Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Συλλείτουργο πραγματοποιήθηκε σήμερα, Κυριακή της Πεντηκοστής, στο Φανάρι, μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και του Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ. Στεφάνου. Μαζί τους συλλειτούργησαν ιεράρχες των δύο Εκκλησιών, που πλαισιώνουν τους δύο Προκαθημένους.
Στον χαιρετιστήριο λόγο του, μετά το πέρας της πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε τη χαρά του, καθώς επουλώθηκε στην πράξη το σχίσμα του 1967, μετά την απόφαση που έλαβε η Πατριαρχική Σύνοδος του Οικουμενικού Θρόνου στη συνεδρία της 9ης Μαΐου 2022, σύμφωνα με την οποία αποδέχθηκε και πάλι την Αρχιεπισκοπή Αχρίδος σε «ευαριστιακή κοινωνία», θέτοντας όμως αυστηρό περιορισμό για το όνομα «Μακεδονική».
Ταυτόχρονα, όμως, ο κ. Βαρθολομαίος ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός στη νέα πορεία της Εκκλησίας των Σκοπίων, τονίζοντας ότι πλέον, η συμπεριφορά και οι επιλογές της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος θα καθορίσουν στο εξής την πορεία της Εκκλησίας τους, ζητώντας, παράλληλα να αποκηρύξουν και να απομακρύνουν κάθε εθνικιστική φωνή που παρεμβαίνει στα εκκλησιαστικά ζητήματα και θέματα.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Βαρθολομαίος τόνισε: «Οι Κατά Τόπους Αυτοκέφαλες Εκκλησίες ας μην ξεχνάμε ότι προήλθαν κυρίως εκ της πιεστικής εθνοφυλετικής ατμόσφαιρας των αποτόκων του φιλελευθερισμού, της κακής εκδοχής της διαφωτίσεως και της δογματικής ως μη όφειλε αρχής Έθνος-Κράτος, Κράτος-Εκκλησία».
Και συμπλήρωσε, εφιστώντας την προσοχή στη Σκοπιανή Εκκλησία προκειμένου να αποφύγει να πράξει στο μέλλον τα λάθη του παρελθόντος, που την απομάκρυναν και την απομόνωσαν από την ορθόδοξη διεθνή κοινότητα: «Προσέχετε εαυτοίς αδελφοί. Εισέλθετε εις τον θησαυρόν της Οικουμενικότητος. Ρωμιοσύνη δεν είναι δηλωτικόν εθνοτικής ταυτότητος αλλά της εκκλησιαστικής τοιαύτης. Είναι η ώρα να αναθεωρήσετε την εκκλησιολογία της αυταρκείας και της κακώς νοουμένης εσωστρεφείας. Καλλιεργήστε όσα σας εμπιστευόμαστε και επαυξήστε τα τάλαντά σας. Χρειάζεται σταθερότητα. Ο επαμφοτερισμός και η κακώς εισελθούσα ορολογία Σλαβοφώνου και Ελληνοφώνου Ορθοδοξίας δεν αποτελούν αληθή διλήμματα. Μία και ακαινοτόμητος είναι η Ορθόδοξος Εκκλησία, δεν έχουμε την πολυτέλεια επιμερισμών και μικροτήτων».
Αναφερόμενος δε στην ενότητα της Ορθοδοξίας, υπογράμμισε την αποστολή και το έργο των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, στέλνοντας ταυτόχρονα πολλά μηνύματα τόσο σε Μαυροβούνιο αλλά και το Κόσοβο, οι Εκκλησίες των οποίων, ενυπάρχοντος του εθνικισμού στις δομές τους, έχουν ζητήσει Αυτοκεφαλία από τον Οικουμενικό Θρόνο.
«Οι κρατικότροπες και κρατικοδίαιτες Εκκλησίες είναι καταδικασμένες στην φθορά και την εξαφάνιση, εάν δεν εγκαταλείψουν την ενδοκοσμικότητα και τον συσχηματισμό μετά των παρερχομένων συστημάτων. Οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες έχουν χρέος να υπηρετούν την σωτηρία των πιστών και να υπηρετούν μετά εσωτάτης θέρμης και παλλούσης καρδίας την ενότητα της πίστεως εν τοις πράγμασι και όχι εν τοις λόγοις», ανέφερε ο κ. Βαρθολομαίος.
Ταυτόχρονα, αποσαφήνισε προς όλους την οικουμενικότητα και την εκκλησιαστική πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο έχει και το αποκλειστικό προνόμιο να προβαίνει, όταν και όποτε αυτό κρίνει, στην έκδοση Τόμου Αυτοκεφαλίας προς τις Εκκλησίες της πατριαρχικής δικαιοδοσίας του: «Η ενδοορθόδοξη ενότητα δεν είναι πλειοψηφική αρχή αλλά πλεόνασμα αληθείας εν τη πίστη και τη πράξη. Ο Αρχειπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι μόνον ο εφάπαξ χειραφετών αλλά ο διαρκώς επιτηρών την ευστάθεια των Αγίων του Θεού Εκκλησιών».
Κλείνοντας ο Οικουμενικός Πατριάρχης, υπογράμμισε: «Προτρεπόμεθα πατρικώς να εμπιστευθείτε καρδιακώς την Μητέρας Σας Εκκλησία, να αναθέσετε την μέριμνά σας εις την πρόνοιαν και την στοργήν Της. Η από τούδε πορεία σας εξαρτάται αποκλειστικώς εκ της ιδικής σας συμπεριφοράς και εκ των επιλογών σας».
Από την πλευρά του, ο κ. Στέφανος τόνισε την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, συνάμα δε ευχαρίστησε τον ίδιο τον κ. Βαρθολομαίου για την αποδοχή και πάλι της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος στην ορθόδοξη κοινότητα, καταθέτωντας τον σεβασμό και την αναγνώριση από την πλευρά των Σκοπίων της πνευματικής και ηγετικής πατρότητας του Οικουμενικού θρόνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Συλλείτουργο παρέστησαν πολιτικοί και πολιτειακοί αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων ο Πρωθυπουργός των Σκοπίων, Ντίμιταρ Κοβατσέφκι, καθώς και αντιπροσωπεία της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας, επικεφαλής της οποίας είναι ο Γενικός Γραμματέας κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος.
Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί με πολύ ενδιαφέρον το θέμα, μη επιθυμώντας, ασφαλώς, να απωλέσθει περαιτέρω η ενότητα της Ορθοδοξίας στα Βαλκάνια, κάτι που θα σημάνει και τον γενικότερο γεωπολιτικό αναβρασμό στην περιοχή.