Φοιτητες της Θεολογικης του ΑΠΘ στο Ταιζέ
Τα βήματα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ακολούθησαν φοιτητές της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, που επισκέφθηκαν και έμειναν περίπου δύο μήνες στη μοναστική Κοινότητα του Taizé (Ταιζέ), στην επαρχία της Βουργουνδίας, στην Κεντρική Γαλλία.
Το Taizé (Ταιζέ) είναι μία ιδιαίτερη μοναστική κοινότητα, που χαρακτηρίστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ως «το κέντρο της συμφιλίωσης». Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, η «μοναστική» στον κόσμο, κοινότητα του Taizé ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το 1940 ο μοναχός Ροζέ, δημιούργησε την κοινότητα με σκοπό να προσφέρει καταφύγιο, μέσα στην εξέλιξη του πολέμου, για τους πρόσφυγες και τους «δραπέτες» από στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Ροζέ, ήταν ένα νεαρό αγόρι 25 ετών, που άφησε τη γενέθλια γη του, την Ελβετία για να πάει να ζήσει στην Γαλλία, την πατρίδα της μητέρας του. Η φρίκη του πολέμου τον οδήγησε να φύγει, μέσα στη νύχτα, με ένα ποδήλατο. Έφτασε στο μικρό χωριό Taizé, στην Βουργουνδία, το οποίο βρίσκεται 10 χιλιόμετρα απόσταση νότια του Κλυνί… και έτσι ξεκινά η ιστορία και ο ρόλος του Taizé (Ταιζέ). Επίσημα η κοινότητα ιδρύθηκε το 1949 από τον Ροζέ και επτά μοναχούς.
«Είχε από την νεότητα του τη διαίσθηση ότι η κοινοβιακή ζωή μπορούσε να αποτελέσει ένα σημάδι ότι ο θεός είναι αγάπη και μόνο Αγάπη. Αναζητούσε ένα μέρος μέσα στην ταραχώδη περίοδο της μοναρχίας του γερμανικού αυταρχισμού, για να εγκαινιάσει μια κοινοβιακή ζωή για αδελφούς: «αδελφούς αποφασισμένους να δώσουν την ζωή τους και οι οποίοι θα προσπαθούν πάντα να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον και να είναι συμφιλιωμένοι, μια κοινότητα, στην οποία η καλοσύνη της καρδιάς θα βιωνόταν πολύ συγκεκριμένα, και όπου η αγάπη θα ήταν το επίκεντρο των πάντων». Δεν είχε πολλά χρήματα και στις 28 Αυγούστου του 1940, έφτασε στο χωριό του Taizé, όπου ήταν ”κανονισμένο” να δει ένα σπίτι. Εκεί, υπήρχε μια γυναίκα που του ζήτησε να μείνει μαζί τους λίγο καιρό παραπάνω. Ο Roger αποφάσισε να αγοράσει ένα σπίτι εκεί και να αρχίσει μια ζωή κοινότητας, όπου οι λίγοι αδελφοί που τον συντρόφευαν να ακολουθούν τον Χριστό στην απλότητα, την αθλιότητα και την κοινότητα. Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες του και συνάμα όραμα ήταν η ειρήνη μεταξύ των Χριστιανών από διαφορετικές ομολογίες και παραδόσεις, η οποία θα μπορούσε να συνιστά ένα ουσιώδες πρότυπο βεβαίωσης της ειρήνης στην ανθρωπότητα. Επιθυμούσε η κοινότητα του Taizé να γίνει μια παραβολή κοινότητας και ένα «σημείο» αδελφικής αγάπης εξιστορεί στους φοιτητές της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ο μοναχός Ρίτσαρντ, ένας από τους πιο ηλικιωμένους και αφοσιωμένους αδελφούς της κοινότητας.
Έτσι ξεκινά το Taizé, μία μεγάλη θεολογική Κοινότητα χωρίς συγκεκριμένη θεολογική δογματική ταύτιση, ανοιχτή σε όλους εκείνους που αναζητούν την κοινωνία με τον Θεό, μέσω κοινής προσευχής, κοινών ύμνων, κοινών προβληματισμών και κοινών συζητήσεων.
Σήμερα, στο Taizé, ζούνε μόνιμα εκατό μοναχοί, ρωμαιοκαθολικοί και διαμαρτυρόμενοι, που προέρχονται από τριάντα διαφορετικές χώρες, από διαφορετικές εκκλησίες, ωστόσο όλοι τους ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι ζωής, με γνώμονα την απλότητα.
Ετησίως το Taizé, το επισκέπτονται εκατοντάδες θεολόγοι από όλο τον κόσμο, ωστόσο το Ταιζέ δεν είναι μια κοινότητα θεολόγων, αλλά ένα μοναστήρι που ανοίγει την αγκαλιά του σε όλους τους ανθρώπους ποικίλλων ομολογιακών, εθνικών, πολιτισμικών, γλωσσολογικών προελεύσεων. Όλοι μαζί όμως έχουν ένα κοινό στοιχείο, προσεύχονται με κοινούς ύμνους και εργάζονται μαζί για τη χρονική παραμονή τους στο μοναστικό κέντρο.
“ Η εμπνευσμένη πρωτοβουλία που ανέπτυξε η μοναστική κοινότητα του Ταιζέ για τους νέους ανεπιφύλακτα μπορεί να χαρακτηριστεί ως μοναδική. Στις δεκαετίες που δραστηριοποιείται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα προσφέρει σε απειράριθμους νέους από όλα τα μέρη της υφηλίου, τα πιο μακρινά και τα πιο κοντινά, την ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους, να μοιραστούν τις ανησυχίες τους, τις εμπειρίες τους και τα σχέδιά τους. Προ πάντων να δημιουργήσουν φιλίες, να βγουν από το στενό πλαίσιο του εαυτού τους ή του στενού τους κύκλου και να συμμεριστούν κοινές ανησυχίες και προβληματισμούς. Το σπουδαιότερο ίσως είναι η ευκαιρία που έχουν να αντικρύσουν τον εαυτό τους και να πάρουν απαντήσεις σε καίρια υπαρξιακά ερωτήματα. Η απλότητα, η καλοσύνη, η ευγένεια, η προσήνεια, οι γνώσεις και η διάκριση των μελών της μοναστικής κοινότητας, οι απέριττες συνθήκες διαβίωσης, οι ευκαιρίες της προσευχής διανθισμένες με εύληπτους ύμνους, η μελέτη της Αγίας Γραφής και οι συζητήσεις σύγχρονων κρίσιμων θεμάτων αποτελούν όντως μία πολύτιμη και μοναδική πνευματική προσφορά του Taizé για τη νεολαία όλου του κόσμου στην εποχή μας ” αναφέρει χαρακτηριστικά, η Καθηγήτρια Ομιλητικής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Δήμητρα Κούκουρα.
«Ο στόχος είναι, πρώτιστα, εν Αγίω Πνεύματι, να φιλοξενήσουμε άνευ όρων και διακρίσεων ανθρώπους και να τους βοηθήσουμε να ανακαλύψουν αυτό το μέρος, ανεξάρτητα των επαγγελμάτων που φέρουν∙ ωστόσο, χαιρόμαστε ιδιαιτέρως να φιλοξενούμε ακόμα νέους θεολόγους από διάφορες εκκλησίες, παραδόσεις και πανεπιστήμια. Όμως στο Taizé δεν αναλαμβάνονται ως καθήκοντα οι θεολογικές σπουδές, βέβαια, στην ημερήσια διάρθρωση της μοναστικής ζωής και της κοινότητας υπάρχει χώρος για αυτές. Έχουν επίσης φιλοξενηθεί και μη χριστιανοί, εβραίοι και μουσουλμάνοι θεολόγοι, βουδιστές μοναχοί, οι οποίοι έχουν έρθει να μοιραστούν μαζί μας την εμπειρία τους και τα ερωτήματα τους» αναφέρει ο μοναχός Ρίτσαρντ .
Ποια είναι όμως η σχέση της κοινότητας του Taizé με το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου;
«Μερικοί αδελφοί και εγώ είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Γνωρίζω ορισμένους διδάσκοντες και έχω μελετήσει πολλά από τα άρθρα τους και τα έργα τους, μερικά από τα οποία με διευκόλυναν να κατανοήσω πολλές ορθόδοξες πτυχές και γενικά θεολογικές διαστάσεις. Με το να γνωρίσω το Πανεπιστήμιο αυτό, αντιλαμβανόμουν ότι η παρουσία των φοιτητών θα ερχόταν να εμπλουτίσει τις συναντήσεις στο εδώ. Είμαστε, λοιπόν, πολύ χαρούμενοι που εδώ και λίγα χρόνια φιλοξενούμε φοιτητές για το διάστημα λίγων μηνών του καλοκαιριού, και ελπίζω οι φοιτητές να από-λαμβάνουν κάτι από το Taizé. Η παρουσία τους βοήθησε πολύ, ώστε να εξοικειωθούμε με την ορθόδοξη εκκλησία και παράδοση» επισημαίνει ο μοναχός Ρίτσαρντ. Η ζωή στο μοναστήρι του Ταιζέ είναι βασισμένη σε τρείς κοινές προσευχές μέσα στον μεγάλο ναό της Συμφιλίωσης, οι οποίες δίνουν τον, ιδιαίτερο, παλμό της ημέρας.
«Στο Ταιζέ δεν υπάρχουν επικεφαλής και ακόλουθοι, οι σχέσεις κυριαρχίας απουσιάζουν από την μικρή καθημερινή πρακτική της λειτουργίας, γιατί το σώμα είναι ένα. Βρισκόμαστε όλοι εδώ για να διακονήσουμε, όχι να διακονηθούμε. Το μοναστήρι του Taizé είναι ένα μέρος στο οποίο τραγουδούμε πολύ και προσευχόμαστε, διότι θα θέλαμε οι προσευχές μας να έχουν μια ομορφιά από την παρουσία του Θεού. Ο αδελφός Ροζέ ήθελε πάντα αυτό το μέρος να είναι όμορφο, να υπάρχει το κάλος του Θεού. Υπάρχει μεγάλη ομορφιά όταν τραγουδάμε και προσευχόμαστε μαζί. Στα χρόνια της νεότητας του ο Ροζέ είχε επισκεφτεί τις ρωσικές ορθόδοξες εκκλησίες και πιστεύω ενδιαφερόταν για αυτήν την ομορφιά και την ακρίβεια της ορθόδοξης προσευχής » προσθέτει ο μοναχός Ρίτσαρντ.
Ποια είναι όμως η προοπτική του Taizé και τι μήνυμα θέλει να δώσει στην κοινωνία ;
«Όπως λέει ο αδελφός Roger στο βιβλίο «Living Today for God», είναι σημαντικό να μην κάνουμε καθόλου σχέδια, ώστε να υπάρχει μόνο ένας δρόμος: να υπηρετούμε Τον Θεό με την προσευχή και άλλα μέσα. Και υπάρχει ακόμα αυτό το πολύτιμο παρόν της αρχής. Τι μπορούν να κάνουν οι Χριστιανοί για να ανασηκώσουν την Ειρήνη; Και καθώς θα θέλαμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ως Χριστιανούς, αυτή η ενότητα παραμένει ο χρυσός στόχος. Όταν οι άνθρωποι έρχονται στο μοναστήρι για μια εβδομάδα, προσφέρεται η ευκαιρία να παρακολουθήσουν την πρωινή εισαγωγή στην Βίβλο καθημερινά. Κάθε χρόνο οι αδελφοί επιλέγουμε σημαντικά κείμενα και περικοπές για να συνοδεύσουν την εκάστη εβδομάδα. Θα θέλαμε επίσης να μην έχουμε κάποιο μήνυμα δικό μας, παρά μόνο την αγάπη Του Θεού. Υπάρχουν τρεις λέξεις στις οποίες, επίσης, ο αδελφός Ροζέ έκανε αναφορά για να εκφράσει το πνεύμα των Μακαρισμών του Ιησού : Χαρά, Απλότητα, Έλεος» διευκρινίζει στους φοιτητές της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. ο μοναχός Ρίτσαρντ.
O Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, υπήρξε ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης ο οποίος επισκέφθηκε την μοναστική κοινότητα του Taizé. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, μετά την προσευχητική σύναξη της Κοινότητας στο «Ναό της Συμφιλίωσης» σε μια κατάμεστη αίθουσα, παρουσία 1500 ανθρώπων ο Πατριάρχης είπε πως το Taizé είναι «σαν να μαρτυράτε ότι το πέρασμα του χρόνου φέρνει κοντά τους διαιρεμένους Χριστιανούς επιτρέποντάς τους να προχωρούν μαζί στο δρόμο της ενότητας», ενώ χρησιμοποιώντας τον όρο «συμφιλίωση» τόνισε πως η συμφιλίωση γίνεται ένας παράγοντας ειρήνης, ένας μοχλός για να ξεπεράσουμε ιστορικές αντιπαλότητες, ένα μέσο εξουδετέρωσης των πολώσεων του παγκόσμιου κοινωνικού τοπίου και των συγκρούσεων. Η συμφιλίωση είναι επομένως ένα παγκόσμιο ζήτημα για τις εκκλησίες μας και για τον κόσμο γενικότερα. Σε μια εποχή της παγκοσμιοποίησης, η Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να είναι σε θέση να εξοπλιστεί με τα εργαλεία εκείνα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η ύστερη νεωτερικότητα» τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
«Από τα νιάτα μου, δεν με εγκατέλειψε ποτέ η ιδέα ότι μια κοινοτική ζωή θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι ο Θεός είναι αγάπη, και μόνον αγάπη. Σιγά -σιγά με διακατείχε η πεποίθηση ότι ήταν ουσιώδες να δημιουργηθεί μια κοινότητα με άνδρες αποφασισμένους να δώσουν όλη τους τη ζωή, και που να προσπαθούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλον, να συμφιλιώνονται πάντα: μια κοινότητα όπου η καλοσύνη της καρδιάς και η απλότητα θα ήταν στο κέντρο των πάντων » αναφέρει στα απομνημονεύματα του ο ιδρυτής του Taizé μοναχός Ροζέ (Roger).
