Ο Άγιος Θεοδόσιος γεννήθηκε στο χωριό Μωγαρισσού της Καππαδοκίας από πολύ πιστούς και ενάρετους γονείς, τον Προαιρέσιο και την Ευλογία. Διέπρεψε στα χρόνια του αυτοκράτορα Λέοντα του Μεγάλου. Αρνήθηκε την έγγαμη ζωή και σε νεαρή ηλικία έγινε μοναχός.
Από πολύ νωρίς διακρίθηκε για την εγκράτεια και την ηθική του τελειότητα. Αφού ασκήτεψε κοντά σε μεγάλους ασκητές, όπως ο Συμεών ο Στυλίτης και ο ησυχαστής Λογγίνος, αποσύρθηκε σε ησυχαστήριο όπου δίδασκε το λόγο του Θεού στους περαστικούς διαβάτες.
Η φήμη του για την αγία ζωή του έγινε γρήγορα γνωστή στα πέρατα της αυτοκρατορίας και έφερε στο ησυχαστήριό του δεκάδες αδελφούς αναγκάζοντας τον Θεοδόσιο να ιδρύσει ένα ευρύχωρο μοναστήρι όπου ο άγιος εφάρμοσε πιστά τα πρότυπα του ασκητικού βίου. Έκανε πολλά θαύματα και, αφού δίδαξε τις αρετές της ασκητικής ζωής στους εκατοντάδες μαθητές του, εκοιμήθη σε βαθύ γήρας.
Η Εκκλησία σήμερα τιμά τη Σύναξη των Μυρίων αγίων Αγγέλων και τη μνήμη των Μάρτυρος Μάϊρος, Οσίου Θεοδοσίου του κοινοβιάρχου (†529), Αγαπίου του αρχιμανδρίτου, Θεοδώρου και Στεφάνου, του εν Πλακιδιναίς. Βιταλίου, Θεοδοσίου ηγουμένου της εν Άθω ιεράς Μονής του Φιλόθεου, του Θεσσαλονικέως.
Ο ηγούμενος Θεοδόσιος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, την οποία εγκατέλειψε σε ηλικία 18 ετών για να γίνει μοναχός στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους, στην οποία έγινε ηγούμενος. Αργότερα ανέλαβε την ηγουμενία της Μονής Μαλάνων και ακολούθως εκλέχθηκε επίσκοπος Τραπεζούντος. Εκοιμήθη ειρηνικά, αφού διακρίθηκε για την ενάρετη ζωή του.