Νικόλας Ζώης
Το σύστημα ύδρευσης της αρχαίας πόλης του Πειραιά, τον ρόλο που διαδραμάτιζε το νερό στην καθημερινότητα των κατοίκων του, αλλά και τη σημασία του ως κοινωνικού αγαθού και ως πεδίου ανάπτυξης τεχνολογικής καινοτομίας από τα κλασικά χρόνια έως την ύστερη αρχαιότητα, αναδεικνύει η μόνιμη αρχαιολογική έκθεση με τίτλο «Ιστορίες για το αθέατο νερό», που φιλοξενείται στον σταθμό μετρό «Δημοτικό Θέατρο» και η οποία αποδόθηκε μαζί με την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό στο τμήμα Χαϊδάρι – Πειραιάς.
Υλοποιημένη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, η οποία είχε στην αρμοδιότητά της το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης που ανασκάφηκε προκειμένου να κατασκευαστούν οι τρεις νέοι σταθμοί του μετρό, η έκθεση «Ιστορίες για το αθέατο νερό», σε επιμέλεια της αρχαιολόγου Δώρας Ευαγγέλου, σχεδιάστηκε μουσειολογικά πάνω σε τρεις άξονες: στην κατανομή της σε σημεία πριν από τους χώρους έκδοσης εισιτηρίων, στην τοποθέτηση του εποπτικού υλικού της με βάση την πιθανότητα προσπέλασης ακόμη και μεμονωμένων ενοτήτων, αλλά και στη δυνατότητα πρόσληψης του περιεχομένου της ως ολοκληρωμένου συνόλου.
Κεντρική ιδέα της έκθεσης είναι η σύνδεση της διαχείρισης του νερού με την εξέλιξη του Πειραιά από τον 5ο π.Χ. αιώνα μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο, μέσα από μια αφήγηση που ενσωματώνει την πορεία της τεχνολογίας του υδρευτικού συστήματος της πόλης και την ιστορικοκοινωνική ανάπτυξή της, έχοντας σαν βασικό νοηματικό κρίκο τη ζωτική αξία του ίδιου του νερού για κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.
Στις πέντε θεματικές ενότητές της, οι επιβάτες και οι επισκέπτες του σταθμού «Δημοτικό Θέατρο» θα μπορούν να παρατηρήσουν αντίγραφα των συστημάτων άντλησης, συλλογής και μεταφοράς νερού της εξεταζόμενης περιόδου, αλλά και πρωτότυπα εκθέματα, όπως ίχνη αρχιτεκτονικών δομών, πηγάδια, δεξαμενές και διάφορα αντικείμενα που φανερώνουν το πώς μια απλή πειραϊκή οικία σχετιζόταν με τους υδάτινους πόρους της πόλης. Ενδεικτικά, το κεντρικό έκθεμα, τοποθετημένο κάτω από το γυάλινο δάπεδο της διάβασης του σταθμού, αποτελεί την ανασύσταση ενός «ανδρώνα» κλασικής οικίας και περιλαμβάνει ένα βοτσαλωτό δάπεδο, μια περίμετρο από ασβεστοκονίαμα και δύο τοίχους, με το σύνολο να συμπληρώνεται από μια αναπαράσταση της αυλής –κύριου χώρου πρόσβασης στο νερό– και από αυθεντικά αντικείμενα, όπως ένα μαρμάρινο στόμιο πηγαδιού, ένα μυλόλιθο και ένα γουδί, που συμπλήρωναν τη διαδικασία παραγωγής τροφής.
Ψηφιακά εκθέματα
Η αρχαιολογική έκθεση συμπληρώνεται ακόμη από ψηφιακά εκθέματα και από εποπτικό υλικό, ενώ σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μπορεί να λειτουργήσει ως αφετηρία για τη διασύνδεση, μέσω πολιτιστικών διαδρομών, των οικιστικών και των οχυρωματικών καταλοίπων των ανοιχτών αρχαιολογικών χώρων του σύγχρονου Πειραιά, των αρχαίων νεωσοίκων του και του θεάτρου της Ζέας, με το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, δημιουργώντας έτσι ένα δυναμικό πλέγμα πολιτισμού.