Η «New York Times» για το άνοιγμα του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν
Εκτενές δημοσίευμα φιλοξενεί η «New York Times» για την τον πρόσφατο εσπερινό που σήμανε την επίσημη επαναλειτουργία του Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου το Σημείο Μηδέν στο Μανχάταν, «μετά από 21 χρόνια και $85 εκατομμύρια», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η εφημερίδα της Νέας Υόρκης.
Μάλιστα εξυμνεί την ιστορικότητα του ναού και τη σημασία του μέσα από τις προσωπικές ιστορίες ομογενών ενοριτών.
Η Ολγα Παυλάκου μεγάλωσε πηγαίνοντας στην ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Λόουερ Μανχάταν. Εκεί βαφτίστηκε και η ίδια. Οι γονείς της παντρεύτηκαν εκεί. Εχει αναμνήσεις από τον πατέρα της, ο οποίος εργαζόταν σε εστιατόρια, να εργάζεται εκεί εθελοντικά τις Κυριακές και από τον εορτασμό των Θεοφανείων κάθε Ιανουάριο, όταν οι ενορίτες περπατούσαν μέχρι τον ποταμό Χάντσον, πετούσαν έναν χρυσό σταυρό στο παγωμένο νερό και παρακολουθούσαν τους δύτες να βουτούν για να τον ανασύρουν.
«Ο Αγιος Νικόλαος ήταν μέρος της οικογένειάς μου σε όλη μου τη ζωή», δήλωσε η κ. Παυλάκου, δικηγόρος.
Η σχέση της με τον Αγιο Νικόλαο ανάγεται στους παππούδες της, οι οποίοι εγκατέλειψαν την Ελλάδα στις αρχές του 1900 και εγκαταστάθηκαν στο Lower Manhattan, που τότε ήταν μια πολυσύχναστη κοινότητα μεταναστών. Οι κάτοικοι εκεί μάζεψαν χρήματα και αγόρασαν μια ταβέρνα στην οδό Cedar Street, την οποία μετέτρεψαν σε χώρο λατρείας, προσθέτοντας τελικά μια καμπάνα στην κορυφή.
Αυτοί οι αρχικοί ενορίτες, που είχαν φτάσει με πλοίο, ονόμασαν την εκκλησία τους από τον προστάτη των ναυτικών – έναν άγιο που τάισε τους πεινασμένους και έντυσε τους άπορους και ενέπνευσε τον χαρακτήρα του Αϊ-Βασίλη.
Καθώς οι δεκαετίες περνούσαν και τα ταπεινά κτίρια του μεταναστευτικού θύλακα έδιναν τη θέση τους στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και σε άλλους πύργους από ατσάλι και γυαλί της οικονομικής περιοχής, πολλοί από τους ενορίτες μετακόμισαν σε άλλες συνοικίες και πέρα από αυτές. Αλλά, ο Αγιος Νικόλαος κατάφερε να παραμείνει στη θέση του. Δηλαδή, μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου. Η μικροσκοπική εκκλησία εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια των τρομοκρατικών επιθέσεων.
Είκοσι ένα μακρά και δύσκολα χρόνια αργότερα, ο Άγιος Νικόλαος άνοιξε ξανά. Αλλά δεν είναι πλέον μια ταπεινή εκκλησία, αποκλειστικά για τους ενορίτες της. Η αποστολή του είναι μεγαλύτερη, όπως και η μεγαλοπρέπειά του.
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και το Εθνικό Προσκήνυμα του Αγίου Νικολάου, όπως ονομάζεται πλέον, έχει γίνει προορισμός για όλους. Προσφέρει ένα κέντρο πένθους που θα χρησιμεύσει ως τόπος διαλογισμού και προσευχής για ανθρώπους κάθε θρησκείας. Η ίδια η κατασκευή κόστισε 85 εκατομμύρια δολάρια και διαθέτει λευκό μάρμαρο που εισήχθη από το ίδιο λατομείο που παρείχε πέτρα για τον Παρθενώνα. Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με εικόνες ζωγραφισμένες στο χέρι από έναν μοναχό στην Ελλάδα. Το κτίριο βρίσκεται περήφανα σε μια υπερυψωμένη πλατεία που ονομάζεται Liberty Park, η οποία έχει θέα στις πισίνες του Μνημείου της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο ημιδιαφανής θόλος του λάμπει τη νύχτα.
Η νέα εκκλησία αποτελεί μια εξέχουσα έκφραση του ορθόδοξου χριστιανισμού στην πόλη και αποτελεί πηγή μεγάλης υπερηφάνειας για την ελληνοαμερικανική κοινότητα.
Για τους λίγους εναπομείναντες μακροχρόνιους ενορίτες του Αγίου Νικολάου, υπάρχει ανακούφιση που η αγαπημένη τους εκκλησία άνοιξε επιτέλους ξανά. Αλλά τώρα, ο οικείος κοινοτικός κόμβος τους είναι ένας παγκόσμιος προορισμός και κάποιοι αναρωτιούνται για το μέλλον της κάποτε σφιχτοδεμένης ενορίας τους.
Ο Αγιος Νικόλαος έχει μετατραπεί σε εθνικό προσκύνημα που μνημονεύει τους σχεδόν 3.000 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους πριν από 21 χρόνια. Αναμένεται να προσελκύσει ένα σταθερό ρεύμα τουριστών- μια εφαρμογή που προσφέρει μια ακουστική ξενάγηση με αφηγητή τον Τζορτζ Στεφανόπουλο βρίσκεται στα σκαριά.
Στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου, οι περίπου 70 οικογένειες που ήταν ενορίτες του Αγίου Νικολάου ήθελαν απλώς να ξαναχτίσουν την εκκλησία τους στο ίδιο μικρό οικόπεδο που είχαν πάντα στην κατοχή τους. Η Ρεγγίνα Κατωπόδη θυμάται να οδηγεί τον πατέρα της, πρόεδρο του ενοριακού συμβουλίου, από το σπίτι τους στο Μπέργκεν Μπιτς του Μπρούκλιν στο σημείο, όπου μαζί με τον ιερέα της ενορίας, τον αιδεσιμότατο John D. Romas, έψαχναν στα συντρίμμια για να βρουν οποιοδήποτε απομεινάρι που θα μπορούσε να διασωθεί. (Ευτυχώς, κανείς δεν βρισκόταν στο κτίριο κατά τη διάρκεια των επιθέσεων).
Οι ενορίτες πραγματοποιούσαν μηνιαίες συναντήσεις. Οργάνωναν εράνους, μεταξύ των οποίων και μια κρουαζιέρα γύρω από το Μανχάταν που περνούσε από το νησί Έλις, όπου κάποτε είχαν φτάσει οι πρόγονοί τους από την Ελλάδα.
Αλλά η ανοικοδόμηση στο Κάτω Μανχάταν μετά την 11η Σεπτεμβρίου δεν ήταν απλή υπόθεση, δεδομένου του παζλ των έργων που η Λιμενική Αρχή της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ, στην οποία ανήκε το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, προσπάθησε να συναρμολογήσει εκεί. Έτσι, η Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής, η οποία εδρεύει στη Νέα Υόρκη, ανέλαβε την ευθύνη.
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν ο μόνος οίκος λατρείας που καταστράφηκε από τις τρομοκρατικές επιθέσεις και οι αξιωματούχοι της εκκλησίας αποφάσισαν ότι θα έπρεπε να ξαναχτιστεί ως πνευματικό καταφύγιο για όλους τους επισκέπτες της περιοχής του εμπορικού κέντρου – ίσως μια εκπληκτική στάση για την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, η οποία αντιπροσωπεύει μόνο το 0,5% του χριστιανικού πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει μια σαφώς συντηρητική τάση.
«Δεν θα μπορούσε να είναι αυτό που ήταν», δήλωσε ο αιδεσιμότατος Αλέξανδρος Καρλούτσος, πρώην αξιωματούχος της Αρχιεπισκοπής που συμμετείχε στενά στην ανοικοδόμηση. «Μετουσιώθηκε εκείνη τη στιγμή του θανάτου», συνέχισε. «Έχουμε την ευθύνη να μαρτυρήσουμε για τις ζωές που χάθηκαν».
