Η προηγιασμένη θεία Λειτουργία είναι μια διαφορετική Λειτουργία, η οποία τελείται τις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εκτός του Σαββάτου και της Κυριακής και καμία άλλη φορά τον υπόλοιπο χρόνο.
Παλαιότερα ετελείτο και τη Μεγάλη Παρασκευή, την Τετάρτη και Παρασκευή της Τυρινής, τις οποίες δεν επιτρέπεται να τελεσθεί Θεία Λειτουργία, εκτός εάν υπάρχει εορταζόμενος Άγιος, όπως έτυχε και εφέτος την 24η Φεβρουαρίου με την εορτή της Α και Β ευρέσεως της Tιμίας Κάρας του Προδρόμου. Αυτή όμως η τάξη δεν επικράτησε. Η Προηγιασμένη Λειτουργία συνδυάζεται με την ακολουθία του Εσπερινού και περιλαμβάνει τη μεταφορά του Αγίου Άρτου, δηλαδή του Σώματος του Κυρίου, την τοποθέτηση του στο Δισκάριο, την ένωσή του στο Άγιο Ποτήριο και τη μετάληψη των φρικτών του Χριστού μυστηρίων. Δεν είναι λειτουργία με την κύρια έννοια του όρου, δηλαδή προσφορά θυσίας, επειδή δεν περιέχει Αναφορά και συνεπώς δεν πρόκειται για την τέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Είναι εσπερινή σύναξη με κύριο σκοπό τη μετάληψη του Σώματος και Αίματος του Κυρίου.
Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου :
«Μακάριοι, οἵ τάς ὁδούς μου φυλάξουσιν».
Ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου χθές, καί ἐμεῖς εἴδαμε τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ νά κατέρχεται ἀπό τόν οὐρανό γιά νά μεταφέρει τή χαρμόσυνη εἴδηση στήν Παρθένο Μαρία. Τόν εἴδαμε νά πηγαίνει στή Ναζαρέτ γιά νά συναντήσει μία ταπεινή κόρη καί νά τήν πληροφορήσει γιά τήν ἐπιλογή τοῦ Θεοῦ στό πρόσωπό της. «Χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ· εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί καί εὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας σου».
Πῶς ὅμως ἦταν δυνατόν ἀπό ὅλες τίς γυναῖκες τοῦ κόσμου ὁ Θεός νά ἐπιλέξει τήν Παρθένο Μαριάμ καί νά στείλει σέ αὐτήν τόν Ἀρχάγγελό του γιά νά τήν πληροφορήσει ὅτι τήν διάλεξε γιά νά γίνει Μητέρα τοῦ Υἱοῦ του, γιά νά γίνει αὐτή διά τῆς ὁποίας θά γινόταν ὁ Θεός ἄνθρωπος, προκειμένου νά λυτρώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἁμαρτία καί νά τόν καταστήσει θεό κατά χάριν;
Τήν ἀπάντηση μᾶς τήν δίδει ὁ σοφός Σολομῶν στό ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν πού ἀκούσαμε σήμερα. Τί μᾶς λέει; «Μακάριοι οἵ τάς ὁδούς μου φυλάξουσιν». Μακάριοι καί εὐτυχεῖς εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι θά τηρήσουν τίς ἐντολές μου καί δέν θά παρεκκλίνουν ἀπό αὐτές.
Καί αὐτό ἀκριβῶς ἔκανε ἡ Παναγία Παρθένος, ὥστε νά ἐπιλεγεῖ ἀπό τόν Θεό γιά νά φέρει στόν κόσμο τόν σωτῆρα καί λυτρωτή τοῦ κόσμου. Καί τό ἔκανε μάλιστα ἡ Παναγία μας σέ ὑπέρτατο βαθμό, τό ἔκανε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο ἄνθρωπο στόν κόσμο. Τό ἔκανε, καθώς εἰσῆλθε στόν ναό τοῦ Θεοῦ, εἰσῆλθε στά Ἅγια τῶν Ἁγίων ἀπό τήν ἡλικία τῶν τριῶν ἐτῶν καί εἶχε ἐκεῖ ὡς μοναδική ἐνασχόληση τήν προσευχή καί τή μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τόν ὁποῖο καί ἐφήρμοζε στήν καθημερινότητά της. Καί τό ἴδιο ἔκανε, ὅταν ἀργότερα βρέθηκε ὑπό τήν προστασία τοῦ Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος, ἀλλά καί ὅταν ἀξιώθηκε νά γίνει Μητέρα τοῦ Κυρίου μας.
Ἡ ταπείνωση καί ἡ ὑπακοή τῆς Παναγίας μας, πού ἐκφράζεται μέ τήν ἀπάντησή της πρός τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ της «ἰδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου», εἶναι αὐτές πού ἔκαναν τήν ταπεινή Κόρη τῆς Ναζαρέτ νά ἑλκύσει τήν προσοχή τοῦ Θεοῦ καί νά τήν ἐπιλέξει καί νά τήν ἀνυψώσει σέ μία θέση στήν ὁποία κανένας ἄνθρωπος δέν ἀξιώθηκε καί δέν θά ἀξιωθεῖ νά βρεθεῖ. Τήν ἀξίωσε νά γίνει «ὑψηλοτέρα τῶν οὐρανῶν» καί νά εἶναι αὐτή ἡ ὁποία ὄχι μόνο θά εἶναι μακαρία καί εὐτυχισμένη ἀλλά καί αὐτή τήν ὁποία θά μακαρίζουν «πᾶσαι αἱ γενεαί».
Γι᾽ αὐτό καί στό πρόσωπο τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Κυρίου καί μητέρας ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἐπιβεβαιώνεται μέ τόν πιό πανηγυρικό τρόπο ἡ ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ διά τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος στούς ἀνθρώπους, ἡ ὑπόσχεση ὅτι θά εἶναι εὐτυχεῖς καί μακάριοι ὅσοι τηρήσουν τίς ἐντολές του.
Τί σημαίνει ὅμως τηρῶ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ; Σημαίνει ὅτι ἀγωνίζομαι νά τίς κάνω πράξη στή ζωή μου, ἀγωνίζομαι νά τίς ἐφαρμόσω στήν καθημερινότητά μου. Σημαίνει ὅτι δέν προσπαθῶ νά τίς ἐφαρμόσω ἐπιφανειακά, ὅσο δηλαδή δέν συγκρούονται μέ τά συμφέροντά μου, μέ τίς ἀδυναμίες μου καί μέ τά πάθη μου, διαφορετικά προσπαθῶ νά τίς προσαρμόσω στά μέτρα μου, ἐπιτρέποντας στόν ἑαυτό μου τήν ψευδαίσθηση ὅτι τηρῶ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ στήν πραγματικότητα αὐτό πού κάνω εἶναι τό θέλημά μου.
Ὁ Χριστός δέν μᾶς ζητᾶ νά τηροῦμε τίς ἐντολές του ὅπως τηροῦμε τούς νόμους τοῦ κράτους, ἀλλά νά τούς κάνουμε πράξη στή ζωή μας ἀπό ἀγάπη πρός Ἐκεῖνον. Διότι, ὅπως μᾶς λέγει, «ὁ τηρῶν τάς ἐντολάς μου ἐκεῖνος ἐστίν ὁ ἀγαπῶν με». Καί ὅποιος ἀγαπᾶ τόν Θεό ὄχι μόνο θέλει νά ἐφαρμόζει τίς ἐντολές του, ἀλλά φροντίζει νά ἐναρμονίζει ἀπόλυτα τή ζωή του μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ταυτίζει τό θέλημά του μέ αὐτό τοῦ Θεοῦ καί ἔτσι δέν δυσκολεύεται νά ζεῖ σύμφωνα μέ αὐτό καί νά βαδίζει τόν δρόμο τόν ὁποῖο μᾶς ὑποδεικνύει μέ τίς ἐντολές του ὁ Θεός καί ὁ ὁποῖος καταλήγει σέ Ἐκεῖνον.
Καί εἶναι μακάριος ὄχι μόνο στή μέλλουσα ζωή ἀλλά καί ἐδῶ στή γῆ, γιατί ἡ ἐφαρμογή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ τόν ἀναπαύει καί δέν ἔχει λόγο νά ἀνησυχεῖ ἐάν οἱ ἐπιλογές του εἶναι ὀρθές. Ἀκολουθεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί δέν ἀγωνιᾶ, γιατί εἶναι βέβαιος ὅτι ὁ Θεός δέν θά τόν ὁδηγήσει ποτέ στήν ἀποτυχία.
Αὐτό ἔκανε, ἀδελφοί μου, καί ἡ Παναγία Παρθένος, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, καί γι᾽ αὐτό ἀνεδείχθη ὄντως μακαρία, καί μακαρίζεται ὄχι μόνο στή γῆ ἀλλά καί στόν οὐρανό, ὅπου ἀπολαμβάνει τή μακαριότητα τήν ὁποία ὑποσχέθηκε ὁ Θεός σέ ὅσους τηροῦν τίς ἐντολές του.
Αὐτή τή μακαριότητα, ἡ ὁποία εἶναι μόνιμη καί αἰώνια, ἄς ἐπιδιώξουμε καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου στή ζωή μας, ἀγωνιζόμενοι νά τηροῦμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί προσπαθώντας νά ἐναρμονίζουμε τή ζωή μας μέ τό θέλημά του, ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῆς Παναγίας μας γιά νά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς τῆς μακαριότητος τοῦ Θεοῦ στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν.