Περισσότερο προς σχεδιασμό συγχρονισμένης αντεπίθεσης παρά με ανησυχία για την ενότητα της ορθοδοξίας, μοιάζουν οι θέσεις του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου. Ο Κύριλλος, με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στην Λαύρα των Σπηλαίων στο Κίεβο, στοχοποίησε για μια ακόμη φορά απροκάλυπτα το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως το μόνο υπεύθυνο όχι μόνο για την κρίση στην πανορθόδοξη ενότητα, αλλά και για τον «πόλεμο» που υφίσταται η Ορθοδοξία γενικώς.
Μιλώντας στη Σύνοδο των Ρώσων Επισκόπων, δήλωσε ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως έγινε ένα από τα όπλα στον αγώνα κατά της Ορθοδοξίας:
«Για πολύ καιρό, οι αρχηγοί της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, με την υποστήριξη πολιτικών δυνάμεων εκτός Εκκλησίας και με την προτροπή τους, ετοιμάζονταν να διαλύσουν την ενότητα της Ορθοδοξίας, διεξήγαγαν μυστικές διαπραγματεύσεις και έπλεκαν ίντριγκες», είπε.
Ο Μόσχας κατηγόρησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι ευθύνεται για το σχίσμα που παρατηρείται στην Ορθοδοξία: «Πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι το έργο της εισαγωγής διαιρέσεων μεταξύ των Ορθοδόξων επιτεύχθηκε εν μέρει, καθώς το σχίσμα που ξεκίνησε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο κατέστησε εξαιρετικά δύσκολη την πνευματική κοινωνία της Ρωσικής Εκκλησίας με σημαντικό μέρος της τον ελληνορθόδοξο κόσμο. Αυτό, βέβαια, αποδυνάμωσε αισθητά τη φωνή του Ορθοδόξου μάρτυρα στον σύγχρονο κόσμο, κάτι που, προφανώς, ήταν αυτό που χρειάζονταν οι ιδεολόγοι και οι εμπνευστές του σχίσματος. Ωστόσο, οι εχθροί της Εκκλησίας δεν κατάφεραν να πετύχουν πλήρως τον στόχο τους. Ακόμη και στην Ελληνική Ορθοδοξία, υπήρχαν πολλοί θαρραλέοι ιεράρχες, ιερείς, θεολόγοι που δεν αναγνώρισαν την παράνομη πράξη της Κωνσταντινούπολης, δεν κοινωνούσαν με ψεύτικους εκκλησιαστικούς ηγέτες που αυτοαποκαλούνται μητροπολίτες και επίσκοποι».
Τέλος, τόνισε ότι η πλειονότητα των Τοπικών Εκκλησιών έχει δείξει ξεκάθαρα την απροθυμία τους να αναγνωρίσουν τόσο τη νεοσύστατη οργάνωση από σχισματικούς (ενν. την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας), όσο και τη «νέα εκκλησιολογία» του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, πίσω από αυτή την πράξη.
Ο Κύριλλος, προβάλλοντας τον εαυτό του ως υπερασπιστή της ορθόδοξης ενότητας, επανέρχεται σε παλιές θεωρίες συνωμοσίας, σύμφωνα με τις οποίες το σύνολο του πλανήτη προσπαθεί να εξαφανίσει την ορθοδοξία και τις αξίες της. Γι’ αυτόν, οι πολέμιοι της Ορθοδοξίας σήκωσαν τα όπλα εναντίον της Αγίας Ρωσίας, θέλοντας να διχάσουν και να καταστρέψουν τον ενωμένο λαό της!
Αυτό, λίγο πολύ, περιγράφει στο ψήφισμά της η Σύνοδος των Επισκόπων της Ρωσικής Εκκλησίας, στο οποίο κατηγορείται η Ουκρανία και η κυβέρνησή της!
«Σήμερα, σε ουκρανικό έδαφος, η κρατική εξουσία έχει αποδειχθεί ότι είναι ο άμεσος κληρονόμος των μπολσεβίκων-θεομαχικών και εγείρει διώξεις κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τα πιστά εκκλησιαστικά παιδιά εκδιώκονται από τις εκκλησίες, ιεράρχες, κληρικοί και λαϊκοί υποβάλλονται σε άδικες συλλήψεις και άτιμες δίκες, τα ιερά μολύνονται και λεηλατούνται. Ιδιαίτερα πικρή είναι η είδηση ότι γίνονται προσπάθειες να αναγκαστούν οι κληρικοί και οι λαϊκοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας να απαρνηθούν την αλήθεια του Θεού και να τους ωθήσουν σε σχίσμα. Οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη των Επισκόπων καλούν σε έντονη προσευχή για τους Ορθοδόξους αδελφούς και αδελφές στην Ουκρανία, για όσους, παρά τις απειλές, τις συκοφαντίες και τις διώξεις, προσπαθούν να διατηρήσουν την ενότητα της εκκλησίας, και ειδικά για εκείνους που επιδεικνύουν ένα αληθινά ομολογιακό κατόρθωμα, υψώνοντας με θάρρος φωνές για την υπεράσπιση αυτής της ενότητας».
Οι θέσεις αυτές που διατυπώνονται στο ψήφισμα προκαλούν πολλά ερωτηματικά για τον ρόλο που θέλει να παίξει η Μόσχα, εκφράζοντας την ανησυχία τους μήπως οι πιστοί τους στην Ουκρανία εξωθηθούν σε «σχίσμα» και επομένως χάσουν κάθε έρεισμα στην Ουκρανία. Γι’ αυτό και τους καλούν να μείνουν «πιστοί» στην εκκλησία τους που συνδέεται με τη ρωσική Εκκλησία.
Επί της ουσίας, φοβούνται μήπως λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου, προσχωρήσουν κάποιοι στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας ή κάποιου τύπου προσχώρηση στις θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου.