Ο Σταυρός, ως «όαση», στην «έρημο» της Μεγάλης Τεσσαρακοστής
Του π. Αντωνίου Χρήστου
Αγαπητοί Αναγνώστες, με τη χάρη Του Θεού ήδη φτάσαμε περίπου στα μισά στην ευλογημένη περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που διανύουμε. Η Εκκλησία, ως στοργική μάνα και επειδή γνωρίζει ότι οι αντοχές της ανθρώπινης φύσης δεν είναι απεριόριστες, μας δίνει και προβάλλει ένα πολύτιμο όπλο για να ενισχυθούμε στο πνευματικό αγώνα και την εξαντλητική άσκηση αυτής της περιόδου. Αυτό το όπλο είναι ο Τίμιος Σταυρός που για μία εβδομάδα δεσπόζει στο κέντρο των Ιερών Ναών για προσκύνηση από τους πιστούς, αλλά και για να αποκτήσει ο αγώνας μας σταυροαναστάσιμο νόημα! Τι εννοούμε; Αυτά θα εξηγήσουμε στο κυρίως άρθρο μας που ακολουθεί.
Αν ανατρέξουμε στη Παλαιά Διαθήκη θα βρούμε πολλές προτυπώσεις του Τιμίου Σταυρού. Από τις πιο χαρακτηριστικές αναφέρεται στο 17ο κεφάλαιο της Εξόδου (στίχοι 8-16), όταν πολέμησαν οι Ισραηλίτες στην Έρημο τους Αμαληκίτες, ο Μωϋσής έκατσε ψηλά σε ένα λόφο, υψώνοντας τα χέρια Του και σχηματίζοντας το σημείο Του Σταυρού. Όταν τον έβλεπαν οι Ισραηλίτες νικούσαν στη μάχη! Όταν κουράστηκε και χαμήλωσε τα χέρια, άρχισαν να χάνουν! Τότε πήγαν κάποιοι βοηθοί και στήριζαν τα χέρια του Μωυσή στο σημείο του Σταυρού και έτσι τελικά επικράτησαν.
Άλλο περιστατικό: Όταν οι Ισραηλίτες έφυγαν από το όρος Ωρ, κατευθύνθηκαν μέσα από την έρημο προς την Ερυθρά θάλασσα, όπως τους είπε ο Κύριος, για να παρακάμψουν τη χώρα των Εδωμιτών (Αριθμοί 21,4. Δευτερονόμιο 2,1). Στρατοπέδευσαν στη Σελμωνά και μετά στη Φινώ (Αριθμοί 33,41-42). Αλλά στη διάρκεια της πορείας, άρχισαν πάλι να χάνουν την υπομονή τους και να τα βάζουν με το Θεό και με το Μωυσή: «Γιατί μας βγάλατε από την Αίγυπτο; Για να πεθάνουμε στην έρημο; Ούτε ψωμί υπάρχει εδώ ούτε νερό, κι αηδιάσαμε πια αυτή την άθλια τροφή», του έλεγαν. Τότε ο Κύριος, παίρνοντας τη χάρη Του, εμφανίστηκαν στο λαό φίδια φαρμακερά που τους δάγκωναν και πολλοί απ’ αυτούς πέθαιναν. Πήγαν λοιπόν μετανιωμένοι στο Μωυσή και του έλεγαν: «Αμαρτήσαμε που μιλήσαμε εναντίον του Κυρίου και εναντίον σου. Παρακάλεσε τον Κύριο να διώξει τα φίδια». Ο Μωυσής προσευχήθηκε στον Κύριο για το λαό, κι ο Κύριος του είπε: «Φτιάξε ένα χάλκινο φίδι και βάλε το πάνω σ’ ένα κοντάρι. Όποιος δαγκώνεται από κάποιο φίδι, θα το κοιτάζει και δε θα πεθαίνει». Έτσι ο Μωυσής κατασκεύασε ένα χάλκινο φίδι και το έβαλε πάνω σ’ ένα κοντάρι. Και πράγματι αν φίδι δάγκωνε κάποιον, αν αυτός κοιτούσε το χάλκινο φίδι, τότε δεν πέθαινε (Αριθμοί 21,4-9).
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και για τους Χριστιανούς στη κουραστική περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αν διαβάσει κανείς τον π. Αλέξανδρο Σμέμαν, θα δει ότι αναφέρει χαρακτηριστικά: «Επειδή στη διάρκεια της νηστείας των σαράντα ημερών, κατά κάποιο τρόπο, και μείς σταυρωνόμαστε, νεκρωνόμαστε από τα πάθη, έχουμε την πίκρα της ακηδίας και της πτώσης, γι΄ αυτό υψώνεται ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός, για αναψυχή και υποστήριξή μας· μας θυμίζει τα πάθη του Κυρίου Ιησού Χριστού και μας παρηγορεί… Είμαστε σαν τους οδοιπόρους σε δύσκολο και μακρινό δρόμο που κατάκοποι, αν βρουν κάποιο ευσκιόφυλλο δένδρο κάθονται για λίγο ν΄ αναπαυθούν και ανανεωμένοι συνεχίζουν το δρόμο τους. Έτσι και τώρα τον καιρό της νηστείας και στο δύσκολο ταξίδι της προσπάθειας, ο ζωηφόρος Σταυρός φυτεύτηκε στο μέσον του δρόμου από τους αγίους Πατέρες για να μας δώσει άνεση και αναψυχή, για να μας ενθαρρύνει στην υπόλοιπη προσπάθειά μας.
Επίσης όταν έρχεται ένας βασιλιάς, πριν απ΄ αυτόν πορεύονται τα διακριτικά του γνωρίσματα, τα σκήπτρα, τα σύμβολά του και ύστερα εμφανίζεται ο ίδιος, χαρούμενος για τη νίκη και μαζί του χαίρονται και όλοι οι υπήκοοί του· έτσι και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, που σε λίγο θα μας δείξει τη νίκη Του κατά του θανάτου Του και θα εμφανιστεί μετά δόξης την ημέρα της αναστάσεως, μας στέλνει πρώτα το σκήπτρο Του, τη βασιλική σημαία, το ζωοποιό Σταυρό ώστε να μας προετοιμάσει να δεχτούμε και τον ίδιο τον Βασιλιά και να Τον δοξάσουμε για τη νίκη!
Με το ζωοποιό Σταυρό γλυκαίνει την πικρία που νοιώθουμε από τη νηστεία, μας ενισχύει στην πορεία μας στην έρημο έως ότου φτάσουμε στην πνευματική Ιερουσαλήμ με την ανάστασή Του… Επειδή ο Σταυρός λέγεται Ξύλον Ζωής και είναι εκείνο το ξύλο που φυτεύτηκε στον Παράδεισο, γι΄ αυτό και οι θείοι Πατέρες τοποθέτησαν τούτο στο μέσον της Σαρακοστής, για να μας θυμίζει του Αδάμ της ευδαιμονία και την πτώση του από αυτή· να μας θυμίζει ακόμα ότι με τη συμμετοχή μας στο παρόν Ξύλο δεν πεθαίνουμε πια, αλλά ζωογονούμαστε. Έτσι ανανεωμένοι και καθησυχασμένοι θ΄ αρχίσουμε τώρα το δεύτερο μέρος της Σαρακοστής».
Κλείνοντας το άρθρο μας, καταλαβαίνουμε αυτό που αναφέρει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης 3,14-15: Και καθώς Μωυσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως υψωθήναι δει τον υιόν του ανθρώπου, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον». Επομένως, όλη η ζωή του Χριστιανού είναι σταυρική. Ο Χριστός καλεί όσους θέλουν να άρουν τον σταυρό τους, δηλαδή είτε – σε καιρό διωγμών – να μαρτυρήσουν για τον Χριστό είτε – σε καιρό ειρήνης – να αγωνίζονται να ζήσουν την ζωή της ευσέβειας, σταυρώνοντας τα πάθη και τις επιθυμίες τους. Αμήν!
