Ο Άγιος Θεόπεμπτος ήταν επίσκοπος στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284 – 305 μ.Χ.), που στις 23 Ιανουαρίου 303 υπέγραψε διάταγμα ανελέητου διωγμού κατά των χριστιανών. Τότε, ο πρώτος που ομολόγησε Χριστόν Εσταυρωμένον και ήλεγξε τον Διοκλητιανό για την πλάνη του, ήταν ο επίσκοπος Θεόπεμπτος. Βέβαια, αμέσως μετά ήξερε τι τον περίμενε. Και πράγματι, υποβάλλεται σε μια σειρά σκληρών βασανιστηρίων, που συγχρόνως συνοδεύονται από θαύματα. Πρώτα τον βάζουν σε φούρνο αναμμένο για να καεί, αλλά θαυματουργικά βγαίνει ζωντανός και αβλαβής. Έπειτα, του βγάζουν το ένα μάτι και, αμέσως μετά, του επιβάλλουν να πιει θανατηφόρα δηλητήρια. Επειδή όμως φυλάχτηκε από τη Χάρη του Θεού αβλαβής, τον αποκεφαλίζουν. Αλλά η ανδρεία, η ασάλευτη πίστη, η έξοχη καρτερία και η ηθική λάμψη που φώτιζαν τη φυσιογνωμία του μάρτυρα Θεοπέμπτου, μίλησαν πειστικά και νικηφόρα στην καρδιά του ειδωλολάτρη μάγου Θεωνά, που παρασκεύαζε τα φάρμακα. Και ενώ ακόμα η λουσμένη στα αίματα κεφαλή του μάρτυρα ήταν κατά γης, ομολόγησε κι αυτός το Χριστό. Μανιασμένοι τότε οι ειδωλολάτρες από την απρόσμενη αυτή ομολογία, τον θάβουν ζωντανό στο χώμα. Έτσι ο Θεωνάς βρήκε ένδοξο θάνατο και η ψυχή του μαζί μ’ αυτήν του Αγίου Θεοπέμπτου, ανέβηκαν στον αθλοθέτη και στεφανοδότη Θεό.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἱερωσύνης τῇ στολῇ διαπρέπων, ἀθλητικῶς τὸν δυσμενῆ ἐτροπώσω, ὡς Ἱεράρχης ἔνθεος Θεόπεμπτε· ὅθεν πρὸς ἐπίγνωσιν, ἀληθείας προσάγεις, Θεωνᾶν τὸν ἔνδοξον, προσελθόντα Κυρίῳ· μεθ’ οὗ δυσώπει πάντοτε σοφέ, ὑπὲρ τῶν πίστει, τιμώντων τοὺς ἄθλους σου.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Ὡς ἱερεὺς, τῶν ἀπορρήτων ὅσιος, καὶ λειτουργὸς, θεοειδὴς τῆς χάριτος, μαρτυρίου τοῖς παλαίσμασι, μυσταγωγεῖς πρὶς πίστιν ἔνθεον, Θεόπεμπτε τὸν Θεωνᾶν τὸν ἔνδοξον, μεθ’ οὗ ἐν τῷ σταδίῳ ἀνεκραύγαζες· Χριστὸς τῶν Μαρτύρων τὸ ἑδραίωμα.
Μεγαλυνάριον
Αἴγλη διαλάμπων ἀθλητικῇ, Θεόπεμπτε μάκαρ, κατεφώτισας πρὸς ζωήν, Θεωνᾶν τὸν θεῖον, θαυμάτων ἐνεργείᾳ, μεθ’ οὗ καὶ συναθλήσας, ἡμῶν μνημόνευε.