3) Οι πιστοί σύμμορφοι της εικόνος του Υιού του Θεού
Εφ’ όσον με το φιλάνθρωπο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού επραγματοποιήθη η κάθαρση της ανθρώπινης φύσεως από την αμαρτία και εδόθη η δυνατότητα σε κάθε ένα άνθρωπο ξεχωριστά να καθαρισθεί, να αναπλασθεί και να αναγεννηθεί κατ’ εικόνα του κτίσαντος αυτόν (Προς Κολοσσαείς γ΄ 10). Ο Κύριος κατέστησε γνωστές τις προϋποθέσεις αυτής της αναπλάσεως με τις οποίες οι πιστοί γίνονται σύμμορφοι της εικόνος του Υιού του Θεού, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
α) Όταν συμμετέχουν στα ιερά μυστήρια της αγίας Εκκλησίας μας
ι) Με το άγιο Βάπτισμα οι πιστοί αναγεννώνται, όπως εδίδαξε ο Κύριος στην συνομιλία Του με τον νυχτερινό μαθητή και επισκέπτη Του Νικόδημο: “Δεί γαρ υμάς γεννηθήναι εξ ύδατος και πνεύματος” (Ιωάννου γ΄ 5), εννοώντας την αναγέννηση που συντελείται από το άγιο Πνεύμα, όταν ο άνθρωπος βαπτίζεται στο όνομα της αγίας Τριάδος κατά την εντολή Του: “Πηγαίνετε λοιπόν και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη, βαφτίζοντας τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος” (Ματθαίου κη΄ 19).
Όταν ο πιστός βαπτίζεται απεκδύεται την παλαιωθείσα και φθαρείσα φύση του από την αμαρτία και ενδύεται την νέα φύση του που δημιουργήθηκε και του χαρίσθηκε από τον Ιησού Χριστό.
Γι’ αυτό ο απόστολος Παύλος διακηρύσσει:
“ Όσοι γαρ εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε” (Προς Γαλάτας γ΄ 27). Ο ίδιος Απόστολος, γνωρίζων την δύναμη του μυστηρίου, προτρέπει τους πιστούς: “Αλλ’ ενδύσασθε τον Κύριον Ιησούν Χριστόν” (Προς Ρωμαίους ιγ΄ 14, Πρβλ Προς Ρωμαίους στ΄ 3-11).
Με τα άγια Μυστήρια ο πιστός αγιάζεται και αγιαζόμενος αποβάλλει την δυσμορφία της υπάρξεώς του, που την προκαλούν τα πάθη της αμαρτίας και προσκτάται το θεοειδές κάλλος του θεανθρώπου Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όπως διδάσκει ο απόστολος Παύλος περιγράφοντας την εσχατολογική ελπίδα και προσδοκία του πιστού:
“Ο πρώτος άνθρωπος προέρχεται από τη γη και είναι χωματένιος ο δεύτερος άνθρωπος, ο Κύριος, προέρχεται από τον ουρανό. Όπως είναι ο Αδάμ, που είναι χωματένιος, έτσι είναι και όσοι ανήκουν στον παλιό κόσμο κι ο,τι λογής είναι ο ουράνιος άνθρωπος, ο Χριστός, τέτοιας λογής είναι όσοι περιμένουν τον ουράνιο κόσμο. Κι όπως τώρα είμαστε όμοιοι με τον άνθρωπο που πλάστηκε από γη, αργότερα θα μοιάσουμε μ’ εκείνον που ήρθε από τον ουρανό” (Προς Κορινθίους Α΄ ιε΄ 47-49).
Ο άγιος Πατέρας μας Γρηγόριος Νύσσης, ερμηνεύοντας την Κυριακή Προσευχή, στον πρώτο λόγο του περιγράφει τα χαρακτηριστικά εκείνων που έγιναν σύμμορφοι του Υιού Αυτού, βοηθώντας τους πιστούς να κατανοήσουν την τιμή που έλαβαν και την ευθύνη που έχουν (βλ. P.G. 44, 1140-1144).
Ο άγιος Κύριλλος ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας διδάσκει, ότι ο Κύριος μας προτρέπει να αγωνιζόμαστε εφ’ όσον αποκαλούμε στην προσευχή μας τον Θεό Πατέρα μας να τιμούμε την πνευματική καταγωγή μας με την ενάρετη ζωή μας. Κι έτσι, αφού κατανοήσουμε την μεγάλη και ένδοξη τιμή, να συμπεριφερθούμε με τρόπο που τιμά Αυτόν που μας ετίμησε:
“Εάν αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα και έτσι αξιωθήκαμε την λαμπρά τιμή, πώς είναι δυνατόν να μη ζήσουμε αξίως αυτού που μας ετίμησε;” (PG 72, 688).
- ii) Με το Μυστήριο του αγίου Χρίσματος οι πιστοί λαμβάνουν το άγιο Πνεύμα που τους καθιστά υιούς του Θεού κατά Χάρι και τους παρέχει όλα τα άλλα χαρίσματα “ίνα την υιοθεσίαν απολάβομεν ” (Γαλάτες δ΄ 5).
iii)Με το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας και την θεία Κοινωνία οι πιστοί ενώνονται με τον Υιό του Θεού κατά τους λόγους Του: “Εκείνος που τρώει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου είναι ενωμένος μαζί μου, κι εγώ μ’ αυτόν” (Ιωάννου στ΄ 56).
Με την θεία Κοινωνία καθαρίζονται από τον ρύπο της αμαρτίας εφ’ όσον κατά την διδασκαλία της αγίας Γραφής: “Το αίμα του Χριστού, ο οποίος έχοντας το Πνεύμα του Θεού πρόσφερε τον εαυτό του αψεγάδιαστη θυσία στο Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή μας από τα έργα που οδηγούν στον θάνατο, έτσι ώστε να μπορούμε να λατρεύουμε τον αληθινό Θεό” (Προς Εβραίους θ΄ 14).
iv)Με το Μυστήριο της ιεράς Εξομολογήσεως οι πιστοί θεραπεύονται από τα τραύματα της αμαρτίας:
“Να εξομολογείσθε τις αμαρτίες σας ο ένας στον άλλο και να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλο, για να θεραπευτείτε” (Ιακώβου ε΄ 16).
Και γενικώς με την θεία Χάρι που παρέχεται στα μέλη της Εκκλησίας με τις αγιαστικές τελετές, αγιάζεται ολόκληρη η ζωή τους και ζουν “εν Χριστώ”.
Περί της εν Χριστώ ζωής των πιστών διαπραγματεύονται οι επτά λόγοι του θείου Πατέρα μας Νικολάου Καβάσιλα (Περί της εν Χριστώ ζωής· Λόγοι επτά (ήτοι περί μυστηρίων) P.G. 150, 368-685)
β) Όταν αγωνίζονται να αποβάλλουν και να νεκρώσουν τα πάθη της αμαρτίας κατά την αποστολική προτροπή (Βλ. Προς Κολοσσαείς γ΄ 5-10).
Η αφθαρσία και η αθανασία είναι τα χαρακτηριστικά της νέας υπάρξεως του ανθρώπου που μας χάρισε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός και που θα ολοκληρωθεί στον μέλλοντα αιώνα κατά τους αποστολικούς λόγους:
“Πρέπει, αλήθεια, αυτό που είναι φθαρτό να μεταμορφωθεί σε άφθαρτο. Κι αυτό που είναι θνητό να γίνει αθάνατο” (Προς Κορινθίους Α΄ ιε΄ 53).
Την ελπίδα του πιστού καταγράφει ο απόστολος Παύλος ότι ο Κύριος μας: “Ο Χριστός θα μεταμορφώσει το φθαρτό μας σώμα και θα το κάνει όμοιο με το δικό του ένδοξο σώμα με τη δύναμη και την εξουσία που έχει να υποτάξει στον εαυτό του τα πάντα” (Προς Φιλιππησίους γ΄ 21).
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος πανηγυρίζει ως εξής, διδάσκοντας περί του μυστηρίου της σαρκώσεως στον λη΄ λόγο του “Εις τα Θεοφάνεια και Γενέθλια του Σωτήρος ” τα εξής: “Διότι ο Θεός φανερώθηκε στους ανθρώπους διά της γεννήσεώς. Και υπήρχε μεν πριν, και υπήρχε πάντοτε, προερχόμενος από τον πάντοτε υπάρχοντα, πάνω από κάθε αιτία και λογική (επειδή δεν υπήρχε λόγος ανώτερος από τον Λόγο), αλλά μετά έλαβε σώμα για χάρη μας, για να μας χαρίσει την ευτυχή ύπαρξη, εκείνος που μας έδωσε την ύπαρξη, ή, καλύτερα για να μας επαναφέρει με την σάρκωσή Του στην ευτυχή ύπαρξη από την οποία είχαμε απομακρυνθεί εξ αιτίας της κακίας μας. Και στην εμφάνισή Του δίνεται το όνομα Θεοφάνεια, στην γέννησή του το όνομα Γενέθλια” (P.G. 36, 313).
Στο Θεοτοκίο που ακολουθεί ο πιστός διεκτραγωδεί την πνευματική κατάστασή του και παρακαλεί τον λυτρωτή Σωτήρα Κύριό μας Ιησού Χριστό να τον καινοποιήσει με την δύναμη του μυστηρίου της σαρκώσεώς Του:
“Εικόνος ης μετέλαβον, θεουργικώς της κρείττονος, εξώσθην, οίμοι ο τάλας! δι’ ακρασίας της πάλαι· συ δε Χριστέ ως εύσπλαχνος, αρρήτως κοινωνήσας μοι, του χείρονος μετείληφας, καινοποιήσας Σωτήρ με παρθενικών εξ αιμάτων”.