«Η Εκκλησία, με την χάρη του Θεού, διαδραματίζει διαρκώς καθοριστικό ρόλο και λειτουργεί ως συνεκτικός κρίκος μεταξύ των κατοίκων. Οι ακρίτες Ιερείς μας, παρά τα προβλήματα που περιγράψαμε, είναι καθημερινά παρόντες, χτυπούν την καμπάνα, τελούν τις ιερές Ακολουθίες, τις Πανηγύρεις στα δεκάδες Εξωκκλήσια μας, συμπαρίστανται σε κάθε χαρούμενη ή δύσκολη στιγμή των πιστών, επιστηρίζουν, βοηθούν και εξυπηρετούν τις θρησκευτικές ανάγκες των Χριστιανών μας», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο μητροπολίτης Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου κ. Χρυσόστομος στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας».
Ο κ. Χρυσόστομος αναφέρθηκε στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, στις νεανικές και κατηχητικές δραστηριότητες της μητρόπολης, καθώς και στις προτεραιότητες της τοπικής Εκκλησίας για το 2024.
– Κ.τ.Ο.: Ποιες είναι οι νεανικές δραστηριότητες της μητρόπολής σας;
– κ. Χρυσόστομος: Αρχικά, θα ήθελα να ευχηθώ σε εσάς και τους αναγνώστες σας της εγκρίτου Εφημερίδας «Κιβωτός της Ορθοδοξίας» καλή και ευλογημένη η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και επίσης να σας ευχαριστήσω για την ενασχόλησή σας με την πολυνησιωτική και ακριτική μας Μητρόπολη, η οποία, ως γνωστόν, αποτελεί Επαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα Δωδεκάνησα, έχει έδρα της την Σύμη, αλλά περιλαμβάνει στην πνευματική της δικαιοδοσία και τα νησιά της Τήλου, της Χάλκης και του Καστελλορίζου.
Αναφορικά λοιπόν, με τις καθ’ ημέραν ενασχολήσεις μας, πρώτιστη δραστηριότητά μας είναι η λειτουργία Κατηχητικών Σχολείων, που έχουν πρωταρχικό τους στόχο την παροχή Ορθόδοξης εκκλησιαστικής παιδείας και αγωγής στους νέους μας. Οι Κατηχητές, χρησιμοποιώντας σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους, ομαδικά παιγνίδια, που προάγουν την συνεργασία και την ευγενή άμιλλα, προβολές παιδικών εκκλησιαστικών ταινιών, χειροτεχνίες αλλά και διαλογικές συζητήσεις, καθώς και Προσκυνηματικές εκδρομές, δίδουν στα παιδιά πολλές ευκαιρίες εκμάθησης των αληθειών της Πίστης μας και γόνιμου προβληματισμού. Επειδή τα κατηχητικά Σχολεία λειτουργούν σε χώρους που αυλίζονται με τήν κατά τόπους Ενορία, συμμετέχουν και κληρικοί μας, που μιλούν με απλό και κατανοητό τρόπο στα παιδιά για θέματα λειτουργικής και συμβολικής, τα εισάγουν στον Ναό και τα λειτουργικά δρώμενα, ώστε από μικρή ηλικία να εξοικειώνονται με τον άγιο αυτό χώρο και τα ιερά σκεύη, αποκτώντας βιωματικές εμπειρίες. Επίσης σε κάθε ευκαιρία διοργανώνονται εορταστικές εκδηλώσεις με θεατρικά, ποιήματα και τραγούδια, τα οποία ελκύουν τα παιδιά στα Κατηχητικά, έστω και αν οι λοιπές δραστηριότητες (αθλητικές, μουσικές κ.τ.λ.) που συμμετέχουν, απορροφούν τον ελεύθερο χρόνο τους, προτρέπονται δε οι γονείς των παιδιών μας, καταλλήλως ενημερωμένοι, να συνεχίζουν την κατ’ οίκον κατήχηση, ώστε να υπάρχει συνέχεια και διευκόλυνση των παιδιών προς τα βιώματα της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας.
– Κ.τ.Ο.: Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα ακριτικά νησιά και πόσο δύσκολη είναι η ποιμαντική αποστολή των κληρικών σε αυτά;
– κ. Χρυσόστομος: Τα ακριτικά μας νησιά, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα που δυσχεραίνουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων τους. Εκτείνονται διάσπαρτα στην περιοχή ευθύνης μας σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους, στερούμενα την απευθείας ακτοπλοϊκή σύνδεση και, κατά συνέπεια, τόσο η αναγκαία μετάβαση ανθρώπων προς τις Υγειονομικές και Διοικητικές Υπηρεσίες της πρωτεύουσας του νομού, όσο και η μεταφορά προϊόντων προς αυτά είναι προβληματική, διότι πρέπει να συσχετίζεται πάντα με τα μεγάλα λιμάνια της περιοχής μας. Από τα μεγαλύτερα όμως προβλήματα είναι η ελλιπής υγειονομική θωράκιση των νησιών και η έλλειψη πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ενώ ανάγκη επιτακτική είναι η μόνιμη παρουσία σ’ αυτά εξειδικευμένων Ιατρών. Όλη αυτή η κατάσταση, αντιλαμβάνεσθε ότι επηρεάζει αρνητικά τις τοπικές κοινωνίες, με συνέπεια να παρατηρείται δυστυχώς μείωση του μόνιμου πληθυσμού και μόνο τους θερινούς μήνες τα νησιά μας μεταβάλλονται σε τουριστικά θέρετρα και παύει ο μαρασμός της χειμερινής εγκατάλειψης. Η Εκκλησία, με την χάρη του Θεού, διαδραματίζει διαρκώς καθοριστικό ρόλο και λειτουργεί ως συνεκτικός κρίκος μεταξύ των κατοίκων. Οι ακρίτες Ιερείς μας, παρά τα προβλήματα που περιγράψαμε, είναι καθημερινά παρόντες, χτυπούν την καμπάνα, τελούν τις ιερές Ακολουθίες, τις Πανηγύρεις στα δεκάδες Εξωκκλήσια μας, συμπαρίστανται σε κάθε χαρούμενη ή δύσκολη στιγμή των πιστών, επιστηρίζουν, βοηθούν και εξυπηρετούν τις θρησκευτικές ανάγκες των Χριστιανών μας. Η Εκκλησία με τις λατρευτικές της Συνάξεις γίνεται τόπος συνάντησης και κρίκος συνεκτικός μεταξύ των μονίμων κατοίκων και των επισκεπτών των νησιών μας.
– Κ.τ.Ο.: Σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας: μετά την υπερψήφιση του νομοσχεδίου για τα ομόφυλα ζευγάρια, οι σχέσεις έχουν οξυνθεί. Θεωρείτε ότι θα υπάρχει αποκλιμάκωση στο μέλλον;
– κ. Χρυσόστομος: Με αφορμή την πρόσφατη Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου και τους εορτασμούς που έλαβαν χώρα, φάνηκε για μια ακόμη φορά ότι Ελλάδα και Ορθοδοξία είναι ταυτόσημες έννοιες. Οι πολίτες της Χώρας μας ανήκουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία στην Εκκλησία μας και ταυτόχρονα είναι και πολίτες του Κράτους μας. Επομένως, οποιαδήποτε διάσπαση μόνο κακό μπορεί να προκαλέσει στην Πατρίδα μας. Άλλωστε, μεταξύ των δύο αυτών θεσμών, υπάρχουν σαφώς διακριτοί ρόλοι που θαπρέπει να γίνονται από όλους απολύτως σεβαστοί. Ο Γάμος για την Εκκλησία μας αποτελεί ένα κορυφαίο και ιερό Μυστήριο «τό Μυστήριο τούτο Μέγα εστί, εγώ δέ λέγω εις Χριστόν καί εις την Εκκλησία» (Ἐφεσ. ε’,32), το οποίο αφορά την ευλογημένη σχέση μεταξύ ανδρός και γυναικός, όπως είναι θεσμοθετημένο από τον Θεό, «άρσεν καί θήλυ εποίησεν αυτούς» στην Παλαιά Διαθήκη, και ευλογήθηκε με την παρουσία του Χριστού στον εν Κανά γάμο. Κάθε άλλη μορφή συμβίωσης «νομίμου ή μη» που αντιβαίνει, όχι μόνο σ’ αυτή την αδιαπραγμάτευτη θεολογική θέση, αλλά ανατρέπει την φυσική τάξη και το Οικογενειακό Δίκαιο είναι σαφώς απορριπτέα. Η Εκκλησία δεν νομοθετεί βεβαίως και δεν φέρει ευθύνη για τους νόμους της Πολιτείας. Όμως, έχει ιερό καθήκον να ενημερώνει και να νουθετεί τα μέλη της για τις σωτήριες ευαγγελικές αλήθειες και είναι αυτονόητο ότι πρέπει να έχει ελευθερία του ευπρεπούς και χωρίς μισαλλοδοξίας λόγου, όπως όλοι οι άλλοι δημόσιοι φορείς κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν την δυνατότητα ακροάσεως του θείου λόγου, ο οποίος αποτελεί για όλους μας το κριτήριο γνώσεως της εν Χριστώ ζωής μας ή της αυτόνομης και συνειδητής εξωεκκλησιαστικής πορείας. Οι πάντες είναι δεκτοί στην Εκκλησία, αρκεί ως ευσυνείδητα μέλη να κατανοήσουν το όποιο ανθρώπινο λάθος τους και να επιδείξουν προσωπική μετάνοια και διάθεση διορθώσεως. Στα πλαίσια αυτά, η Εκκλησία ως πνευματική μητέρα δεν αντιμάχεται κανέναν και δείχνει πάντοτε αγάπη, επιζητώντας την ειρήνη και την καταλλαγή.
– Κ.τ.Ο.: Έχετε τόσες εμπειρίες και μαρτυρίες ανθρώπων που συνηγορούν για τη θαυμαστή παρουσία του Πανορμίτη στη Σύμη. Πείτε μας δυο λόγια για το Προσκύνημα του Ταξιάρχη.
– κ. Χρυσόστομος: Η ιστορική Μονή του Ταξιάρχου Μιχαήλ του Πανορμίτου είναι ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Η ιστορία της συνθέτει ένα δραματικό πολύπτυχο αγώνων, θυσιών και μεγάλης προσφοράς προς το Γένος μας. Με την Χάρη του Παμμεγίστου Ταξιάρχου, διατήρησε την Ορθοδοξία και την Ελληνικότητα του Νησιού, καλλιέργησε τα γράμματα, πρωτοστάτησε στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και συμπαραστάθηκε κατά τα δύσκολα χρόνια της δουλείας στον δοκιμαζόμενο Δωδεκανησιακό Λαό.
Η παράδοση μάς διασώζει τον θαυμαστό τρόπο που ιδρύθηκε: Ενώ έσκαβε κάποτε μια ευλαβής γυναίκα της Σύμης – η «Μαριώ του Πρωτενιού» – στο κτήμα της στον Πάνορμο, βρήκε κάτω από ένα σχίνο μια μικρή παλαιά Εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Με άκρα μυστικότητα πήρε την Εικόνα και την μετέφερε στο Εικονοστάσι του σπιτιού της στην Σύμη, όπου και έκαιγε ακοίμητο καντήλι. Την επομένη μέρα διαπίστωσε όμως ότι η Εικόνα έγινε άφαντη. Όταν αργότερα πήγε στο κτήμα της στον Πάνορμο, την βρήκε στην αρχική της θέση κάτω από το σχίνο. Η νοικοκυρά ξανάφερε το Εικόνισμα στο σπίτι της, μα αυτό παραδόξως επέστρεφε στο σημείο που βρέθηκε. Η λύπη της γυναίκας έπαυσε, όταν είδε σε όνειρο τον Αρχάγγελο Μιχαήλ λαμπροφορούντα και απαστράπτοντα, ο Οποίος της εξέφρασε την επιθυμία Του να παραμείνει εσαεί στον Πάνορμο. Κατόπιν τούτων, η ευσεβής γυναίκα ανακοίνωσε πλέον το γεγονός και με την συνδρομή των συμπατριωτών της, ανήγειρε μικρό Ναΰδριο, στο οποίο και ενθρόνισε τον Ταξιάρχη.
Την σημερινή μορφή της η Μονή έλαβε το έτος 1783, όταν οι Συμαίοι Ιερομόναχοι Νεόφυτος και Κάλλιστος ανοικοδόμησαν το κατεστραμμένο από τις πειρατικές επιδρομές πρώτο Καθολικό, εντός του οποίου φυλάσσεται η ιερά Εικόνα. Ο ακριβής χρόνος κατασκευής της παραμένει άγνωστος με μόνο γνωστό στοιχείο το έτος 1724, χρονολογία δημιουργίας της αργυροσκάλιστης επικάλυψης, την οποία επιμελήθηκε ο αργυροχόος Ιωάννης Πελοπονήσιος.
Το έτος 1788 ολοκληρώθηκε το καταπληκτικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ναού, έργο του τεχνίτη μαστρο-Διάκου Ταλιαδούρου από την Κω. Εν συνεχεία το έτος 1792 όλος ο Ναός αγιογραφήθηκε από τους ντόπιους αγιογράφους Ιερομόναχο Νεόφυτο Συμαίο και Κυριακό Καρακωστή. Την όλη επιβλητική εικόνα της Μονής, συμπληρώνει το πανύψηλο Καμπαναριό της, η ανέγερση του οποίου άρχισε το 1905 και ολοκληρώθηκε το 1911 σε ρυθμό Μπαρόκ και Αναγέννησης.
Μπροστά στην θαυματουργή Του εικόνα είναι κρεμασμένα πλήθος αφιερώματα που μαρτυρούν τα αναρίθμητα θαύματά Του. Ο Αρχάγγελος έρχεται σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους και τα προβλήματα που βιώνουν. Εμφανίζεται με πολλούς τρόπους και επεμβαίνει θαυματουργικά σ’ αυτούς που τον επικαλούνται και διακαώς επιζητούν την βοήθειά Του. Θεραπεύει ανίατες ασθένειες, χαρίζει σε στείρα ζευγάρια πολυπόθητα τέκνα, σώζει από κινδύνους, δίνει λύσεις στα ποικίλα αδιέξοδα των ανθρώπων, μα προπαντός καθοδηγεί παιδαγωγικά τους πιστούς στην επουράνια Βασιλεία. Ένα πολύ εντυπωσιακό και θαυμαστό πραγματικά γεγονός, είναι τα καραβάκια, τα κιβώτια και τα μπουκάλια, πού οι πιστοί απ’ όλατα μέρη του κόσμου στέλνουν μέσα από τη θάλασσα και φτάνουν στόν αγαπημένο τους Αρχάγγελο.
Σήμερα, το Μοναστήρι καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Απασχολεί 35 εργαζόμενους σε ετήσια βάση, ενισχύει άπορες οικογένειες και ασθενείς, αποστέλλει χορηγίες σε διαφόρους φορείς, επιδοτεί σε ετήσια βάση πτωχούς φοιτητές της Σύμης, διευκολύνοντας τις σπουδές τους, επιχορηγεί εκπαιδευτικές εκδρομές και δράσεις των Σχολείων των Νησιών της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, στηρίζει οικονομικώς την λειτουργία του Μουσικού Ωδείου της Σύμης, φιλοξενεί στους οργανωμένους Ξενώνες του συλλόγους, μαθητές, και προσκυνητές, οργανώνει διάφορα συνέδρια κατά καιρούς κ.α.
– Κ.τ.Ο.: Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στη μητρόπολη μέσα στο νέο έτος;
– κ. Χρυσόστομος: Με την Χάρη του Θεού, εργαζόμαστε διαρκώς έχοντας ως προτεραιότητα τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, είτε πνευματικές, είτε υλικές. Παράλληλα, ως νεοσύστατη Μητρόπολη, προσπαθούμε να θωρακίσουμε την τοπική Εκκλησία με τις βασικές και αναγκαίες διοικητικές και κτιριακές υποδομές, ώστε να έχουμε την δυνατότητα να ανταποκριθούμε στην αποστολή μας. Κατά το τρέχον έτος συνεχίζονται οι ανακαινίσεις Ναών και Μονών και υλοποιούνται τα εν εξελίξει έργα. Ένα βαρυσήμαντο εξ αυτών είναι η στερέωση και αποκατάσταση του μαρμάρινου Κωδωνοστασίου του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στην Σύμη, που υλοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Επίσης, εργαζόμαστε για την ανάδειξη και αποκατάσταση του παλαιού ιστορικού Κοιμητηρίου του ιδίου Ναού, το οποίο περιλαμβάνει μοναδικής μαρμαρογλυπτικής τέχνης ταφικά μνημεία, που επιβάλλεται να συντηρηθούν και να γίνουν προσβάσιμα στους πολλούς επισκέπτες της Σύμης. Έχουμε ακόμη σχεδιάσει την κατασκευή Βαπτιστηρίου πρωτοχριστιανικού τύπου για να υπάρχει δυνατότητα τελέσεως Βαπτίσεων ενηλίκων με τρόπο ιεροπρεπή και συνάμα αξιοπρεπή, πάνω απ’ όλα όμως επιδιώκουμε την επάνδρωση των δομών της Εκκλησίας μας με νέο ανθρώπινο δυναμικό προς απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας της.