Τήν Τετάρτην, 5ην/18ην Δεκεμβρίου 2024, ἑωρτάσθη εἰς τό Πατριαρχεῖον ἡ ἑορτή τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου.
Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία ὅλη, ἰδίᾳ ἡ τῶν Ἱεροσολύμων, ἐνθυμεῖται ὅτι ὁ συμφώνως πρός τόν Κύριλλον Σκυθοπολίτην καί ἄλλας πηγάς ὁ ὅσιος Σάββας κατήγετο ἐκ Μουταλάσκης τῆς Καππαδοκίας καί ἦλθε εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν περί τό 456 εἰς ἡλικίαν 18 ἐτῶν.
Ἐμαθήτευσεν ἐν ὑπακοῇ εἰς Εὐθύμιον τόν Μέγαν καί τόν συνασκητήν αὐτοῦ Ἅγιον Θεόκτιστον.
Μετά ἀπό ὑπακοήν ἐτῶν ἵδρυσε τήν Ἱεράν αὐτοῦ Λαύραν εἰς τήν δεξιάν ὄχθην τοῦ Χειμάρρου τῶν Κέδρων καί ἵδρυσεν ἄλλας ἕνδεκα μονάς ὡς ἀρχηγός τοῦ Λαυρεωτικοῦ βίου.
Ἀνεδείχθη φωστήρ τῆς μοναχικῆς ζωῆς καί μετά τοῦ ὁμοπατρίου αὐτοῦ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου, ὁ ὁποῖος ἀνεδείχθη ὡς ἀρχηγός τοῦ Κοινοβιακοῦ βίου, ἡγωνίσθη ὑπέρ τοῦ δόγματος τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος ἤτοι τῆς ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν μιᾶς ὑποστάσεως καί δύο φύσεων τῆς θείας καί τῆς ἀνθρωπίνης καί τῆς ἀνθρωπίνης ὑπακουούσης ἐν ἐλευθερίᾳ εἰς τήν θείαν.
Πρός τιμήν αὐτοῦ ἐτελέσθη ὁλονύκτιος ἀγρυπνία εἰς τήν Ἱεράν αὐτοῦ Λαύραν προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου ὡς Ἀρχιερέως τῆς σειρᾶς, τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί Ἀραβοφώνων καί Ρωσοφώνων Ἱερέων, ψαλλόντων τοῦ Γραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου Ἱεροδιακόνου π. Συμεών ἑλληνιστί δεξιά καί τῆς Ἀραβικῆς χορῳδίας ἀριστερά
Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Μακαριώτατος ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὡς ἕπεται:
«Δίκαιοι δέ εἰς τόν αἰῶνα ζῶσι, καί ἐν Κυρίῳ ὁ μισθός αὐτῶν, καί ἡ φροντίς αὐτῶν παρά ῾Υψίστῳ· διά τοῦτο λήψονται τό βασίλειον τῆς εὐπρεπείας καί τό διάδημα τοῦ κάλλους ἐκ χειρός Κυρίου, ὅτι τῇ δεξιᾷ σκεπάσει αὐτούς καί τῷ βραχίονι ὑπερασπιεῖ αὐτῶν», (Σοφ. Σολομ.5, 15-16).
Ἅγιοι Πατέρες καί ἀδελφοί ἐν Χριστῷ,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Ὁ ποδηγέτης τῶν μοναστῶν Σαββας ὁ Ἡγιασμένος συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῇ εὐλογημένῃ αὐτοῦ καί περιακούστῳ Λαύρᾳ, ἵνα εορτίως τιμήσωμεν τήν ἱεράν αὐτοῦ μνήμην.
Ἡ θεόθεν δοθεῖσα χάρις εἰς τόν θεόφρονα Σάββαν ἀνέδειξεν αὐτόν ἰσοστάσιον τῶν Ἀγγέλων, ὁμόσκηνον τῶν Ὁσίων, συνόμιλον τῶν προφητῶν καί συγκληρονόμον Μαρτύρων καί Ἀποστόλων, διό καί εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος τῶν κατορθωμάτων αὐτοῦ. Ἀψευδής μάρτυς τῶν κατορθωμάτων τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα εἶναι τό πρό τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν κείμενον ἄφθαρτον αὐτοῦ καί ὁλόσωμον σκήνωμα.
Ὁ ἐκ τῆς χώρας τῶν Καππαδοκῶν ὁρμώμενος Σάββας συνέδεσε τόν ἀσκητικόν αὐτοῦ βίον ἐκ παιδικῆς ἡλικίας ἀφ’ ἑνός μέν μέ τήν Ἁγίαν Γῆν τῆς Παλαιστίνης ἀφ’ ἑτέρου δέ μέ τούς διασήμους ἀσκητάς καί καθηγητάς τῆς ἐρήμου Θεοδόσιον τόν Κοινοβιάρχην, Γεράσιμον τόν Ἰορδανίτην, Θεόκτιστον τόν ὅσιον καί Εὐθύμιον τόν Μέγαν, τόν μυήσαντα αὐτόν εἰς τό ἄρρητον καί θεῖον μυστήριον τῆς εὐσεβείας, τοὐτέστιν τήν κατά Χριστόν πολιτείαν, τήν ἄγουσαν εἰς τήν θεωρίαν τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τήν θέωσιν, ὡς ἐναργέστατα διατυπώνει ὁ ὑμνῳδός αὐτοῦ λέγων: «Τό κατ’ εἰκόνα τηρήσας ἀλώβητον, νοῦν ἡγεμόνα κατά παθῶν ὀλεθρίων, ἀσκητικῶς ἐνστησάμενος, εἰς τό καθ’ ὁμοίωσιν ὡς δυνατόν ἀνελήλυθας· ἀνδρικῶς γάρ τήν φύσιν ἐκβιασάμενος, ἔσπευσας τό χεῖρον καθυποτάξαι τῷ κρείττονι, καί τήν σάρκα δουλῶσαι τῷ πνεύματι. Ὅθεν Μοναζόντων, ἀνεδείχθης ἀκρότης, πολιστής τῆς ἐρήμου, εὐδρομούντων ἀλείπτης, κανών ἀρετῆς ἀκριβέστατος …».
Ὁ Θεόπνευστος Σάββας ἀνεδείχθη ὄντως «κανών ἀρετῆς ἀκριβέστατος», διό ἤκουσε τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, τοῦ καλοῦντος πάντα τόν πιστεύοντα εἰς τήν Ἑαυτοῦ βασιλείαν καί δόξαν. Ὁ ὅσιος Σάββας ἐδέχθη τόν λόγον τοῦτον τοῦ Εὐαγγελίου οὐχί ὡς λόγον ἀνθρώπων, ἀλλά καθώς ἐστιν ἀληθῶς ὡς λόγον Θεοῦ, ὅς καί ἐνεργεῖται ἐν αὐτοῖς τοῖς πιστεύουσιν» (Α’ Θεσ. 2,13) κατά τόν θεῖον Παῦλον. Ὁ λόγος οὗτος τοῦ Θεοῦ ἐφώτιζε, ἐνίσχυε καί κατηύθυνε τά διαβήματα τοῦ θεοφόρου Σάββα πρός ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ, τοὐτέστιν τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, τῶν προαγουσῶν εἰς τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. «Ἡμῶν τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει», (Φιλιπ. 3,20) κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος. Ὁ δέ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός παρήγγειλε τοῖς μαθηταῖς Αὐτοῦ λέγων: «ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· ὁ δέ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπό τοῦ πατρός μου, καί ἐγώ ἀγαπήσω αὐτόν καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν», (Ἰωάν. 14,21).
Οἱ λόγοι οὗτοι τοῦ Χριστοῦ «καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν», κατά τόν ἅγιον Κύριλλον Ἀλεξανδρείας, ἀφοροῦν εἰς τήν θεοπτίαν, τήν ὁποίαν ἀπολαμβάνουν οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ. Εἰς αὐτούς, τούς καθαρούς δηλονότι, διαλάμπει ὁ Χριστός διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. «Ἐμφανίσω γάρ φησιν αὐτῷ ἐμαυτόν. Καθαροί γάρ παρά τοῖς καθαροῖς. Οἱ περί τῆς θεοπτίας ἔσονται λόγοι· διαλάμπει δέ ὁ Χριστός ἐν αὐτοῖς διά τοῦ ἰδίου δηλονότι Πνεύματος».
Κοινωνός καί μέτοχος τῆς θεοπτίας ταύτης ἐγένετο διά τῆς ἀσκήσεως αὐτοῦ ὁ θεσπέσιος Πατήρ ἡμῶν Σάββας, κατά τό πρότυπον τοῦ Ἀδάμ, ὁ ὁποῖο,ς ὡς λέγει Κύριλλος, «πεποίητο μέν γάρ ἐπί ἀφθαρσίᾳ καί ζωῇ ἦν δέ αὐτῷ καί ὁ βίος ἁγιοπρεπής ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ὅλος ἦν καί διά παντός ἐν θοπτίαις ὁ νοῦς, εὐδίᾳ δέ καί γαλήνη τό σῶμα, κατηρεμούσης ἁπάσης αἰσχρᾶς ἡδονῆς»… ἐπειδή δέ ὁ Ἀδάμ πέπτωκεν ὑφ’ ἁμαρτίαν… νενόσηκεν οὖν ἡ φύσις τήν ἁμαρτίαν διά τῆς παρακοῆς ἑνός, τοὐτέστι τοῦ Ἀδάμ» [Καί ἁπλούστερον· ὁ Ἀδάμ ἐδημιουργήθη μέ σκοπόν τήν ἀφθαρσίαν καί τήν αἰωνίαν ζωήν, ὁ βίος δέ αὐτοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς ἦτο ἁγιοπρεπής ὁ νοῦς του ἦτο ὅλος καί διά παντός εἰς κατάστασιν θεοπτίας, τό δε σῶμα αὐτοῦ ἦτο σέ ἠρεμίαν καί γαλήνην, διότι κάθε αἰσχρά ἡδονή ἦτο ἐντελῶς καθησυχασμένη, ἐπειδή ὅμως ὁ Ἀδάμ ἔπεσεν εἰς τήν αμαρτίαν… ἡ (ἀνθρωπίνη) φύσις ὑπέστη ἀσθένειαν τῆς ἁμαρτίας ἐξ αἰτίας τῆς παρακοῆς ἑνός (ἀνθρώπου), δηλαδή τοῦ Ἀδάμ].
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω καταδείκνυται ἐναργέστατα ὅτι ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος λέγει «ὅτι ἐγώ ζῶ καί ὑμεῖς ζήσεσθε», (Ἰωάν. 14,19), ἐπέτυχε μετά τήν ἐκ νεκρών ἀναβίωσιν Του, τοὐτέστιν τήν Ἀνάστασιν αὐτοῦ, τήν ἐπαναδρομήν (τήν ἐπαναφοράν) τῆς ἀνθρωπίνης ἡμῶν φύσεως εἰς τό «ὅπερ ἦν ἐξ ἀρχῆς», ἀποδείξας οὕτως τόν ἄνθρωπον ἄφθαρτον κατά τόν Κύριλλον Ἀλεξανδρείας.
Τῆς ἀφθαρσίας ταύτης τῆς δόξης τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, τοὐτέστιν τῆς Ἀναστάσεως Αὐτοῦ, σύμμορφος ἐγένετο καί ὁ θεοφόρος Πατήρ ἡμῶν Σάββας, ὁ ὁποῖος περιληφθείς ζωήν τήν αἰώνιον συζῇ τῷ ατελευτήτῳ καί ἀεί ζῶντι Δεσπότῃ ἡμῶν.
Διό καί ἡμεῖς, οἱ τιμῶντες σήμερον τήν σεπτήν τοῦ ἡγιασμένου Πατρός ἡμῶν Σάββα μνήμην παρακαλέσωμεν αὐτόν, ἵνα σύν ταῖς πρεσβείαις τῆς ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας, ἱκετεύῃ Κυρίῳ τῷ Θεῶ ἡμῶν ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν ὑπέρ εἰρήνης ἐν τῇ περιοχῇ ἡμῶν καί ὑπέρ τοῦ καταξιωθῆναι ἑορτάσαι τό μέγα καί ἄρρητον μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας, τήν Γέννησιν τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ ἐν αὐτῷ τούτῳ τῷ σπηλαίῳ τῆς Βηθλεέμ.
Ἀμήν. Ἔτη πολλά καί εὐλογημένα Χριστούγεννα».
Ἅμα τῇ Ἀπολύσει ἔλαβε χώραν λιτανεία τρίς πέριξ τοῦ τάφου τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἠκολούθησε μοναστηρική τράπεζα. Ὁ Μακαριώτατος ηὐλόγησε τούς Πατέρας, ἐν ᾧ ηὐχαρίστουν Αὐτόν διά τήν παρουσίαν καί τήν εὐλογίαν τῆς θείας Λειτουργίας.
Ἀναχωρῶν ὁ Μακαριώτατος διῆλθεν ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀββᾶ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου, ἔνθα ὑπεδέχθη αὐτόν ὁ πολιός τῇ ἡλικίᾳ ἡγούμενος Ἀρχιμανδρίτης π. Ἱερόθεος.
Ὡσαύτως ἑωρτάσθη τήν ἰδίαν ἡμέραν ἡ ἑορτή τοῦ Ὁσίου ἡμῶν Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου καί δι’ Ἑσπερινοῦ ἀφ’ ἑσπέρας μετ’ Ἀρτοκλασίας εἰς τό ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἀρχαγγέλων παρεκκλήσιον αὐτοῦ καί διά θείας Λειτουργίας, προεξάρχοντος τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Κλαυδίου, συλλειτουργοῦντος τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Εὐλογίου, ψαλλουσῶν τῶν μοναζουσῶν τοῦ Πατριαρχείου, τῇ προσευχητικῇ συμμετοχῇ μοναζουσῶν, μοναχῶν, πιστῶν ἐξ Ἱεροσολύμων, καί κατοικούντων εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἀρχαγγέλων, τῇ φιλοξενίᾳ τοῦ ἡγουμένου καί ἀνακαινιστοῦ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Λύδδης κ. Δημητρίου.