Χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ενώ παρέστησαν ο Μητροπολίτης Γουϊνέας κ. Γεώργιος, ως εκπρόσωπος του πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου Αρχιμανδρίτης Δαμιανός Πάνου, οι Μητροπολίτες Άρτης κ. Ιγνάτιος, Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος, Νικαίας κ. Αλέξιος, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ, Νέας Σμύρνης κ. Συμεών, Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας, Κορωνείας κ. Παντελεήμων και ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Επίσκοπος Μεθώνης κ. Κλήμης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων κ. Βασίλης Λεβέντης, η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου κ. Βασιλική Θάνου, Υπουργοί, βουλευτές, πολιτευτές, η Διευθύντρια του Κέντρου Στήριξης Οικογένειας κ. Μαίρη Πίνη, εκπρόσωποι των σωμάτων ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων, κληρικοί και λαϊκοί.
Κατά τον Εσπερινό μίλησε ο Αρχιμανδρίτης Συμεών Βολιώτης, ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε ότι ο Απόστολος Παύλος, βεβαίωνε περίτρανα «ότι το Ευαγγέλιο του Χριστού, το Ευαγγέλιο της ειρήνης και της αγάπης, απευθύνεται με απεριόριστο σεβασμό στὸν άνθρωπο κάθε εποχής, στον άνθρωπο οποιασδήποτε φυλετικής προέλευσης και πολιτιστικής παράδοσης, με σεβασμό στην πίστη του και στα σεβάσματά του». Ο π. Συμεών τόνισε τη διαφορά του πατριωτισμού με τον εθνικισμό λέγοντας πως «ο Παύλος δεν έκρυψε ποτέ την αγάπη του για την πατρίδα του. Άλλωστε πατριωτισμός και εθνικισμός δεν είναι απλώς δύο διαφορετικές έννοιες, αλλά δύο αντίθετες και ασυμβίβαστες μεταξύ τους έννοιες. Έχει ταυτότητα και αυτοσυνειδησία ο Παύλος στην οποία συχνά πυκνά αναφέρεται. Γι᾽ αυτό και είναι ακόμη σπουδαιότερο ότι αυτός ο άνθρωπος, αυτής της παράδοσης και αυτής της κουλτούρας, αναδεικνύεται Απόστολος των Εθνών και όχι των εθνικισμών» και συμπλήρωσε πως «ο Παύλος είναι ο διάκονος των εθνών και όχι των εθνικισμών, διάκονος «καινῆς διαθήκης, οὐ γράμματος, ἀλλὰ πνεύματος· τὸ γὰρ γράμμα ἀποκτέννει, τὸ δὲ πνεῦμα ζωοποιεῖ» (Β´ Κορινθίους 3, 6). Υπογράμμισε, επίσης, ότι «ο Παύλος δεν είναι ο θεωρητικός ενός σκοτεινού γραφείου, ο ιδεολογικός μέντορας και ατσαλάκωτος ινστρούκτορας μίας νέας θρησκευτικής μεσσιανικότητας και εθνικής εσχατολογίας».
«Ο άνθρωπος του Πνεύματος δεν μπορεί να είναι εθνικιστής, και ο εθνικιστής δεν μπορεί να είναι άνθρωπος του Πνεύματος κατά την διδασκαλία του Αγίου Αποστόλου Παύλου» επεσήμανε ο π. Συμεών συμπληρώνοντας σε άλλο σημείο πως «Ο αρρωστημένος ζηλωτισμός συμπλέει πολλές φορές με την στείρα παραδοσιολαγνεία και την καθ᾽ έξιν πατριδοκαπηλεία. Ο αγνός όμως και άδολος πατριωτισμός, τον οποίο είχε ο Παύλος, δεν βρίσκεται στα βαρύγδουπα συνθήματα ούτε στις κραυγές ενός γραφικού συντηρητισμού ούτε πολύ περισσότερο στους μεγαλοιδεατισμούς της εθνικιστικής μεσσιανικότητας, αλλά στο γνήσιο πατριωτικό ήθος, το οποίο είναι άρρηκτα δεμένο με την θυσιαστικότητα, την υπέρβαση των εγωισμών, την προσφορά και την ανάληψη προσωπικού κινδύνου και κόστους. Ο εθνικισμός είναι βόλεμα, ο πατριωτισμός είναι μόνιμη διακινδύνευση».
Ο π. Συμεών τόνισε ότι το μήνυμα και η διδαχή του Αποστόλου Παύλου βρίσκει και σήμερα την ανθρωπότητα μέσα σε στάδια εντόνων διεργασιών και μεγάλης μεταβλητότητας κάνοντας λόγο για τα προβλήματα της εποχής, όπως είναι η βία, οι πόλεμοι, η τραγωδία της προσφυγιάς.
«Ο Απόστολος των Εθνών και όχι τον εθνικισμών Παύλος ως πνευματικός μας πατέρας απευθύνεται και σήμερα σε όλους μας και μας προσκαλεί να αποτινάξουμε την φοβικότητα, να ανοιχτούμε στην σκανδαλιστική πρόκληση μετοχής στο άθλημα της κοινωνίας των σχέσεων» σημείωσε ο π. Συμεών και προσέθεσε πως «απευθύνεται και πάλι στη δική μας δοκιμαζόμενη πατρίδα, στη δική μας πονεμένη και πολλάκις προδομένη πατρίδα, στην πατρίδα μας που βιώνει και πάλι οριακές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της, στην πατρίδα μας που αποδεικνύει ότι τιμά με πράξεις, που κοστίζουν, και όχι με ανέξοδες θεωρίες το πανανθρώπινο κεκτημένο των αξιών της ειρήνης και της φιλαδελφείας, και σε μία πατρίδα συγχρόνως όπου η απειλή της γκετοποίησης, της μισαλλοδοξίας και του εθνικισμού καραδοκεί, και καταθέτει ένα δυναμικό προσκλητήριο:«εἰ δυνατόν, τὸ ἐξ ὑμῶν μετὰ πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύοντες. ἐὰν οὖν πεινᾷ ὁ ἐχθρός σου, ψώμιζε αὐτόν, ἐὰν διψᾷ, πότιζε αὐτόν· μὴ νικῶ ὑπὸ τοῦ κακοῦ, ἀλλὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν» (Ρωμαίους 12, 18-21).
Ολοκλήρωσε δε την ομιλία του λέγοντας: «Το αίμα του Χριστού καταργεί κάθε έχθρα, κάθε αντιπαλότητα, κάθε φραγμό ατομικών η συλλογικών συμφερόντων, κάθε ιδιοκτησιακή αντίληψη περί του Θεού, κάθε ψευδαίσθηση φυλετικής καθαρότητας και υπεροχής. Μας απελευθερώνει από κάθε εγκοσμιοκρατικό εγκλωβισμό, από κάθε εθνικισμό, από κάθε είδους ανελευθερία.
«ου γαρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Εβραίους 13, 14-15).
Έχουμε κοινή πατρίδα. Την Βασιλεία του Θεού.
Έχουμε κοινή πατρίδα. Την Θεία Λειτουργία.
Έχουμε κοινή πατρίδα. Την Αγία Τράπεζα και τα μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Την πραγμάτωση της Βασιλείας μέσα στην ιστορία.
Η Βασιλεία. Αυτή είναι η πατρίδα μας».
Ρεπορτάζ για το ραδιόφωνο της Εκκλησίας: Μάκης Αδαμόπουλος
Φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης