Ομιλία π. Γεωργίου Μπέτα στον Εσπερινό του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως
Ο Άγιος Γεώργιος, ένα από τα πιο λαμπρά παληκάρια του Χριστού, έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Πολύ μικρός έχασε τον πατέρα του και ανατράφηκε από τη μητέρα του, η οποία του έμαθε τις μεγάλες και ακατάλυτες αλήθειες της χριστιανικής πίστεως.
«Άη Γιώργη μου ἀφέντη μου κι ἀφέντη Καβαλάρη!
Ἁρματωμένος μέ σπαθί καί μέ χρυσό κοντάρι.
Ἄγγελος εἶσαι στή θωριά κι ἅγιος στή θειότη.
Παρακαλῶ, βοήθα με, Ἅγιε στρατιώτη!».
Σεβασμιώτατε Πατέρα μας,
Εντιμότατοι άρχοντες,
Σεβαστοί πατέρες,
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Ξημερώνει η πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα, η επονομαζόμενη Κυριακή του Θωμά, κατά την οποία γίνεται με τη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή ανάμνηση του γεγονότος εκείνου που συνέβη οκτώ ημέρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου. Ο Αναστημένος Ιησούς εμφανίζεται ξανά στους Μαθητές Του κεκλεισμένων των θυρών. Αυτή τη φορά είναι παρών και ο Απόστολος Θωμάς, ο οποίος καλείται από τον Κύριο να ψηλαφήσει τις πληγές Του από τα καρφιά και να βάλει το χέρι στη λογχισμένη πλευρά Του, ώστε να βεβαιωθεί για την Ανάστασή Του.
Ξημερώνει, όμως, και η Κυριακή του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, αφού η μνήμη του, όταν το Πάσχα έχει προηγηθεί, τιμάται κανονικά την ημέρα της εορτής του στις 23 Απριλίου. Γι’ αυτό μεγάλη και λαμπρά η πανήγυρίς μας απόψε!
Ο Άγιος Γεώργιος, ένα από τα πιο λαμπρά παληκάρια του Χριστού, έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Πολύ μικρός έχασε τον πατέρα του και ανατράφηκε από τη μητέρα του, η οποία του έμαθε τις μεγάλες και ακατάλυτες αλήθειες της χριστιανικής πίστεως. Πολύ νέος ακολούθησε το στρατιωτικό στάδιο σαν τον πατέρα του, έγινε ξακουστός αξιωματικός και έφτασε σε ηλικία μόλις είκοσι ετών να γίνει χιλίαρχος. Γι’ αυτό και αποκαλείται στρατηλάτης. Πιστός χριστιανός, με την αγάπη του Χριστού να καίει στην καρδιά του, στον άγριο διωγμό του Διοκλητιανού υπερασπίζεται τη χριστιανική πίστη και προσπαθεί να προστατεύσει τους χριστιανούς. Γι’ αυτό συλλαμβάνεται και υφίσταται πολλά και μεγάλα βασανιστήρια. Μένει ανυποχώρητος, στερεός, αδαμάντινος. Τα θαύματα που συνοδεύουν το μαρτύριό του κάνουν και άλλους αξιωματικούς και στρατιώτες να γίνουν χριστιανοί, με αποτέλεσμα να έχουν κι εκείνοι μαρτυρικό τέλος. Ο ίδιος, μετά από φρικτά βασανιστήρια, μια γλυκιά ανοιξιάτικη ημέρα, 23 Απριλίου του 303, αποκεφαλίζεται για να συναντήσει τον αγαπημένο του Χριστό στην αιώνια άνοιξη της ευτυχίας του Παραδείσου.
Στο πέρασμα των αιώνων η τιμή των χριστιανών προς το πρόσωπό του εκδηλώθηκε μεγάλη και εντυπωσιακή. Τον τιμούν εξαιρετικά για τον ηρωισμό και το μαρτύριό του. Τον ευλαβούνται, πιστοί και άπιστοι, για τα άπειρα θαύματά του. Αγάπησε τον Θεό και ο Θεός τον τίμησε. Αγάπησε τους ανθρώπους και εκείνοι τον σέβονται και τον τιμούν, γιατί είναι ο ήρωάς τους, ο τροπαιοφόρος τους, ο ελευθερωτής τους.
Δεν υπάρχει πόλη ή χωριό χωρίς να έχει την εκκλησία και το μοναστήρι του. Κατάσπαρτα τα ξωκκλήσια του σε όλες τις γωνιές της γης. Η μορφή του στολίζει τη σημαία του Στρατού μας. Τραγουδήθηκε στα δημοτικά μας τραγούδια σαν αρματωμένος καβαλάρης και σαν δρακοντοκτόνος. Διαβάζουμε σε σύγχρονα ιστορικά και θεολογικά κείμενα: «Στην ιστορία του Έθνους μας και μάλιστα κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας το όνομα του Άη Γιώργη ήταν σύμβολο αγώνος και πίστεως. Την ήμερα της γιορτής του τα παληκάρια τραγουδούσανε, γλεντούσανε, και ζητούσανε τη βοήθειά του για τη λευτεριά του σκλαβωμένου γένους. Την ημέρα εκείνη γιορτάζανε στα ερημικά κι απόμερα εξωκκλήσια του Αγίου και ρίχνανε στο σημάδι. Προγυμνάζονταν, δηλαδή, στη σκοποβολή. Στρατιώτης του Χριστού αναδείχτηκε ο Μεγαλομάρτυρας. Στρατιώτες, που αγωνίζονταν για την πίστη του Χριστού την άγια και της πατρίδος την ελευθερία, ήταν και οι γενναίοι πρόγονοί μας… Έτσι σε χιλιάδες εξωκκλήσια του Αγίου την ημέρα της γιορτής του ο υπόδουλος Ελληνισμός έψαλλε: «Ὡς τῶν αἰχμαλώτων ἐλευθερωτής…».
Αλλά και στα σημερινά χρόνια, σε πολλές γωνιές της Ελλάδας, είναι πάμπολλα τα έθιμα που αναβιώνουν στο πανηγύρι του, από τα οποία ξεχωρίζουν οι αυτοσχέδιες ιπποδρομίες που οργανώνονται προς τιμήν του.
Αδελφοί μου, Όμορφη συγκυρία η διπλή λαμπρή εορτή για τη μεγάλη ημέρα που ανατέλλει! Ακόμη πιο όμορφη διαγράφεται μπροστά μας η εικόνα: Ο Αναστημένος Χριστός έχοντας στο πλάι Του από τη μια πλευρά τον Μαθητή και από την άλλη τον Στρατιώτη Του. Και οι δύο, και ο Απόστολος Θωμάς και ο Άγιος Γεώργιος έχυσαν το αίμα τους για την πίστη και την αγάπη τους στον Χριστό, όπως έχυσε Εκείνος το δικό Του για τη σωτηρία όλων μας.
Με θαυμασμό, λοιπόν, και δέος για τον φοβερά μαρτυρικό θάνατό τους, θα θέλαμε να τονίσουμε στην αγάπη σας το θάρρος της ομολογίας της πίστεώς τους. Το θάρρος της ομολογίας της πίστεως όχι μόνο του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, όχι μόνο του Αποστόλου Θωμά, αλλά και όλων των αγίων μαρτύρων, ανδρών και γυναικών, της Εκκλησίας μας.
Λέει σε μια ομιλία του ένας σύγχρονος επίσκοπος: «Χριστιανός σημαίνει θάρρος, πίστη και ομολογία στον Θεό. Το μαρτύριο δεν έχει καμία αξία αν δεν είναι βαθιά η πίστη στον Θεό. Ο Χριστιανός γίνεται το πρόσωπο εκείνο, που μέσα στη αδυναμία και την ασθένεια, βρίσκει την πνευματική δύναμη και ξεχωρίζει από τους άλλους. Η ομολογία ενώπιον των ανθρώπων είναι ο δρόμος που οδηγεί στην αγιότητα».
Το θάρρος της ομολογίας της πίστης στον Χριστό χαρακτηρίζει όλους τους αγίους της Εκκλησίας μας, αλλά και σήμερα πρέπει να χαρακτηρίζει τον καθένα από εμάς. Προϋπόθεση για να ακολουθεί κανείς τον Χριστό και να ομολογεί την πίστη του είναι η μεγάλη αγάπη προς το πρόσωπο του Κυρίου. Κανένας ανθρώπινος δεσμός ή καμιά επίγεια απόλαυση δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη και ανώτερη από την αγάπη προς τον σταυρωμένο και αναστημένο Χριστό.
Ποιά είναι η σχέση του θάρρους με την πίστη; Μας λέει ο γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός: «Ο Κύριος επισημαίνει ότι «πάντα δυνατά τω πιστεύοντι». Όσοι χρειάζονται θάρρος στον αγώνα που έχουμε να κάνουμε, ας ερεθίσουν βαθύτερα την πίστη τους. Είναι πηγή θάρρους η πίστη και αυτήν πάλι το θάρρος τη στηρίζει. Το θάρρος είναι η πρακτική μας δύναμη. Στις δυσκολίες των αδυναμιών που μας ταλαιπωρούν, ένα μάς μένει πρακτικό όπλο και βοήθημα, το θάρρος».
Μιλώντας κάποτε στο αρχονταρίκι αγιορείτικης Μονής, ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος Ράντοβιτς (γνωστός για τη σχέση που είχε με τον ΄Αγιο Παΐσιο όταν ασκήτευαν σε γειτονικά κελιά στο ΄Αγιο Όρος) αναφέρθηκε στην αγιασμένη μορφή του πατέρα του.
Θυμήθηκε ότι στα χρόνια της αθεϊστικής Γιουγκοσλαβίας, τότε που κανείς δεν τολμούσε να πάει στην Εκκλησία, ο πατέρας του τούς έπαιρνε και τους πήγαινε τακτικά για να κοινωνούν.
«Ένα βραδάκι», διηγείται ο επίσκοπος Αμφιλόχιος, «μετά τις αγροτικές δουλειές, είχαμε μαζευτεί όλα τα αδέλφια μου, επτά παλληκάρια, και συζητούσαμε περί ομολογίας της πίστεως.
Ο πατέρας άκουγε τη συζήτηση και σε μία στιγμή λέει: -Ακούστε, παιδιά μου. Έχω εσάς, επτά γιους, και είμαι έτοιμος να χύσω και την τελευταία σταγόνα του αίματός μου για σας. Όμως να θυμάστε αυτό που σας λέω: Αν ερχόταν κάποιος να μου πει: «Διάλεξε. Ή θα αρνηθείς τον Χριστό ή θα σου σκοτώσουμε τους επτά γιους», εγώ θα έλεγα: «Ο Θεός τα έδωσε. Ο Θεός τα πήρε. Δεν είναι δικά μου. Του Θεού είναι. Τον Χριστό δεν Τον αρνούμαι».
Και ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς γράφει σε μια επιστολή του: «Πρόσφατα μού ἔλεγε ἕνας πιστός νέος: «Ἤμουν στὸν στρατὸ καὶ δὲν ντρεπόμουν γιὰ τὴν πίστη μου. Ὅμως γι’ αὐτὸ ὑπέμεινα πολλὲς πικρίες. Ἔβαλε ὁ δεκανέας τὴ δεκάδα μας στὴ σειρὰ καὶ μοῦ φώναξε: “ Ἰβᾶν, ποιὸς εἶναι ὁ Θεός σου;”. Κι ἐγὼ τοῦ ἀπάντησα ἀμέσως: “Ὁ Θεός μου εἶναι ὁ Ὕψιστος στὰ οὐράνια”. Αὐτὸς λοιπὸν μὲ χαστούκισε στὸ μάγουλο καὶ μοῦ εἶπε: “Ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός σου!”. “Όχι, δὲν εἴσαι”, τοῦ ἀπάντησα ἐγώ, “ἐσὺ εἶσαι ὁ δεκανέας μου, ἐνῷ ὁ Θεός μου εἶναι στὰ οὐράνια”. Πάλι χαστοῦκι στὸ ἄλλο μάγουλο. Ἐμένα δὲν μὲ πονᾶ τὸ χαστοῦκι, ἀλλὰ ἡ καρδιά μου ἀγαλλιάζει ἀπὸ κάποια εὐχαρίστηση, ποὺ κάτι λίγα ὑποφέρω κι ἐγὼ γιὰ τὸν Δημιουργό μου».
Μακάριος εἶσαι, παιδί μου, λέει ο Άγιος Νικόλαος, ποὺ σὲ χλεύασαν καὶ σὲ χτύπησαν γιὰ χάρη τοῦ Θεοῦ. «Χαίρετε καὶ ἀγαλλιάσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς».
Ωστόσο, στο σημείο αυτό, λόγω της αυριανής ημέρας, ας μας επιτρέψετε, Σεβασμιώτατε, να στρέψουμε απόψε την προσοχή μας σε μια ιδιαίτερη λεπτομέρεια. Μια λεπτομέρεια κοινή στον βίο και του Ιησού Χριστού και των δύο Αγίων μας: Ο σταυρικός θάνατος του Κυρίου έκλεισε με το κέντημα μιας λόγχης. Ο Απόστολος Θωμάς βρήκε μαρτυρικό θάνατο λογχισμένος από τις λόγχες των ειδωλολατρών στη μακρινή Ινδία. Και το πρώτο από τα βασανιστήρια του Αγίου Γεωργίου ήταν να τοξευθεί με σουβλερές λόγχες και φαρμακερά κοντάρια, που όμως λύγισαν σαν κερί μπροστά στο κορμί του.
Η πρώτη ήταν λόγχη ελέγχου, προκειμένου να εξακριβωθεί ο θάνατος του Ιησού. Έπρεπε το Σώμα Του να αποκαθηλωθεί από τον Σταυρό, καθώς ξημέρωνε «μεγάλη η ημέρα εκείνου του Σαββάτου». «Επί δε τον Ιησούν ελθόντες, ως είδον αυτόν ήδη τεθνηκότα, ου κατέαξαν αυτού τα σκέλη, αλλ’ είς των στρατιωτών λόγχη αυτού την πλευράν ένυξε και ευθέως εξήλθεν αίμα και ύδωρ…».
Οι δεύτερες ήταν λόγχες μαρτυρίου, για να προκληθεί ο οδυνηρός θάνατος των αγίων Του.
Ο Απόστολος Θωμάς ήταν εκείνος, που όταν ο Κύριος καλεί τους Μαθητές να μεταβούν στη Βηθανία όπου βρισκόταν ο νεκρός πλέον φίλος Του Λάζαρος, με αποφασιστικότητα και θάρρος είπε: «άγωμεν και ημείς ίνα αποθάνωμεν μετ’ αυτού». Είναι ο Μαθητής που με την ίδια αποφασιστικότητα, το θάρρος και την υπέρμετρη αγάπη για τον «Κύριο και Θεό Του» θα βρεθεί στη μακρινή Ινδία «αλιεύοντας» ψυχές για τον Χριστό και βαπτίζοντας πολλούς χριστιανούς. Ανάμεσα σε αυτούς θα είναι και τα παιδιά του βασιλιά. Γι’ αυτό εκείνος οργισμένος δίνει εντολή και πέντε στρατιώτες του θανατώνουν τον Θωμά με τις λόγχες τους.
Στον Άγιο Γεώργιο, από την άλλη, οι λόγχες και τα κοντάρια δεν κατάφεραν να πληγώσουν το σώμα του. Δεκάδες ήταν οι λόγχες και τα φαρμακερά κοντάρια που πέταξαν οι ακοντιστές κατεπάνω του, για να του κατατρυπήσουν το κορμί. Αυτά, όμως, με τη δύναμη και τη θέληση του Θεού λύγισαν, σαν να ήταν φτιαγμένα από κερί και άλλα από αυτά άλλαξαν δρόμο φεύγοντας μακριά από το τρυφερό κορμί του νεαρού Γεωργίου!
Όμως, αδελφοί μου, και στη δική μας τη ζωή συχνά αισθανόμαστε το τρύπημα μιας λόγχης. Γιατί υπάρχουν λόγχες αόρατες, αλλά εξίσου επικίνδυνες και θανατηφόρες.
Πρώτες, είναι οι λόγχες της αμαρτίας. Στοχεύουν πονηρά την καρδιά μας και αφού την ξεγελάσουν και την κατακτήσουν, τής προκαλούν με το κρυμμένο δηλητήριό τους τον πνευματικό θάνατο. Αόρατος ο πόλεμος! Είναι σπουδαίος ο αποστολικός λόγος προς τους Εφεσίους: “ουκ έστιν η πάλη ημών προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας». Αυτός ο πόλεμος είναι πολύ πιο δύσκολος από τον αισθητό, η πάλη είναι πολύ πιο δυνατή. Άγριες οι λόγχες των δαιμόνων του εχθρού, αλλά λυγίζουν και αχρηστεύονται μπροστά στις άγιες ψυχές των χριστιανών!
Δεύτερες, είναι οι λόγχες της συνείδησής μας, δηλαδή οι ενοχές. Αυτές, δυστυχώς, κεντούν αλύπητα την ψυχή μας οδηγώντας την συχνά σε μεγάλη λύπη και ανεξέλεγκτο άγχος. Γίνονται εργαλείο του πονηρού για να μας οδηγήσει στην απελπισία και την απόγνωση. Ας έχουμε πάντοτε στον νου μας ότι ο διάβολος φοβάται πολύ τη μετάνοια και την ειλικρινή εξομολόγηση. Το πετραχήλι του πνευματικού μπορεί να γίνει το απόρθητο τείχος όπου εξοστρακίζονται οι όποιοι λογχισμοί της δαιμονικής πανουργίας.
Τρίτες, είναι οι λόγχες της ίδιας της ζωής, δηλαδή οι ασθένειες, τα βάσανα, τα κάθε λογής προβλήματα. Τρυπούν καθημερινά την ύπαρξή μας προκαλώντας πόνο, στενοχώρια, άγχος, αγωνία. Αλήθεια, ποιος δεν έχει νιώσει στη ζωή του το τρύπημα μιας τέτοιας λόγχης; Ποιος δεν έχει δεχτεί ξαφνικά χτυπήματα και ανατροπές στην καθημερινότητά του; Ποιος δεν έχει πληγωθεί είτε ο ίδιος είτε βλέποντας αγαπημένα του πρόσωπα να υποφέρουν;
Πώς θα προστατευθούμε από όλες αυτές τις λόγχες, από αυτές τις επιθέσεις; Για τον Θεό ο,τιδήποτε μας πληγώνει είναι σημαντικό. Για Εκείνον και οι τρίχες της κεφαλής μας είναι αριθμημένες. Γι’ αυτό και μας έχει εξοπλίσει με τα απαραίτητα όπλα που απαιτούνται για τον αγώνα μας.
Πρώτα, φυσικά, είναι ο θυρεός της πίστεως, η ασπίδα της πίστης μας στον Χριστό. Έπειτα έχουμε την πανοπλία των αρετών. Και πάντα πολεμάμε με το όπλο του Σταυρού. Ως μαθητές και στρατιώτες του Αναστημένου Ιησού, έχουμε συμπολεμιστές, συμμάχους και συμπαραστάτες τους Αγίους μας. Γράφει ο Άγιος Θεόληπτος στη Φιλοκαλία: «Ἀποκτῆστε σοφία ἀπὸ τὶς μέλισσες. Μὲ τὸ ποὺ θὰ δοῦν σμῆνος ἀπὸ σφῆκες νὰ πετοῦν γύρω τους, μένουν μέσα στὴν κυψέλη κι ἔτσι διαφεύγουν τὸν κίνδυνο ἀπὸ τὶς ἐπιθέσεις τους».
Αδελφοί μου, κυψέλη είναι η Εκκλησία μας, ο Χριστός μας, η πνευματική ζωή κοντά Του, που μας γλιτώνει από επικίνδυνους λογχισμούς. Μας λέει ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: «Ὅποιος θέλει νὰ ἐμφανιστεῖ ὁ ἀναστημένος Κύριος μέσα του, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρέπει νὰ κλειδαμπαρώσει τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς του, νὰ τὴν προστατέψει ἀπὸ τὴν εἰσβολὴ τοῦ ἐξωτερικοῦ κόσμου».
Αρκεί να έχουμε, όπως ο Απόστολος Θωμάς και ο Άγιος Γεώργιος, ζωντανή αγάπη προς τον Χριστό μας. Αυτή είναι που χαρακτηρίζει όλους τους Αγίους μας. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων τους είναι ο θείος έρως. Αυτός ο θείος πόθος, αυτή η αγάπη προς τον Χριστό με τις δικές της ευεργετικές λόγχες σημάδευε τα στήθη τους και δεν τους άφηνε να ησυχάσουν, εωσότου προσφερθούν ιερή θυσία προς τον αγαπώμενο Κύριο.
Αυτή ας σημαδέψει και ας ανάψει και τις δικές μας καρδιές. Η αγάπη του Θεού ζωντανεύει την πίστη του ανθρώπου, διώχνει τον φόβο και πλημμυρίζει την καρδιά με το θάρρος της ομολογίας και της αγωνιστικότητας. Γιατί όπως λέει ο Άγιος Πορφύριος: «Ο Χριστός είναι η χαρά, το φως το αληθινό, η ευτυχία. Λοιπόν, ζωή χωρίς Χριστό δεν είναι ζωή. Ο Χριστός είναι ο Παράδεισος». Γένοιτο!
