αυτές τις τρεις αρετές έζησε και η Υπεραγία Θεοτόκος και έφθασε στην Θεοπτία.
Έτσι, το Άγιον Όρος είναι ένα Σχολείο της πνευματικής ζωής, που εκφράζει την ορθόδοξη θεολογία, που μας διδάσκει πως να εκπαιδευόμαστε στην πνευματική μας ζωή, για να σωθούμε.
Και στις Τράπεζες άλλων ημερών ο Σεβασμιώτατος παρακλήθηκε να σχολιάση τα αναγνώσματα, που διαβάζονταν κατά την διάρκεια της Τραπέζης, και κάθε φορά παρουσίαζε την θεολογική σημασία των αναγνωσμάτων αυτών.
Επίσης, έγινε και άλλη Σύναξη της Αδελφότητος της Ιεράς Μονής, όπως και πολλές θεολογικές συζητήσεις με τους μοναχούς της Ιεράς Μονής, οι οποίοι, όντως, έχουν θεολογικά ενδιαφέροντα και πνευματικές αναζητήσεις.
Οι μοναχοί της Ιεράς Μονής προέρχονται σχεδόν από 24 εθνότητες και, όπως είναι φυσικό, γνώρισαν πολλά και ποικίλα φιλοσοφικά, κοινωνικά και θεολογικά ρεύματα, αλλά θέλουν να ζήσουν μέσα στην προοπτική της Ορθοδόξου Εκκλησίας και Ορθοδόξου Θεολογίας. Μέσα στην Μονή συμμετέχουν σε όλες τις Ιερές Ακολουθίες, αλλά έχουν και μια πνευματική ελευθερία.
*
Να σημειωθή ότι ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος, εκτός από τις ακολουθίες της Ιεράς Αγρυπνίας, συμμετείχε συμπροσευχόμενος στις καθημερινές Λειτουργίες στα Ιερά Παρεκκλήσια.
Με την ευκαιρία της διαμονής του Σεβασμιωτάτου και κατόπιν προτροπής του Καθηγουμένου π. Εφραίμ, πραγματοποιήθηκε και άλλη σύναξη της Αδελφότητος, στην οποία ο Σεβασμιώτατος μίλησε στους μοναχούς για την μεγάλη προσφορά του Αγίου Όρους στον κόσμο, μέσα από δικές του εμπειρίες από αγίους ανθρώπους, οι οποίοι, ενώ ζούσαν εκτός του Αγίου Όρους, είχαν πρότυπο την ζωή των μοναχών και πέρασαν την ζωή τους ωσάν αγιορείτες μοναχοί.
Τέλος, ο Σεβασμιώτατος απάντησε σε ερωτήσεις των μοναχών και ακολούθησε συζήτηση».
