Οι Επίσκοποι Λητής και Ρεντίνης, Ακάκιος και Δαμασκηνός Στουδίτης
Η Θεολογική Ημερίδα πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Β΄ Κυριακής των Νηστειών, ημέρα κατά την οποία τιμάται ο μεγάλος φωστήρ της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Ι.Μ. Λαγκαδά
Η Ιερά Μητρόπολις Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης και η Διεθνής Ακαδημία Θεολογικών και Φιλοσοφικών Σπουδών «οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος», με τη συνεργασία των Καθηγητών της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. και μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας αναδείξεως και προβολής μεγάλων προσωπικοτήτων που εκλέησαν τον θρόνον της ιστορικής και παλαιφάτου Επισκοπής Λητής και Ρεντίνης, διοργάνωσαν Θεολογική Ημερίδα με θέμα τις δύο επιφανείς εκκλησιαστικές μορφές που ανεδείχθησαν στο θρόνο της ιστορικής Επισκοπής, τον Αγιώτατον Επίσκοπον Ακάκιον (1482 κ.ε.) και τον Αγιώτατον Επίσκοπον Δαμασκηνόν τον Στουδίτην (1558-1574).
Η Θεολογική Ημερίδα πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Β΄ Κυριακής των Νηστειών, ημέρα κατά την οποία τιμάται ο μεγάλος φωστήρ της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος ως Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης κατείχε στα όρια της Μητροπόλεώς του και την περιοχή μας, η οποία τότε ονομαζόταν Επισκοπή Λητής και Ρεντίνης.
Προ της ενάρξεως της Ημερίδος ετελέσθη ο Κατανυκτικός Αρχιερατικός Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννου εις τον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου – Λητής.
Κατά την τελετή ενάρξεως ανεγνώσθη το Πατριαρχικό Μήνυμα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου το οποίο αναφέρει μεταξύ των άλλων «Αι παρουσιαζόμενοι έτι εναργέστέρον αύται μορφαί της Εκκλησίας ημών καταδεικνύουν την διαχρονικότητα του έργου του εκκλησιαστικού ποιμένος, το οποίον μένει πάντοτε επίκαιρον και πολυωφελές, δυνάμεθα δε, ζώντες εκκλησιαστικώς, να ευρισκόμεθα εις διαρκή κοινωνίαν μετ’αυτών των προαπεπελθόντων αρχιερέων και ποιμένων και να ενώμεθα μυστικώς καθ’εκάστην Θείαν Λειτουργίαν εν τη μνημονεύσει της Αγίας προσκομιδής και εν των αγίω Ποτηρίω, εν αναμονή της ιερουργίας του επουρανίου θυσιαστηρίου.
Η στενή πνευματική σχέσις του τιμωμένου επισκόπου Ακακίου, ανδρός ευλαβούς και εναρέτου, μετά του προκατόχου ημών εν τω αρχιεπισκοπικω θρόνω Κωνσταντινουπόλεως αγίου Νήφωνος του Διονυσιάτου, του χριστομίμητου και ταπεινόφρονος ποιμένος, λοστις ως Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης εχειροτόνησεν αυτόν εις επίσκοπον Ρεντίνης. Αυξάνει την χαράν ημών διά την ανάδειξιν της προσωπικότητος αυτού υπό της καθ΄ υμάς Ιεράς Μητροπόλεως.
Ωσαύτως, στενώς συνδεδεμένος προς την καθ’ημάς Αγίαν του Χριστού Εκκλησίαν τυγχάνει και ο μακάριος Δαμασκηνός ο Στουδίτης, ανήρέμπιστος των προκατόχων ημών Μητροφάνους του Γ΄ και του περίπτυστου Ιερεμίου Β΄του Τρανού, ου διδάσκαλος και τοποτηρητής εχρημάτισεν.
Εις τον Δμασκηνόν Στουδίτην η Εκκλησία οφείλει μέγιστην ευγνωμοσύνην διά την συγγραφήν του πολυωφελούς «Θησαυρού», βιβλίουεπηρεάσαντος υπέρ παν άλλο την πνευματική ανάπτυξιν του Γένους ημών εις περιόδους δυσχειμέρους, διά του οποίου ο εν ουρανοίς αναπαυόμενος προκάτοχος υμών άγιε αδελφέ, πλείστους εστήριξεν εις την χριστιανικήν πίστιν και πολλούς ενίσχυσεν εια τας θλίψεις, και εις αυτό εισέτι το μαρτύριον, γενόμενος και αλείπτης μαρτύρων».
Εν συνεχεία ανεγνώσθη ο χαιρετισμός του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου το οποίο και ανφέρει «Ακόμη πιο δύσκολοι και ανηφορικοί υπήρξαν οι καιροί, κατά τους οποίους προσέφεραν την διακονία του οι δύο επιφανείς και αγιώτατοι επίσκοποι Ακάκιος και Δαμασκηνός ο Στουδίτης.
Μολονότι όμως έπρεπε να ακολουθήσουν την οδό της ιερής τους αποστολής σε συνθήκες δουλείας και υποτέλειας, αναδείχθηκαν σε εξέχουσες εκκλησιαστικές φυσιογνωμίες, σε διαπρεπείς και λόγιους Ιεράρχες, οι οποίοι λάμπρυναν με την προσφορά του την ιερά επισκοπή Ρεντίνης.
Αναψηλαφώντας τον βίο και την πνευματική διαδρομή των προ ημών εκκλησιαστικών ανδρών, αφ’ ενός καθιστάμεθα ικανοί να εκτιμήσουμε τα επιτεύγματά τους, αφ’ ετέρου αντλούμε διδάγματα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων της εποχής μας. Πνευματικούς οδηγούς στην προσπάθεια αυτή έχουμε του δύο προικισμένους εκείνους Ιεράρχες, οι οποίοι, με έργα ειρηνικά και ευλαβικά, κατέστησαν εαυτούς διαχρονική πηγή δυνάμεως, εμπνεύσεως και ευλογίας.
Το παράδειγμα του αποτελεί για μας φωτεινό κανόνα περί της εκκλησιαστικής διακονίας, απ΄όπου αποκομίζουμε διδάγματα, τα οποία απευθύνονται πρώτα απ΄όλα σ’εμάς τους επισκόπους, έπειτα στο σύνολο του ιερού κλήρου, μετά στους άρχοντες και τέλος στον δοκιμαζόμενο λαό.
Σε εποχές κατά τις οποίες η Εκκλησία κατέστη πνευματική και συνεκτική σκέπη του υπόδουλου Ελλησνιμού και συνέβαλε καταλυτικά στην προαγωγή της παιδείας και την καλλιέργεια του εθνικού οράματος, οι φωτισμένοι αυτοί Πατέρες επένδυσαν στον αγώνα για την πραγματική ελευθερία, που δεν νοείται μόνο πολιτικά, αλλά κυρίως πνευματικά».
Χαιρετισμό απηύθυνε ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Μιχαήλ Τρίτος, ο οποίος ομίλησε για την πλούσια προσφορά της Εκκλησίας στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ενώ την κήρυξη ενάρξεως της Θεολογικής Ημερίδος την πραγματοποίησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννης εμπνευστής και οργανωτής των εορτίων εκδηλώσεων..
Το επιστημονικό τμήμα των εισηγήσεων της ημερίδος «Οι Αγιώτατοι Επίσκοποι Λητής και Ρεντίνης Ακάκιος και Δαμασκηνός ο Στουδίτης» κάλυψαν ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Αθανάσιος Κατζιγκάς με θέμα «Ο Βίος Δαμασκηνού του Στουδίτη Επισκόπου Λητής και Ρεντίνης του Θεσσαλονικέως και μετέπειτα Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Άρτης», ο οποίος στην εισήγησή του ανεφέρθη στο βίο του Δαμασκηνού του Στουδίτου τονίζοντας ότι ήταν κληρικός και λόγιος του 16ου αιώνα, που ανέπτυξε ιερατική δράση σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου ως μοναχός, επίσκοπος και μητροπολίτης, ενώ έλαβε αξιώματα και στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Εν συνεχείᾳ, ανεγνώσθη από τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Ιωάννη Αρσενιάδη, Αρχιερατικό Επίτροπο Όσσης η εισήγησις του Αρχιμανδρίτου π. Ειρηναίου Δεληδήμου, με θέμα «Πτυχές τῆς προσωπικότητος καί τοῦ ἔργου τοῦ Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου, Ἐπισκόπου Λιτῆς καί Ρενδίνης».
Ο π. Ειρηναίος στην εισήγησή του ανεφέρθη στην προσωπικότητα του Δαμασκηνού τονίζοντας ότι το όνομα της Επισκοπής Λιτής και Ρενδίνης έγινε ευρύτατα γνωστό χάρη στην φωτεινή προσωπικότητα του επισκόπου της, Δαμασκηνού του Στουδίτου.
Όπως υπογράμμισε ο π. Ειρηναίος Δεληδήμος, ο Δαμασκηνός ο Στουδίτης έχοντας, ως διδάσκαλος στη Μονή Στουδίου, αναδείξει μαθητές όπως τον μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία Β΄ τον Τρανό, αλλά πιθανότητα και τον επίσης Στουδίτη Άγιο Διονύσιο τον Ρήτορα τον μετέπειτα ασκήσαντα στην Μικρά Αγία Άννα του Αγίου Όρους, κατέστη γενικά σεβαστός και αγαπητός όχι μόνο για την ευρεία μόρφωση και τα πολυάριθμα συγγράμματα του, αλλά και για τις αρετές και τον άγιο βίο του.
Ακολούθως, το λόγο πήρε ο ελλογιμώτατος ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας και Διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου δια την Νόσον του Alzheimmer και λοιπών εκφυλιστικών παθήσεων του εγκεφάλου και μελέτης του Γήρατος κ. Σταύρος Μπαλογιάννης, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα «Η προσωπικότητα ενός Αγίου», αναφερόμενος κυρίως στην έννοια της αγιότητος εν γένει και τονίζοντας ότι αυτή αποτελεί βίωσιν της κατά χάριν θεώσεως, περιχώρησιν, μέθεξιν, πορείαν αγάπης, υπαρξιακήν κατάστασιν εις την οποίαν μετέχει όλη η ψυχοσωματική υπόστασις του ανθρώπου.
Επόμενος Εισηγητής ήταν ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών στο Π.Δ.Μ. κ. Κωνσταντίνος Νιχωρήτης ο οποίος με το θέμα του «Τα Δαμασκηνάρια, και η επίδρασή τους στον Σλαβικό κόσμο» αφού περιέγραψε εκτενώς το πως προέκυψε το λογοτεχνικό αυτό είδος εξήγησε στη συνέχεια τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Δαμασκηναρίων και πως αυτά εξελίχθηκαν στην πορεία των χρόνων.
Η τελευταία εισήγηση της Ημερίδος πραγματοποιήθηκε από τον ελλογιμώτατο λέκτορα της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Τρύφωνα Τσομπάνη, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα: «Ακάκιος, ο αγιότατος Επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης». Ο κ. Τσομπάνης μίλησε για το βίο του Ακάκιου τονίζοντας ότι ο επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης Ακάκιος, είναι μια συμπαθής και σεβάσμια φυσιογνωμία της εκκλησιαστικής ιστορίας της επαρχίας Λαγκαδά.
Πρόκειται για έναν επίσκοπο που διακόνησε την επισκοπή Λητής και Ρεντίνης κατά τον 15ο αιώνα και έδωσε παράδειγμα ασκητικής βιοτής και ευλαβείας. Θεωρείται ότι καλλιέργησε και δίδαξε το ασκητικό ιδεώδες και τη νοερά προσευχή στους υποτακτικούς του, και απετέλεσε τη συνέχεια της πνευματικής περιόδου του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και του αγίου Συμεώνος του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης.
Η Θεολογική Ημερίδα έκλεισε με το ληκτικό χαιρετισμό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνη κ.κ. Ιωάννου, ο οποίος και ευχαρίστησε όλους τους ομιλητές για την καίρια και τόσο τεκμηριωμένη ανάπτυξη των θεμάτων τους, φωτίζοντας άγνωστες πλευρές από το βίο, το έργο και την προσωπικότητα των δύο Αγιωτάτων Επισκόπων Λητής και Ρεντίνης, Ακακίου και Δαμασκηνού του Στουδίτου.
