Στον Καταστατικό Χάρτη, οι πρόνοιες του οποίου για εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά, προβλέπονται με λεπτομέρειες, όλα τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν μέχρι την ενθρόνιση του επόμενου Αρχιεπισκόπου.
Πρόκειται για μια διαδικασία, σαφώς πιο σύντομη και απλή σε σχέση με την προηγούμενη, με την οποία υπενθυμίζεται ότι είχε εκλεγεί ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Β΄ το 2006. Ο μακαριστός Χρυσόστομος είχε εκλεγεί με βάση τον προηγούμενο καταστατικό χάρτη.
Πλέον με βάση τον νέο καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας, μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου ο λαός θα επιλέξει τους τρεις υποψηφίους που θα αποτελέσουν το τριπρόσωπο, μέσα από το οποίο θα αποφασίσει τον επόμενο Αρχιεπίσκοπο η Ιερά Σύνοδος. Τοποτηρητής και ουσιαστικά υπεύθυνος αυτής της διαδικασίας, θα αναλάβει ο Πάφου Γεώργιος.
Σύμφωνα με το Άρθρο 19 του καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου, αμέσως μετά τη χηρεία του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, ο πρώτος κατά την τάξη από τους εν ενεργεία Μητροπολίτες, θα αναλάβει από σήμερα την προσωρινή διοίκηση του ως Τοποτηρητής, μέχρι την εκλογή και ενθρόνιση του νέου Αρχιεπισκόπου, δηλαδή μέχρι τις 17 Νοεμβρίου. Αν ο καλούμενος στην τοποτηρητεία κωλύεται ή αποποιείται, αναλαμβάνει ο επόμενος, κατά την τάξη, από τους εν ενεργεία Μητροπολίτες.
Ο Τοποτηρητής ασκεί την προσωρινή διοίκηση της Αρχιεπισκοπής μόνο στα συνήθη και απαραίτητα, για την εύρυθμη λειτουργία της, χωρίς να επιτρέπεται κατά τα λοιπά οποιαδήποτε μεταβολή στο καθεστώς, είτε προσώπων, είτε των πραγμάτων.
Σύμφωνα με το Άρθρο 20, εκλόγιμοι για τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνοι είναι:
Α) όλοι οι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Κύπρου και
Β) όσοι έχουν τα κατά το άρθρο 30 προς τα αρχιερατεία προσόντα.
Σύμφωνα με το Άρθρο 21 ο Τοποτηρητής του Θρόνου, έχει την υποχρέωση να στείλει εντός δέκα ημερών από τη χηρεία του Θρόνου, δύο εγκυκλίους, μια προς τους εφημέριους με την οποία εντέλλεται την κατάρτιση ή αναθεώρηση των εκλογικών καταλόγων, εντός δεκαπέντε ημερών από την έκδοση της εγκυκλίου και μια προς όλο το πλήρωμα της Εκκλησίας, με την οποία ορίζει την ημέρα για την εκλογή του τριπρόσωπου εντός σαράντα ημερών από τη χηρεία του Θρόνου. Η παράταση των προθεσμιών είναι δυνατή μόνο για εξαιρετικούς λόγους, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου.
Η Ιερά Σύνοδος σε περίπτωση αδυναμίας του Τοποτηρητή να ανταποκριθεί στις παραπάνω υποχρεώσεις του, μπορεί να αναθέσει την τοποτηρητεία στον επόμενο κατά την τάξη Μητροπολίτη.
Σύμφωνα με το Άρθρο 22 η διαδικασία εκλογής για την ανάδειξη Αρχιεπισκόπου, διεξάγεται σε δύο στάδια:
Α) την κατάρτιση του τριπρόσωπου με καθολική ψηφοφορία και
Β) την εκλογή του Αρχιεπισκόπου από την Ιερά Σύνοδο.
Σύμφωνα με το Άρθρο 21 κατά την ημερομηνία που ορίσθηκε από τον Τοποτηρητή στην αποσταλείσα εγκύκλιο, διεξάγονται με καθολική μυστική ψηφοφορία, εκλογές για την κατάρτιση του τριπρόσωπου. Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι ορθόδοξοι Χριστιανοί, ηλικίας άνω των δεκαοκτώ ετών, όσοι διαμένουν μόνιμα, τουλάχιστο από ενός έτους στην Κύπρου και οι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο ψηφοφόρων, ο οποίος εγκρίνεται από την Ιερά Σύνοδο.
Ο κατάλογος των εκλογέων κάθε ενορίας ή κοινότητας, δημοσιεύεται με ανάρτηση του στους Ιερούς Ναούς και στην ηλεκτρονική σελίδα της Εκκλησίας της Κύπρου. Κάθε ένας που έχει έννομο συμφέρον δικαιούται να υποβάλει εντός τριών ημερών, μέσω του Ιερέως της ενορίας, έγγραφη ένσταση για τον κατάλογο στον οικείο Αρχιερέα. Ο Αρχιερέας αφού εξετάσει τις ενστάσεις, αποφαίνεται αιτιολογημένα και ανέκκλητα πέντε ημέρες το αργότερο πριν από την καθορισμένη για την εκλογή του τριπρόσωπου ημερομηνία.
Για τον καταρτισμό του καταλόγου των εκλογέων και την τήρηση της εκλογικής διαδικασίας, η Ιερά Σύνοδος μπορεί για την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών, να συνεργάζεται με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους.
Σε κάθε ενορία χρέη Εφορευτικής Επιτροπής, εκτελεί η Ενοριακή Επιτροπή. Σε ενορίες όπου θα υπάρξουν περισσότερα εκλογικά κέντρα, η Εφορευτική Επιτροπή ορίζεται από τον οικείο Αρχιερέα.
Κάθε ψηφοφόρος δικαιούται να ψηφίσει έναν από τους εκλόγιμους για την κατάρτιση του τριπρόσωπου.
Κάθε ψηφοδέλτιο είναι λευκό και φέρει τη σφραγίδα της Εφορευτικής Επιτροπής. Ο ψηφοφόρος αναγράφει ιδιοχείρως το όνομα του προς αρχιεπισκοπεία εκλόγιμου της προτιμήσεως του. Εάν ο ψηφοφόρος αδυνατεί να εκφράσει γραπτώς τη βούλησή του, ο πρόεδρος της Εφορευτικής Επιτροπής, είναι υποχρεωμένος να αναγράψει στο ψηφοδέλτιο το όνομα που του υποδεικνύεται από αυτόν.
Σύμφωνα με το Άρθρο 24 του καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας, μετά την ολοκλήρωση της καταμέτρησης των ψήφων στα εκλογικά κέντρα, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας αποστέλλονται στον Τοποτηρητή. Κάθε ψηφοφόρος μπορεί να υποβάλει εντός τριών ημερών στην Ιερά Σύνοδο, ενστάσεις για την εκλογική διαδικασία. Εντός πέντε ημερών από το πέρας της προθεσμίας υποβολής των ενστάσεων η Ιερά Σύνοδος συγκαλείται από τον Τοποτηρητή, αποφαίνεται οριστικά για αυτές και προχωρεί στη συνέχεια, στην επικύρωση των αποτελεσμάτων και στην κατάρτιση του τριπρόσωπου, από τα τρια πρόσωπα που πλειονοψήφησαν. Σε περίπτωση ισοψηφίας, διενεργείται κλήρωση κατά τη συνεδρία της Ιεράς συνόδου. Εντός τριών ημερών από την κατάρτιση του τριπρόσωπου, η Ιερά Σύνοδος συγκαλείται από τον Τοποτηρητή, για την εκλογή Αρχιεπισκόπου.
Πριν από την εκλογή, τελείται Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό, από τον τελευταίο κατά την τάξη από τους μη περιλαμβανομένους στο τριπρόσωπο εν ενεργεία Μητροπολίτες. Στη συνέχεια η Ιερά Σύνοδος συνέρχεται στο Μεγάλο /συνοδικό και προβαίνει στην εκλογή με μυστική ψηφοφορία.
Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται από το τριπρόσωπο εκείνος, που συγκέντρωσέ την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της Ιεράς Συνόδου. Εάν αυτή δεν επιτευχθεί, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται στην ίδια συνεδρία της Ιεράς Συνόδου, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν και Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται εκείνος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους. Στην περίπτωση ισοψηφίας, διενεργείται κλήρωση. Μετά την εκλογή του Αρχιεπισκόπου, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου κατέρχονται στον Καθεδρικό Ναό για την τέλεση της Κανονικής Πράξεως.
Η χειροτονία εάν ο εκλεγμένος δεν είναι Αρχιερέας και η ενθρόνιση γίνονται εντός δεκαπέντε ημερών από την εκλογή. Η εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου, καθώς και η ημερομηνία ενθρονίσεως του, ανακοινώνονται από τον Τοποτηρητή στους Προκαθήμενους των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Εφόσον κατά τη διαδικασία της εκλογής ο Τοποτηρητής παραλείψει να εφαρμοστεί τις διατάξεις του καταστατικού χάρτη ή αμελήσει να συγκαλέσει την Ιερά Σύνοδο, αυτή συγκαλείται από τον επόμενο κατά την τάξη Μητροπολίτη ο οποίος αναλαμβάνει εφεξής και την τοποτηρητεία.
Με πληροφορίες από: reporter.com.cy