Η Επέτειος του 1940 στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Ἡ Δοξολογία αὐτή ἀνεπέμφθη ὡς εὐχαριστία πρός τόν Θεόν διά τήν βοήθειαν Αὐτοῦ εἰς το ἔθνος μας νά ἀμυνθῇ κατά τῆς Ἰταλικῆς στρατιωτικῆς εἰσβολῆς τοῦ 1940 καί νά ἀποτινάξῃ τήν βαρβαρικήν Γερμανικήν Ναζιστικήν κατοχήν τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τά ἔτη 1941-1944 καί ὡς δέησις ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί πεσόντων εἰς τάς μάχας ἤ δολίως καί ἀδίκως ὁμαδικῶς ἤ μεμονωμένως ἐκτελεσθέντων.
Τό Σάββατον, 15ην/28ην Ὀκτωβρίου 2023, ὥραν 11:00 π.μ. ἐτελέσθη εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως Δοξολογία ἐπί τῇ ἐθνικῇ ἑορτῇ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940.
Ἡ Δοξολογία αὐτή ἀνεπέμφθη ὡς εὐχαριστία πρός τόν Θεόν διά τήν βοήθειαν Αὐτοῦ εἰς το ἔθνος μας νά ἀμυνθῇ κατά τῆς Ἰταλικῆς στρατιωτικῆς εἰσβολῆς τοῦ 1940 καί νά ἀποτινάξῃ τήν βαρβαρικήν Γερμανικήν Ναζιστικήν κατοχήν τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τά ἔτη 1941-1944 καί ὡς δέησις ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί πεσόντων εἰς τάς μάχας ἤ δολίως καί ἀδίκως ὁμαδικῶς ἤ μεμονωμένως ἐκτελεσθέντων.
Τῆς Δοξολογίας προέστη ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συνιερουργούντων τῶν Ἀρχιερέων καί Ἱερέων τοῦ Πατριαρχείου, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Δημητρίου Ἀγγελοσοπούλου, μελῶν τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων καί τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Ἀραβοφώνου ποιμνίου ἡμῶν.
Μετά τήν Δοξολογίαν εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Πατριαρχείου ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
“Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος
κ. Δημήτριε Ἀγγελoσόπουλε,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ἔμπλεοι ἐθνικῆς ὑπερηφανείας ἑορτάζομεν σήμερον τήν ἐπέτειον τῆς 28ης Ὀκτωβρίου τοῦ 1940, ἡ ὁποία ἀνήκει εἰς τούς κορυφαίους σταθμούς τῆς ἱστορίας τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους καί γένους. Ἑορτάζομεν τήν ἔλλαμψιν τοῦ φωτός τῆς δικαιοσύνης ἐπί τοῦ σκότους τῆς ἀδικίας. Ἑορτάζομεν τήν ἐπικράτησιν τῶν κοινῶν πανανθρωπίνων ἠθικῶν ἀξιῶν, τῶν ὁποίων ὑπερημύνθη ἡ Ἑλλάς, ἐπί τῶν δυνάμεων τῆς πλεονεξίας καί τῆς βαρβαρότητος.
Ἡ 28η Ὀκτωβρίου τοῦ 1940 ἀποτελεῖ σημαντικόν παράδειγμα ἀγῶνος αὐτοθυσίας πρός ὑπεράσπισιν τῆς τιμῆς, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀνεξαρτησίας καί τῆς ἐθνικῆς ἐδαφικῆς ἀκεραιότητος, τῶν ἡρωϊκῶς πεσόντων πατέρων καί ἀδελφῶν ἡμῶν. Ὁ ἀγών οὗτος, ἦτο ἀγών ἱερός ἐναντίον τῆς ἀλαζονείας καί τῆς τυραννικῆς ἐξουσίας τῶν εἰσβολέων τῆς Ναζιστικῆς καί Φασιστικῆς θηριωδίας, τῆς ἀποτυπωθείσης εἰς τά ἀποτρόπαια στρατόπεδα συγκεντρώσεως ἀθῴων συνανθρώπων μας.
Πρός τοῦτο ἡ Μετριότης Ἡμῶν, συνοδευομένη ὑπό τῶν τιμίων μελῶν τῆς Γεραρᾶς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος ὡς καί εὐσεβοῦς λαοῦ, κατήλθομεν ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα ἀνεπέμψαμεν εὐχαριστήριον δοξολογίαν τῷ Ἁγίῳ Τριαδικῷ Θεῷ «τῷ διδόντι ἡμῖν πίστιν διά τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (πρβλ. Α΄ Κορ. 15,57)˙ «καί αὕτη ἐστίν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τόν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰω. 5,4) κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Θεολόγον.
Προσέτι δέ ἐδεήθημεν ὑπέρ αἰωνίας μνήμης καί μακαρίας ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν ἡρωϊκῶς ἀγωνισαμένων καί ἐνδόξως μαρτυρησάντων ὑπέρ τοῦ χριστεπωνύμου ἡμῶν ἔθνους καί τῆς εὐλογημένης πατρῴας αὐτοῦ γῆς.
Ἡ ἐποποιΐα τοῦ 1940 κατέδειξεν ὅτι ἡ δικαιοσύνη καί ἡ εἰρήνη δέν εἶναι ἁπλῶς μεταφυσικαί ἤ θεωρητικαί ἀξίαι, ἀλλ’ ἔχουν θείαν ὑπόστασιν. Διότι, ὡς λέγει ὁ σοφός Παῦλος, «οὐ γάρ ἐστιν ἀκαταστασίας ὁ Θεός, ἀλλά εἰρήνης» (Α΄ Κορ. 14,33), καί «ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τόν αἰῶνα» (Β΄ Κορ. 9,9). Λέγομεν δέ τοῦτο, διότι ἡ ἀπειλή τοῦ Ναζισμοῦ καί τοῦ Φασισμοῦ κατά τῆς ἀνθρωπότητος ἔχει πλέον ἐπανέλθει καί ἐνεργεῖται ὑπό τό πρόσχημα τῶν νεωτεριστικῶν ἀρχῶν καί τῆς προόδου ἀλλά καί τῶν ἐκνόμων καί διεστραμμένων ἀντιλήψεων περί τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεως καί ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. «Οὐκ ἔστιν αὕτη ἡ σοφία -δηλονότι ἡ ἀντίληψις- ἄνωθεν κατερχομένη, ἀλλ’ ἐπίγειος, ψυχική, δαιμονιώδης» (Ἰακ. 3,15) κηρύττει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος.
Ἡ 28η Ὀκτωβρίου τοῦ 1940 εἶναι ἡ ἡμέρα κατά τήν ὁποίαν ὁμολογουμένως ἀντήχησεν εἰς ὅλην τήν Ἑλλάδα τό αἰώνιον σύνθημα «νῦν ὑπέρ πάντων ὁ ἀγών». Ὁ ἀγών οὗτος, ὁ ὁποῖος ἦτο ἀγών ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος, ὡς καί τῶν πνευματικῶν ἰδανικῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ἀνεγνωρίσθη διεθνῶς ὡς θαῦμα τῆς πίστεως τῶν Ἑλλήνων εἰς τόν Θεόν τῆς Δικαιοσύνης, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν καί τήν ὑπερευλογημένην Θεοτόκον καί Μητέρα Αὐτοῦ.
Ἀξιοσημείωτος καί ἡ συμβολή τῆς Ἑλληνορθοδόξου Ἐκκλησίας διά τῆς ἐνεργοῦς συμμετοχῆς τῶν ἀνωτέρων καί κατωτέρων κληρικῶν αὐτῆς καί δή τῶν στρατιωτικῶν ἱερέων, οἱ ὁποῖοι διά τοῦ πνευματικοῦ λόγου τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ σταυρωθέντος καί ἀναστάντος Χριστοῦ, ἐνίσχυον τό ἠθικόν καί πατριωτικόν φρόνημα τῶν Ἑλλήνων πολεμιστῶν. Περιττόν νά εἴπωμεν, ὅτι μεταξύ τῶν ἡρωϊκῶς πεσόντων ἀγωνιστῶν διακρίνονται αἱ ἑκατόμβαι τῶν θανατωθέντων ἱερέων.
Ἡ σημερινή ἑόρτιος ἐπέτειος τοῦ ἀνεπαναλήπτου ἔπους τοῦ 1940 ἐνέχει ἰδιαιτέραν σημασίαν διά τήν δοκιμαζομένην ὑπό πολεμικῶν καί βιαίων συγκρούσεων ἀνθρωπότητα γενικώτερον καί τήν περιοχήν ἡμῶν, τῆς Μέσης Ἀνατολῆς εἰδικώτερον. «Ζήτησον εἰρήνην καί δίωξον αὐτήν» (Ψλμ. 33,15) ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός. «Μηδενί κακόν ἀντί κακοῦ ἀποδιδόντες … εἰ δυνατόν, τό ἐξ ὑμῶν μετά πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύοντες» (Ρωμ. 12,17-18) παραγγέλλει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Ἡμεῖς, διάκονοι ὄντες τῶν θείων ἐντολῶν καί «ἀφορῶντες εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχηγόν καί τελειωτήν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. 12,2), εὐχόμεθα, ὅπως «Αὐτός ὁ Κύριος τῆς εἰρήνης δῴη ἡμῖν τήν εἰρήνην διά παντός καί ἐν παντί τρόπῳ» (πρβλ. Β΄ Θεσ. 3,16). Τό δέ μεγαλειῶδες ὁρόσημον τῆς ἐποποιΐας τοῦ 1940, μᾶς καλεῖ ἀφ’ ἑνός μέν εἰς ἐπαγρύπνησιν, ἀφ’ ἑτέρου δέ εἰς διαφύλαξιν τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκης τῶν ἠθικῶν καί πνευματικῶν ἀξιῶν τῆς ἑλληνοχριστιανικῆς κληρονομίας καί τῆς Ρωμαιορθοδόξου πίστεως καί ἱερᾶς παραδόσεως, ὑπέρ τῶν ὁποίων οἱ Πατέρες καί ἀδελφοί ἡμῶν ἐθυσίασαν ἑαυτούς τῷ τιμίῳ αὐτῶν αἵματι.
Κατακλείοντες ἀναβοήσωμεν:
Ζήτω τό «Ὄχι» τῆς 28ης Ὀκτωβρίου τοῦ 1940!
Ζήτω τό εὐσεβές γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων!
Ζήτω ἡ Ἑλλάς!
Ζήτω ἡ Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης!»
Ὡσαύτως καί ὁ κ. Γενικός Πρόξενος προσεφώνησε διά τῆς προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
” Επέτετειος της 28ης Οκτωβρίου
Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Σεβαστοί πατέρες και μέλη της Αγιοταφικής Αδελφότητος,
Αξιότιμοι συμπατριώτες και φίλοι,
Ο εορτασμός της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 εμπνέει πάντοτε ξεχωριστή συγκίνηση. Αποτελεί ακόμη, για τις δικές μας γεννεές, μνήμη ζώσα, έστω εμμέσως, καθώς οι γονείς μας και οι παππούδες βίωσαν και συμμετείχαν στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με την επέτειο αυτή. Και είχαμε το προνόμιο να είμαστε άμεσοι αποδέκτες των εμπειριών και των αναμνήσεών τους, αλλά και των συναισθημάτων τους, που χρωματίζουν ζωηρότερα την προσωπική διήγηση, καθιστώντας την πλέον και δικό μας βίωμα.
Δικαίως εμπνέει συγκίνηση η μνήμη αυτής της ημέρας και διότι συνιστά ένα από τα λαμπρότερα κεφάλαια της μακραίωνης ελληνικής Ιστορίας. Όταν, για άλλη μια φορά, ενώπιον ενός φοβερού διλήμματος, η Ελλάδα και οι Έλληνες επέλεξαν, χωρίς δισταγμό, χωρίς φόβο και μεμψιμοιρία, την οδό της Τιμής και της Αξιοπρέπειας της χώρας και του έθνους μας.
Το έπραξαν με πηγαίο ενθουσιασμό, που συγκλονίζει ακόμη και σήμερα. Αλλά και με πλήρη επίγνωση ότι η οδός αυτή ήταν ανηφορική. Η ηγεσία της Ελλάδας, με την στρατηγική και διπλωματική οξυδέρκεια που την διέκρινε, αλλά και όλος ο Ελληνικός Λαός, καταλάβαιναν καλά: ότι η σύγκρουση με μια από τις ιδρυτικές δυνάμεις του Άξονα θα έφερνε εν τέλει την Ελλάδα αντιμέτωπη με όλη τη χαλύβινη μηχανή του ολοκληρωτισμού. Που είχε ήδη, τον Οκτώβριο του 1940, απλώσει τη σκοτεινή κυριαρχία του στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Το γνώριζαν, το αντιλαμβάνονταν. Αλλά το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ομόψυχη όλη η χώρα αντέταξε την νηφάλια και λακωνικά απόλυτη άρνηση στην υποταγή και στην παραίτηση από το δίκαιο και την τιμή της. Έτσι έλαμψε η Ελλάδα, ως αντάξια του αιώνιου παραδείγματός της υπέρ του αγώνα για την ελευθερία, σε έναν κόσμο που η ελπίδα τρεμόσβηνε.
Και δεν περιορίσθηκαν οι πρόγονοί μας σε έναν απελπισμένο αγώνα για την τιμή του Έθνους. Αλλά, ρίχτηκαν σε αυτόν με πίστη για την νίκη, με πεποίθηση ότι η Δικαιοσύνη και η Ελευθερία θα επικρατήσουν, όσες θυσίες και αν απαιτηθούν. Και κατόρθωσαν, στα όρη της Πίνδου και του Αλβανικού Μετώπου αυτό που φίλοι και εχθροί θεωρούσαν ακατόρθωτο. Καταρράκωσαν το αήτηττο του Άξονα και ταπείνωσαν την αλλαζονεία του ολοκληρωτισμού. Έγιναν παράδειγμα ανυπέρβλητο γενναιότητας και αφοσίωσης στα ευγενή ιδανικά της Ανθρωπότητας.
Και όταν πράγματι, η χαλύβδινη στρατιωτική μηχανή του Άξονα συγκέντρωσε δυνάμεις ακατανίκητες εναντίον της Ελλάδας, οδηγώντας στην φρικτή και πολυαίμακτη κατοχή της χώρας μας, ο αγώνας δεν έπαψε. Συνεχίσθηκε στις πόλεις και στα βουνά της. Από το Πολεμικό μας Ναυτικό στη Μεσόγειο και σε θάλασσες μακρινές. Από συγκροτημένες ελληνικές τακτικές δυνάμεις, σε σκληρές μάχες στην Βόρεια Αφρική, στην Ιταλία και στο Αιγαίο. Έως την τελική επικράτηση του Δικαίου και την απελευθέρωση της χώρας μας. Οι αγώνες αυτοί κατέταξαν την Ελλάδα στους νικητές του φοβερού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και στα λίγα ιδρυτικά μέλη των Ηνωμένων Εθνών, με την ελπίδα ενός καλύτερου μεταπολεμικού κόσμου.
Σε αντίθεση με τους περισσότερους Έλληνες, όσοι βρισκόμαστε σήμερα εδώ, εορτάζουμε τη λαμπρή σημερινή επέτειο σε συνθήκες πάλι πολεμικές. Συναισθανόμαστε, περισσότερο ίσως από άλλοτε, ότι η ειρήνη, η ελευθερία, η προκοπή που η χώρα μας απολαμβάνει επί δεκαετίες δεν είναι ποτέ δεδομένες. Απαιτούν τη φροντίδα μας, τη φροντίδα κάθε γεννεάς που καλείται να διαφυλάξει και να αναπτύξει όσα οι θυσίες των προγόνων μας εξασφάλισαν. Η μεγάλη κληρονομιά συνοδεύεται από μεγάλο ηθικό χρέος.
Εορτάζοντας εδώ, στην αγκαλιά της Εκκλησίας, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να στρέψουμε σήμερα τις σκέψεις μας και τις προσευχές μας προς τους Έλληνες συμπολίτες μας και τις οικογένειές τους που είναι εγλωβισμένοι στη Λωρίδα της Γάζας, κινδυνεύοντας υπό φοβερές κακουχίες, και στη Μονή του Αγίου Πορφυρίου όπου έχουν βρει καταφυγή οι Χριστιανοί της Γάζας.
Και να ευχηθούμε την γρήγορη επιστροφή της Ειρήνης στην Αγία Γη. Χρόνια πολλά” .
