Ο Ιλαρίων Βολοκολάμσκ στο διαδικτυακό σεμινάριο του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος
Στις 16 Φεβρουαρίου του 2021 ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας συμμετείχε στο σεμινάριο του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (MOET of IHU, Θεσσαλονίκη). Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στο θέμα «Η ορθόδοξη θεολογία και η ευθύνη του ανθρώπου» και διεξήχθη με τη μορφή τηλεδιάσκεψης.
Στην εισήγησή του με τίτλο «Ελευθερία και ευθύνη κατά την προσέγγιση του Αγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου» ο μητροπολίτης Ιλαρίωνας διαπίστωσε ότι σε διαφορετικές περιόδους της εκκλησιαστικής του διακονίας ο Αγιώτατος στα κηρύγματα, τις ομιλίες, τις διαλέξεις και τα γραπτά του επί τακτικής βάσεως στρεφόταν στα θέματα των δικαιωμάτων και ελευθεριών, τη σχέση τους με την ευθύνη, την ηθική επιλογή και την αξία του ανθρώπου.
«Είμαι πεπεισμένος ότι ο χριστιανισμός, όσο καμία άλλη θρησκεία, δύναται να προτείνει την πλέον πειστική για τον σύγχρονο άνθρωπο κοσμοθεωρία», επεσήμανε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε μια από τις παρεμβάσεις του το 2010 και πρόσθεσε: «Πράγματι, εάν για τον άνθρωπο της εποχής μας μέγιστη αξία αποτελεί η ελευθερία, στο πρόσωπο ακριβώς του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού η ανθρώπινη φύση πέτυχε την ύψιστη ελευθερία, την ελευθερία από το κακό και την αμαρτία. Ο χριστιανισμός προτείνει μια πολύ υψηλότερη θεώρηση της ελευθερίας από ό,τι μια απλή αρνητική προσέγγιση της ελευθερίας «από» κάτι άλλο, δηλαδή την εκμετάλλευση, τη βία, τους περιορισμούς. Στον Ιησού Χριστό ο άνθρωπος δύναται να πετύχει την ελευθερία «για», δηλαδή την ελευθερία για την πλήρη αυτοπραγμάτωση στην αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Ακριβώς στην αρμονική συνέργεια μεταξύ Θεού και ανθρώπου, την οποία διδάσκει ο χριστιανισμός και όντως αυτή πραγματώθηκε στους βίους των αγίων και των ασκητών της Εκκλησίας, ο καθένας δύναται να βρει για τον εαυτό του απάντηση στα προβλήματα της ελευθερίας, του νοήματος της ζωής, της κοινωνικής διακονίας, που τον βασανίζουν».
Αφορμώμενος από τους συλλογισμούς του Αγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου, ο μητροπολίτης Ιλαρίωνας τόνισε: η κοσμοθεωρία που εδράζεται επί της ευαγγελικής διδασκαλίας, δεν μπορεί να υπόκειται αναθεωρήσεως προς όφελος ιδεολογιών ή πολιτικών προτιμήσεων μεμονωμένων ομάδων ανθρώπων. «Πρέπει να δεχθούμε ότι τα δικαιώματα δεν μπορούν να υφίστανται χωρίς στερεά ηθική βάση. Τα δικαιώματα του ανθρώπου πρέπει να ακολουθούν τον νόμο του Θεού και μέσω αυτού να εδραιώνουν την αξία του ανθρώπου, να τάσσονται στο πλευρό της δημιουργίας και όχι της καταστροφής και του θανάτου. Εάν δεν συμβεί αυτό, η ανθρωπότητα θα παρακμάσει και εκφυλισθεί, ενώ το σύστημα του δικαίου από το πεδίο «της ισχύος του δικαίου» θα μεταφερθεί στο πεδίο «του δικαίου της ισχύος», ανέφερε ο επικεφαλής του ΤΕΕΣ.
Όπως υπέδειξε, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία κατέβαλε προσπάθειες για τη διατύπωση της δικής της θεωρήσεως της φύσεως των δικαιωμάτων, της ελευθερίας και της αξίας του ανθρώπινου προσώπου. Έτσι, το 2008 υιοθετήθηκαν οι «Αρχές της διδασκαλίας της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας για την αξία, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα», υπενθύμισε ο μητροπολίτης Ιλαρίωνας. Ο σκοπός που συνετάχθη το εν λόγω κείμενο περιγράφεται στο προοίμιό του: «Οι χριστιανοί ευρίσκονται υπό συνθήκες όπου οι κοινωνικές και κρατικές δομές μπορούν να τους εξαναγκάζουν και ενίοτε ήδη τους εξαναγκάζουν να σκέπτονται και να ενεργούν ενάντια στις θείες εντολές, πράγμα που εμποδίζει την επίτευξη του σπουδαιότερου σκοπού στη ζωή του ανθρώπου, δηλαδή την απαλλαγή από την αμαρτία και την εξασφάλιση της σωτηρίας. Σε αυτό το πλαίσιο η Εκκλησία, θεμελιωμένη στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, καλείται να υπενθυμίσει τις βασικές θέσεις της περί του ανθρώπου χριστιανικής διδασκαλίας και να αξιολογήσει τη θεωρία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την υλοποίηση αυτής στη ζωή».
«Τα δικαιώματα και οι ελευθερίες του ανθρώπου στον κοινωνικό χώρο και πολύ περισσότερο η αξία του, είναι στενώς συνδεδεμένα με τη δικαιοσύνη, και πρωτίστως με την κοινωνική δικαιοσύνη», υπογράμμισε στην παρέμβασή του στο σεμινάριο ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας και συμπλήρωσε: «Η δικαιοσύνη δεν είναι μόνον φιλοσοφικός, νομικός ή πολιτικός όρος, αλλά καθορίζεται από την ηθική. Η επιδίωξη της δικαιοσύνης συμβάλει στην επίτευξη της κοινωνικής αρμονίας και ισότητας στην κοινωνία, στη συμπλήρωση με συγκεκριμένο περιεχόμενο όχι μόνον των πολιτικών, αλλά και των κοινωνικοοικονομικών δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου».
Με το πέρας της ομιλίας ακολούθησε συζήτηση επί των εγερθέντων στην εισήγηση θεμάτων, στην οποία μαζί με τον μητροπολίτη Ιλαρίωνα μετείχε ο επίτιμος πρόεδρος του Κέντρου Ιεραποστολικών και Οικολογικών Ερευνών (СEMES), διευθυντής των μεταπτυχιακών σπουδών στην ορθόδοξη θεολογία του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος καθηγητής Πέτρος Βασιλειάδης. Η επικοινωνία πραγματοποιήθηκε στην αγγλική γλώσσα.
***
Το Διεθνές Πανεπιστήμιο τη Ελλάδος ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2005 και έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη. Είναι το πρώτο ανά το πανελλήνιο Πανεπιστήμιο, όπου όλα τα προγράμματα διδάσκονται αποκλειστικά στην αγγλική γλώσσα. Το εκπαιδευτικό ίδρυμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ελληνικό Δημόσιο.
Το Πανεπιστήμιο περιλαμβάνει τρεις Σχολές: Σχολή Οικονομίας, Διοίκησης Επιχειρήσεων και Νομικών Ερευνών, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Σχολή Επιστήμης και Τεχνολογίας. Διδάσκουν σε αυτό ειδικοί από διάφορες χώρες του κόσμου, ενώ διεθνής είναι και η σύνθεση των φοιτητών του.
