Την Πέμπτη 17 Νοεμβρίου το πρωί στην αίθουσα «Μητροπολίτου Σταυροπηγίου Αλεξάνδρου» στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά Βεροίας πραγματοποιήθηκε η Σύναξη των Πνευματικών της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, με την ευκαιρία της ενάρξεως της Σαρακοστής των Χριστουγέννων.
Στην αρχή ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Αρχιμ. Αθηναγόρας Μπίρδας καλωσόρισε τους Ιερείς και κάλεσε τον Ποιμενάρχη μας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα, να απευθύνει τον πατρικό του χαιρετισμό.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους Αρχιμ. Ελισσαίος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η οικονομία στην Ιερά Εξομολόγηση: Δείγμα αγάπης ή μέτρο σωφρονισμού του εξομολογουμένου».
Δεύτερος ομιλητής ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η εξομολόγηση στον νέο: το μεγάλο στοίχημα».
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Παντελέημων στον χαιρετισμό του εξέφρασε τις θερμές του ευχαριστίες προς τον Σεβ. Μητροπολίτη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνο και προς τον Καθηγούμενο της Ι. Μ. Σίμωνος Πέτρας Αρχιμ. Ελισσαίο, αναφέροντας μεταξύ άλλων: Μέ πολλή χαρά συναντώμεθα σήμερα μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ σέ μία ἀκόμη Σύναξη τῶν πνευματικῶν τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως, σέ μία συνάντηση ἡ ὁποία ἀποβλέπει στήν κατά τό δυνατόν καλύτερη κατάρτιση καί στήριξη τῶν πνευματικῶν τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία τό τελευταῖο διάστημα ἀπέκτησε καί νέους πνευματικούς, προκειμένου νά ἐξυπηρετοῦνται καλύτερα οἱ ἀνάγκες τῶν ἀδελφῶν μας.
Ὅλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο καί ὑπεύθυνο ἔργο τοῦ πνευματικοῦ, ὁ ὁποῖος ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνη τῶν ψυχῶν, «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανεν», ἀλλά καί οἱ ὁποῖες στίς ἡμέρες ἀντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα καί δυσκολίες καί καταστάσεις πρωτόγνωρες σέ σχέση μέ παλαιότερες ἐποχές. Σέ ὅλες αὐτές ὁ πνευματικός καλεῖται νά βοηθήσει καί νά συνδράμει, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά βρεῖ τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς του μέσα στό ἱερό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως καί συγχρόνως τήν καθοδήγηση πού χρειάζεται ἡ ψυχή του γιά νά ἀνταπεξέλθει σέ ὅλα αὐτά καί νά μήν κινδυνεύσει.
Γι᾽ αὐτό καί εἶναι ἀπαραίτητο ὁ πνευματικός καί νά γνωρίζει καί νά μελετᾶ καί νά προσεύχεται ἀλλά παράλληλα καί νά ἀξιοποιεῖ τίς ἐμπειρίες καί τίς γνώσεις καί ἄλλων, ἐμπείρων πνευματικῶν, ὥστε νά ἀνταποκρίνεται στό ἔργο πού τοῦ ἔχει ἀναθέσει καί ἐμπιστευθεῖ ἡ Ἐκκλησία.
Σήμερα ἔχουμε τή χαρά ὁμιλητές μας νά εἶναι δύο πνευματικοί μέ μεγάλη ἐμπειρία σέ διαφορετικούς, θά ἔλεγα, τομεῖς: ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς κ. Ἰουστίνος καί ὁ πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σίμωνος Πέτρας Ἀρχιμανδρίτης π. Ἐλισαῖος, τούς ὁποίους εὐχαριστῶ θερμότατα καί ἀπό καρδίας, διότι ἀνταπεκρίθησαν μέ πολλή ἀγάπη στήν πρόσκλησή μου καί θά ἔχουμε τή χαρά νά τούς ἀκούσουμε στή συνέχεια.
Σᾶς καλωσορίζω στήν Ἱερά Μητρόπολή μας, στήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας Δοβρᾶ καί στή σημερινή σύναξή μας καί σᾶς εὐχαριστῶ πολύ γιά τήν παρουσία σας.
Μόλις πρίν ἀπό δύο ἡμέρες εἰσήλθαμε στήν περίοδο τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων, τήν περίοδο τῆς προετοιμασίας μας γιά τή μεγάλη αὐτή ἑορτή τῆς πίστεώς μας καί γιά τό μέγα θαῦμα τῆς θείας ἀγάπης πρός τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο.
Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀλλά καί στήν ὀρθόδοξη παράδοσή μας ὡς προετοιμασία νοεῖται ἡ προσπάθεια καθάρσεως τοῦ ἔσω ἀνθρώπου μέ σκοπό νά μπορέσουμε νά βιώσουμε κατά τό δυνατόν τά σωτηριώδη γεγονότα τά ὁποῖα ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας καί νά βοηθηθοῦμε πνευματικά ἀπό αὐτά, ὥστε νά συνεχίσουμε τήν πορεία μας στή ζωή ἀλλά καί τόν ἀγώνα μας γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Ἡ προσπάθεια τῆς καθάρσεως συνδέεται καί μέ τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως, μέσα στό ὁποῖο ὁ πιστός ἔχει τή δυνατότητα νά καθάρει τήν ψυχή του μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ πού δίδεται διά τοῦ πνευματικοῦ, ὑπό τήν προϋπόθεση, βεβαίως, ὅτι προηγεῖται ἡ μετάνοια.
Ὅλοι γνωρίζουμε, ἀσφαλῶς, ὅτι ἡ ἐξομολόγηση δέν εἶναι ἕνα μυστήριο, στό ὁποῖο ὁ πιστός πρέπει νά προσέρχεται μόνο αὐτή τήν περίοδο ἤ τήν περίοδο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἤ ἄλλες περιόδους νηστείας, ὡς ἕνα εἶδος ἔθους ἤ συνηθείας. Ὅμως ὑπάρχουν καί κάποιοι ἀδελφοί μας, οἱ ὁποῖοι πλησιάζουν στό μυστήριο τῆς μετανοίας αὐτές τίς ἡμέρες γιά πρώτη φορά στή ζωή τους.
Εἴτε ὅμως πρόκειται γιά αὐτούς εἴτε γιά τούς ἀδελφούς μας οἱ ὁποῖοι ἔχουν μιά τακτική μυστηριακή ζωή ὁ ρόλος καί ἡ εὐθύνη μας ὡς πνευματικῶν εἶναι μεγάλος καί σημαντικός, εἶναι ἱερός, γιατί ἀφορᾶ τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, τήν πνευματική τους ζωή καί ἐν τέλει τή σωτηρία τους.
Κάθε ψυχή εἶναι μοναδική, ἀλλά καί κάθε στιγμή εἶναι μοναδική γιά τήν κάθε ψυχή. Καί ὡς πνευματικοί πρέπει νά εὑρισκόμεθα σέ ἐγρήγορση, πρέπει νά ζητοῦμε τή χάρη καί τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ γιά τό πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε τήν κάθε ψυχή, ποιά θά εἶναι ἡ ἀναλογία, ἐπιτρέψτε μου νά πῶ, ἀφορμώμενος ἀπό τήν παραβολή τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου, τήν ὁποία ἀκούσαμε τήν περασμένη Κυριακή, «οἴνου καί ἐλαίου», τήν ὁποία θά ἐπιχύσουμε στά τραύματα τῶν ψυχῶν τῶν ἀδελφῶν μας προκειμένου νά τά θεραπεύσουμε.
Θά δανεισθῶ μία λέξη ἀπό τόν τίτλο τῆς εἰσηγήσεως τοῦ Ἁγίου Νέας Κρήνης πού θά ἀκούσουμε σέ λίγο. Ἐκεῖνος θά μᾶς μιλήσει γιά τό μεγάλο στοίχημα πού εἶναι ἡ ἐξομολόγηση στούς νέους ἀνθρώπους. Θά ἔλεγα ὅμως ὅτι τό ἴδιο ἰσχύει γιά κάθε ἄνθρωπο πού μπαίνει στό ἐξομολογητήριο.
Γιά κάποιον μπορεῖ νά εἶναι ἡ εὐκαιρία πού τοῦ προσφέρει ὁ Θεός, ὁδηγώντας τά βήματά του μέσα ἀπό μία δυσκολία, μέσα ἀπό μία πτώση, μέσα ἀπό μία ἀπογοήτευση ἤ ἕνα πρόβλημα, στό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, γιά νά τόν βοηθήσει νά πλησιάσει τόν Θεό. Βέβαια, ὁ Θεός δέν δίδει στούς ἀνθρώπους μία καί μόνη εὐκαιρία, ἀλλά θά εἶναι κρίμα νά χαθεῖ μία εὐκαιρία ἐξαιτίας μιᾶς δικῆς μας λανθασμένης συμπεριφορᾶς, ἐπειδή δέν δώσαμε τήν προσοχή πού ἔπρεπε στόν ἄνθρωπο πού ἔχουμε ἀπέναντί μας, ἐπειδή δέν τοῦ δώσαμε τήν κατάλληλη συμβουλή, τό κατάλληλο φάρμακο γιά τήν ψυχή του.
Ἀντίθετα, ἐάν εἴμεθα προσεκτικοί, ἐάν προσευχόμεθα καί ζητοῦμε τή χάρη καί τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ, ἐάν διακονοῦμε τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως μέ φόβο Θεοῦ καί ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο, τότε μπορεῖ νά κερδίσουμε αὐτή τήν ψυχή, ἡ ὁποία μπορεῖ νά ἦρθε γιά πρώτη φορά νά ἐξομολογηθεῖ, γιά κάποιον λόγο πού καί ἡ ἴδια ἴσως δέν μπορεῖ νά προσδιορίσει.
Ἀλλά ἀκόμη καί ἐάν πρόκειται γιά ἕναν ἀδελφό μας πού ἐξομολογεῖται τακτικά καί τόν γνωρίζουμε, δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι ἡ ψυχή δέν βρίσκεται πάντοτε στήν ἴδια κατάσταση. Ἄλλοτε μπορεῖ νά εἶναι γιά διάφορους λόγους πιό δεκτική καί ἄλλοτε πιό κλειστή, καί ἐμεῖς θά πρέπει νά τήν ἀντιμετωπίσουμε κάθε φορά μέ τόν ἀνάλογο τρόπο.
Αὐτό ἔχει ὡς προϋπόθεση τήν κατάλληλη προετοιμασία ἀπό τήν πλευρά μας ἀλλά καί βαθειά συναίσθηση τῆς σημασίας τοῦ μυστηρίου πού διακονοῦμε καί τῆς εὐθύνης μας ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά μπορέσουμε νά βοηθήσουμε τήν κάθε ψυχή πού προσέρχεται στό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως, ζητώντας τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν της ἀλλά καί πνευματική καθοδήγηση γιά νά προσεγγίσει τόν Θεό.
Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἔχει ἕναν ὡραιότατο λόγο στό Ἐξομολογητάριο. Ὁμιλεῖ στόν πνευματικό καί τοῦ λέει καί τόν διδάσκει ὅτι ὀφείλει νά ἀκούει τούς ἀνθρώπους πού θά πᾶνε κοντά του.
Καί τοῦ λέει «κοίταξε, θά εἶσαι τόσο προσεκτικός», ὥστε τοῦ περιγράφει ἀκόμη καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο θά κάθεται καί μέ τόν ὁποῖο θά βλέπει τόν ἄλλον ἄνθρωπο καί τόν τρόπο ἀκόμη μέ τόν ὁποῖο θά ἀναπνέει. Διότι εἶναι πολύ σημαντικό νά ἀκοῦς τόν ἄλλον ἄνθρωπο, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος.
Μοιάζει σάν τή γέννα τοῦ ἐλαφιοῦ, γιά τό ὁποῖο ἐπίστευσαν οἱ παλαιότεροι, ὅτι, ὅταν γεννᾶ τό ἐλάφι τό παιδί του, θέλει τόση ἡσυχία πού, ἐάν γίνει ὁ παραμικρός θόρυβος, σταματᾶ ἡ διαδικασία τοῦ τοκετοῦ καί ἀποθνήσκει καί ἡ ἐλαφίνα καί τό παιδί της.
Κατά τόν ἴδιο τρόπο, λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος στόν πνευματικό, νά προσέχεις, ὅταν θά σοῦ μιλᾶ ὁ ἄλλος ἄνθρωπος, νά εἶσαι ἀκριβέστατος εἰς τήν ἀκοή, καί οὔτε νά βήξεις οὔτε νά ταραχθεῖς οὔτε νά δείξεις τό παραμικρό αἴσθημα ἀνυπομονησίας, γιατί μπορεῖ πράγματι αὐτή ἡ παραμικρή κίνηση νά σταματήσει τόν τοκετό, δηλαδή τήν ἐξαγόρευση τῶν λογισμῶν τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου.
Αὐτές τίς ἡμέρες πολλοί ἀδελφοί μας θά προσέλθουν στό μέγα μυστήριο τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, στήν ἐξομολόγηση, κάποιοι ἴσως γιά πρώτη φορά.
Ἄς εἴμεθα προσεκτικοί, ὥστε νά ἀνταποκριθοῦμε στήν ὑψηλή αὐτή διακονία καί νά ἀναπαύσουμε τίς ψυχές. Ἄς προσπαθήσουμε νά δείξουμε στούς ἀνθρώπους μέ τή στάση μας, μέ τόν λόγο μας, μέ ὅ,τι θά ποῦμε, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας «Δεῦτε πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς», δέν εἶναι κενός λόγος, ἀλλά εἶναι ἀλήθεια καί ἐμπειρία, τήν ὁποία μπορεῖ νά βιώσει ὁ κάθε ἄνθρωπος μέσα στήν Ἐκκλησία.
Μέ αὐτές τίς ταπεινές εἰσαγωγικές σκέψεις θά ἤθελα νά παραχωρήσω τό βῆμα στούς σημερινούς εἰσηγητές μας, οἱ ὁποῖοι θά μᾶς ἀναπτύξουν δύο πολύ σημαντικά καί χρήσιμα θέματα.
Ἤδη σχεδόν ἔχω προαναγγείλει τό θέμα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς κ. Ἰουστίνου, τό ὁποῖο εἶναι: «Ἡ ἐξομολόγηση στόν νέο: τό μεγάλο στοίχημα».
Ὁ Σεβασμιώτατος ἔχει μακρά ἐμπειρία σχέσεων μέ τούς νέους ἀνθρώπους καί ἀπό τή διακονία του ὡς πρωτοσύγκελλος στήν Ἱερά Μητρόπολη Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας, ἀλλά καί τώρα ὡς Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς, καί θά μᾶς πεῖ, πιστεύω, πολλά καί ἐνδιαφέροντα ἀπό τήν ἐμπειρία του.
Ὁ δεύτερος εἰσηγητής μας εἶναι ὁ Ἁγιος Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σίμωνος Πέτρας, ὁ ὁποῖος ἔχει καί αὐτός μεγάλη ἐμπειρία ὡς πνευματικός καί ὡς ἡγούμενος μιᾶς μεγάλης μοναστικῆς Ἀδελφότητος ἀλλά καί ὡς πνευματικός πολλῶν ἀνθρώπων πού συνδέονται μέ τή Μονή ἤ καί προσκυνητῶν.
Τό θέμα πού θά μᾶς παρουσιάσει εἶναι ἕνα πραγματικά σπουδαῖο καί λεπτό θέμα, πού θά πρέπει ὅλοι νά γνωρίζουμε καί νά ἀξιοποιοῦμε μέ διάκριση, εἶναι τό θέμα τῆς οἰκονομίας. «Ἡ οἰκονομία στήν Ἱερά Ἐξομολόγηση: δεῖγμα ἀγάπης ἤ μέσο σωφρονισμοῦ τοῦ ἐξομολογουμένου».
Σᾶς εὐχαριστῶ καί τούς δύο ἀπό καρδίας γιά τόν κόπο σας καί τήν παρουσία σας σήμερα στήν Ἱερά Μητρόπολή μας καί ἀναμένουμε νά σᾶς ἀκούσουμε μέ πολύ ἐνδιαφέρον καί προσοχή.