Κρυμμένη και ξεχασμένη εδώ και πολλά χρόνια βρίσκονταν η σπηλιά της Αγίας Πελαγίας της Παρθενομάρτυρος στην Καστροσυκιά στην Πρέβεζα που η ιστορία της συνδέεται άμεσα με αυτήν της Μονής.
Σκουπίδια, χώματα και ξύλα είχαν δημιουργήσει ένα τεράστιο τείχος καθιστώντας το σημείο μη προσβάσιμο στον κόσμο.Έως πριν από τρεις ημέρες…
Με πρωτοβουλία του πατέρα Χαρίτωνα Μιχαήλ, το σημείο παίρνει σιγά σιγά την μορφή που του αξίζει. Κατάφερε να ξεσηκώσει και να ευαισθητοποιήσει ολόκληρο το χωριό προκειμένου να αναδείξουν την σπηλιά. Έτσι με την συμμετοχή πολλών κατοίκων της Καστροσυκιάς απομακρύνθηκαν τα σκουπίδια και εμφανίστηκε και πάλι η μεγάλη σπηλιά στο βράχο.
Ο Δημήτρης Καμαρούλιας στο έργο του «Τα Μοναστήρια της Ηπείρου” αναφέρει συγκεκριμένα για την σπηλιά: «Το ασκηταριό αυτό της Αγ. Πελαγίας, με εικόνες και αναμμένα κεριά σήμερα (1995), είναι, κατά περίεργο τρόπο, και σκουπιδότοπος του χωριού!»
Στην δεξιά της πλευρά υπάρχει σημείο λαξεμένο πάνω από το οποίο βρίσκονται ακόμα κρεμασμένα δύο καντήλια και κάτω μια εικόνα. Πολύ εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κάποιος ότι σε πολλά σημεία, εσωτερικά της σπηλιάς και πάνω στο βράχο υπάρχουν λαξεμένες θέσεις που πιθανόν να φιλοξενούσαν εικόνες.
Οι εργασίες και ο καθαρισμός συνεχίζονται και πραγματικά είναι μια αξιόλογη πρωτοβουλία αυτή του πατέρα Χαρίτωνα και των κατοίκων του χωριού.
Η κατάλληλη διαμόρφωση και ο καθαρισμός του χώρου σε συνδυασμό με την ανάδειξη και άλλων στοιχείων, που μπορεί να έρθουν στο φως, τον καθιστούν σημείο επίσκεψης ξένων αλλά και ντόπιων σε συνδυασμό με την Μονή που βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω.
Από την κάτω μεριά του δρόμου (ε.ο. Πρέβεζας Ηγουμενίτσας) υπάρχει το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας. Είναι χτισμένο μέσα σε μια ελαιόφυτη πλαγιά που εκτίνεται από τις παρυφές του χωριού με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος.
Η ιστορία του Μοναστηριού ξεκινά από την σπηλιά. Σύμφωνα με μαρτυρίες μοναχοί που ασκήτευαν εκεί, έφεραν την εικόνα της Αγίας Πελαγίας και αποφάσισαν να χτίσουν την Μονή στο σημείο που βρίσκεται σήμερα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, από κατοίκους του χωριού στο pamepreveza.gr, πριν από χρόνια μπροστά από την σπηλιά υπήρχαν καμάρες (διακρίνονται σημεία του κτίσματος στις φωτό δεξιά) ενώ οι κάτοικοι του χωριού έφτιαχναν εκεί και ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στις γιορτές και μαζεύονταν για να γιορτάσουν την πρωτοχρονιά μοιράζοντας τα δώρα.
Λέγεται επίσης ότι οι ασκητές που έχτισαν το μοναστήρι επιχείρησαν να μεταφέρουν τρεις φορές την εικόνα της Αγίας – η οποία σήμερα δεν γνωρίζουμε που βρίσκεται – σε αυτό, αλλά η εικόνα το πρωί «επέστρεφε» στην σπηλιά μέχρι που την τρίτη φορά την άφησαν εκεί.
Μια ακόμη μαρτυρία μιλά για κάποιους που πήραν από εκεί την εικόνα μαζί με το καντήλι προκειμένου να την μεταφέρουν στην Κέρκυρα ή τους Παξούς. Όμως κάποιο βράδυ κάτοικοι του χωριού είδαν ένα φως στη μέση του πελάγου και την επόμενη μέρα η εικόνα βρίσκονταν στην θέση της στη σπηλιά.
Η Μονή είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια μιας ρωμαϊκής έπαυλης του 1ου αιώνα. Πρόσφατα στο κελί της μονής αποκαλύφθηκε ψηφιδωτό δάπεδο των ρωμαϊκών χρόνων της έπαυλης. Η κατάλληλη διαμόρφωση του κελιού καθιστά το χώρο εύκολα προσβάσιμο έτσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να περπατήσουν πάνω σε γυάλινους διαδρόμους και να δουν το ψηφιδωτό.
Η Μονή λειτουργούσε έως τις αρχές του 20ου αιώνα ενώ επί Μητροπολίτου Στυλιανού μετατρέπεται σε σχολή κοπτικής ραπτικής. Το 2000 ανακαινίζεται επί Μητροπολίτου Μελετίου και λαμβάνει το βραβείο «Europa Nostra» για υποδειγματική αναστύλωση.
Σήμερα η Μονή, που γιορτάζει στις 4 Μαΐου, συντηρείται από τον εφημέριο πατήρ Χαρίτων και μπορεί να είναι επισκέψιμη αλλά δεν έχει τύχει της κατάλληλης προσοχής…!!!
Αυτό που κρύβει μέσα της η Μονή και ο περισσότερος κόσμος δεν το γνωρίζει, ψηφιδωτά, αρχαία ευρήματα, ο ναός χτισμένος με υλικά από την ρωμαϊκή έπαυλη, τους δύο λέοντες που στεφανώνουν την κόγχη πάνω από την είσοδο, οι κίονες στο εσωτερικό του, το ανάγλυφο πέτρινο τέμπλο του 1865 και από την άλλη η σπηλιά – αλλά και τα άλλα σπήλαια που υπάρχουν γύρω της – που συνδέεται με την ιστορία της Μονής και όλα αυτά μέσα σε ένα τοπίο σπάνιας ομορφιάς και φυσικού κάλλους με καταπληκτική θέα το Ιόνιο, θα μπορούσε πολύ εύκολα να την κάνει ένα σημαντικό θρησκευτικό και ιστορικό μνημείο με πολλές προοπτικές και πόλο έλξης πολλών επισκεπτών.
Αυτό που χρειάζεται είναι η απαιτούμενη σημασία από τους φορείς έτσι ώστε να αναδειχθούν όλα αυτά. Κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει αφού το μόνο ενδιαφέρον που υπάρχει είναι αυτό από τους ντόπιους κατοίκους του χωριού…!!!
Πηγή: pamepreveza.gr