Ποιοι πρόδωσαν τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου-Ιστορικού
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, πριν ξεκινήσει και πάρει άδεια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ώστε να περιοδεύει και να κηρύττει Χριστίν Εσταυρωμένο και Αναστάντα, εγκαταβίωνε στο Άγιον Όρος. Μάλιστα, την περίοδο 1750-1760 ήταν Μοναχός αρχικά και μετά Ιερομόναχος στην Ι. Μονή του Φιλοθέου.
Η Ιεραποστολή του Οσίου επεκτάθηκε στη Ρόδο και την Κάρπαθο, σε Κέρκυρα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθο, σε Ικαρία και Αίγιο, σε Βόρεια Ήπειρο και αλλού. Σκοπός του Αγίου η αντιμετώπιση του αυξανόμενου εξισλαμισμού των χριστιανων.
Ο Όσιος, μέσα σε διάστημα 16 χρόνων, ίδρυσε 210 σχολεία, δίδοντας έμφαση στην πνευματική καλλιέργεια των ελληνοπαίδων και των πιστών χριστιανών.
Μετά το Ορλωφικά, στα 1770, οι Τούρκοι τον υποπτεύθηκαν ως πράκτορα των Ρώσων.
Κυρίως, όμως, όσοι κατηγόρησαν και πρόδωσαν στην ουσία τον Όσιο, συμβάλοντας στην τελική καταδίκη του, ήταν οι Εβραίοι, αρχικά, επειδή ο Όσιος, με τα κηρύγματά του, προσπάθησε και έως κάποιο βαθμό το κατόρθωσε και μετέφερε το «παζάρι» της εποχής από ημέρα Κυριακή στο Σάββατο.
Και οι Ενετοί και Φράγκοι, όμως, κοτζαμπάσηδες τον εχθρεύονταν, καθώς ο Όσιος εναντιωνόταν στον καθολικισμό τους.
Μαρτύρησε τη 24η Αυγούστου 1779.
Η αγιοκατάταξή του επήλθε τη 20η Απρικλίου, στα 1961.
Συνήθιζε να λέγει: «Η πίστη δεν χρωματίζεται, γιατί έχει το δικό της ανεξίτηλο χρώμα, το χρώμα του Χριστού, το χρώμα της αγάπης, που ξεπερνά όλα τα άλλα᾿.