Την έναρξη του Διεθνούς Συνεδρίου «Απόστολος Παύλος και Πολιτισμός»κήρυξε ο Αρχιεπίσκοπος
Με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων απο την καθιέρωση των Παυλείων το 1995, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του επετειακού τόμου «Παύλεια».
Dogma Newsdesk
Με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων απο την καθιέρωση των Παυλείων το 1995, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του επετειακού τόμου «Παύλεια».
Την έναρξη εργασιών του φετινού επιστημονικού συνεδρίου, με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός» κήρυξε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος.
Νωρίτερα χαιρετισμούς απηύθυναν ο μητροπολίτης Βελγίου κ. Αθηναγόρας, εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μιχάλης Τρίτος, ο Πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής των Παυλείων κ. Ιωάννης Καραβιδόουλος και ο οικείος μητροπολίτης κ. Παντελεήμων.
Στο τέλος της πρώτης συνεδρίας ο μητροπολίτης Βεροίας τίμησε τον κ. Ιερώνυμο με το παράσημο των Παυλείων, που κυκλοφόρησε για την επέτειο της εικοσαετίας.
Ο Αρχιεπίσκοπος απ την πλευρά του επέδωσε το μετάλλιο στον μητροπολίτη Κίτρους κ. Γεώργιο, για την πολύχρονη συνεισφορά του στα Παύλεια, καθώς και στα μέλη της επιστημονικής επιτροπής των Παυλείων.
H παρουσίαση του επετειακού τόμου «Παύλεια» έγινε από τον Μητροπολίτη Κίτρους κ. Γεώργιο, τον Καθηγητή της Καινής Διαθήκης στο ΑΠΘ κ. Χαράλαμπο Ατματζίδη και τον επιμελητή της έκδοσης κ. Ευστάθιο Λιανό Λιάντη.
Ο τόμος, που εξεδόθη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης είκοσι χρόνων Παυλείων περιλαμβάνει μηνύματα προκαθημένων και πρωτότυπες επιστημονικές μελέτες.
Ακολουθεί η παρουσίαση του κ. Ευστάθιου Λιανού Λιάντη.
Μακαριώτατε Δέσποτα,
Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα,
Σεπτή χωρία των Ιεραρχών,
Σεβαστοί Πατέρες,
Κυρίες και Κύριοι,
Η αισθητική αφετηρία του Τόμου της εικοσαετίας των Παυλείων είναι η έφεση της Ορθοδοξίας προς το ωραίο. Η έφεση του αληθούς προς το ωραίο, του καλού προς το κάλλος. Ο Ανατολικός Χριστιανισμός ως ωραιότητα δεν αντιλαμβάνεται την εικαστική ορθολογικότητα αλλά την αισθητική πληρότητα, που καταφέρνει να προσφέρει ηδύτητα στην ψυχή. Άλλωστε, ανάμεσα στις γλώσσες που μιλά το Άγιο Πνεύμα, είναι και η γλώσσα της τέχνης.
Όταν ο επιμελητής της έκδοσης αναλαμβάνει τη μετατροπή ενός σώματος κειμένων σε βιβλίο, συνεκτιμά πολλά δεδομένα, προκειμένου να ορίσει το αισθητικό μέτρο του αποτελέσματος που θα παράγει. Ένας επιστημονικός τόμος έχει πάντοτε ως βάση την αυστηρή δομή της διάρθρωσης, μιας και η επιστήμη συνεπάγεται σοβαρότητα και ακρίβεια. Η προσθήκη χρώματος στους τίτλους και τα αρχιγράμματα απαλύνει αυτήν την αυστηρότητα. Κατά παρόμοιο τρόπο εργάζονταν οι παλαιοί αντιγραφείς των χειρογράφων, όταν κοσμούσαν τα βιβλικά και πατερικά κείμενα με περίτεχνα αρχιγράμματα, μερικά εκ των οποίων ήσαν λεπτότατες καλλιτεχνικές παραστάσεις.
Καίριος παράγοντας για τον επιμελητή είναι το πρόσωπο που εντέλλει την παραγωγή του βιβλίου. Στον παρόντα επετειακό τόμο είχαμε τη χαρά να δημιουργήσουμε υπό την επιταγή και επίνοια του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος, εκκλησιαστικού άνδρα που χαρακτηρίζεται πρώτα από την αγαθοποιό του διάθεση και, ακολούθως, από τον υψηλό βαθμό αισθητικής αντίληψης, γεγονός που φανερώνεται τόσο στην παρουσία του όσο και στο έργο του στην αποστολική επαρχία της Βέροιας. Ο Σεβασμιώτατος μας εμπιστεύθηκε την ελπίδα του για τη δημιουργία αυτού του τόμου και μας παρείχε την αρωγή του τότε Πρωτοσυγκέλου του και νυν Μητροπολίτου Κίτρους κ. Γεωργίου, με τον οποίο αναπτύξαμε υποδειγματική συνεργασία, αφού τα κριτήριά του για την καλλιτεχνική δημιουργία ταυτίζονται με εκείνα του πνευματικού του πατέρα, ενώ παρέχει στους συνεργάτες του την καλλιτρόφο ελευθερία δράσης.
«Ἰδέα σώματός ἐστιν ἡ ὁρωμένη θέα. μορφὴ ἡ ὡραιότης δὲ καὶ τὸ καλλύνον ἅπαν» γράφει ο ανώνυμος αρχαίος συντάκτης της ρητορικής επιτομής. Η πρώτη «ορωμένη θέα» του βιβλίου είναι το εξώφυλλό του· εδώ προσπαθήσαμε τη σύνθεση τριών βυζαντινών και δυτικοευρωπαϊκών χειρογράφων, ώστε να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η βάση του καλύμματος, που περιβάλλει τους τίτλους ως φυτικός διάκοσμος, προέρχεται από χειρόγραφο κώδικα Βιβλίου των Ωρών, ο οποίος εγγράφηκε σε περγαμηνή από επεξεργασμένο δέρμα στην πόλη Amiens της βόρειας Γαλλίας περί το 1480. Το χειρόγραφο είναι ένα άριστο δείγμα πρώιμης αναγεννησιακής μικρογραφίας και τα κείμενά του είναι γραμμένα στη λατινική και τη γαλλική.
Η μορφή του Αποστόλου Παύλου στο εμπροσθόφυλλο βρίσκεται σε σελίδα χειρογράφου του ύστερου ενδεκάτου αιώνα, που φυλάσσεται στο Μουσείο Walters της Βαλτιμόρης των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά έχει αποκοπεί από τον κώδικα 762, που περιέχει την Καινή Διαθήκη και το Ψαλτήριο και ανήκει στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Η παράσταση ολοκληρωμένη εικονίζει τους πρωτοκορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο και τους τέσσερεις Ευαγγελιστές.
Οι τρεις μορφές που παριστάνονται στο κάτω μέρος του οπισθοφύλλου σε τύπο μεταλλίου είναι ο Απόστολος Παύλος και οι συναπόστολοί του Σιλουανός και Τιμόθεος. Το χειρόγραφό της απεικόνισης είναι ένας βυζαντινός Πραξαπόστολος, συνοδευόμενος από το ευθαλιανό υπόμνημα αναγνωσμάτων, του πρώιμου δωδέκατου αιώνα, το οποίο επίσης φυλάσσεται στο Μουσείο Walters.
Κλείνω τη σύντομη παρουσίαση του εικαστικού μέρους του Τόμου εκφράζοντας ευχαριστίες σε όλους όσους συνεργάσθηκαν για την έκδοσή του, ιδιαιτέρως την Αδελφότητα της Αγίας Λυδίας που ανέλαβε την εκτύπωση, και ευελπιστώντας ότι, έστω και ελάχιστα, αυτό το πόνημα θα συμβάλει στην εμπέδωση της αντίληψης ότι η Εκκλησία είναι το καταφύγιο της αισθητικής.
