εορτή της Ινδίκτου στo Oικουμενικό Πατριαρχείο
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα, σύμφωνα με την μακραίωνη εκκλησιαστική τάξη και παράδοση, εορτάστηκε την Παρασκευή, 1η Σεπτεμβρίου 2023, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, η αρχή της Ινδίκτου – η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά – και η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Παμμακαρίστου, της οποίας η πανίερη εικόνα φυλάσσεται στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό. Η Μητέρα Εκκλησία έχει αφιερώσει την ημέρα αυτή, από το 1989, και στην προσευχή υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χοροστάτησε στη Θεία Λειτουργία, συγχοροστατούντων της Α. Μ. του Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφανίου και των Σεβ. Ιεραρχών Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Γέροντος Δέρκων κ. Αποστόλου, Γέροντος Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου, Βρυούλων κ. Παντελεήμονος, Δέρβης κ.Ιεζεκιήλ, Ανέων κ. Μακαρίου, Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος, Σεβαστείας κ. Σεραφείμ, Μυριοφύτου και Περιστάσεως κ. Ειρηναίου, Μύρων κ. Χρυσοστόμου, Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας κ. Νικήτα, Δημήτριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, Λαοδικείας κ. Θεοδωρήτου, Ικονίου κ. Θεολήπτου, Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέα, Σάρδεων κ. Ευαγγέλου, Ρόδου κ. Κυρίλλου, Γουίνιπεκ κ. Ιλαρίωνος, Κρήνης κ. Κυρίλλου, Μπίλα Τσερκβας κ. Ευστρατίου, Νουβίας κ. Σάββα, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στεφάνου, Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρα, Πισιδίας κ. Ιώβ, Σηλυβρίας κ. Μαξίμου, Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου, Ίμβρου και Τενέδου κ. Κυρίλλου, Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κυρίλλου, Ισπανίας και Πορτογαλίας κ. Βησσαρίωνος, Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέα, και Γαλλίας κ. Δημητρίου.
Στο Μήνυμά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης, το οποίο ανέγνωσε ο Αρχιγραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Γρηγόριος, εκφράζει την ικανοποίησή του, “επειδή έχει οριστικώς κατανοηθή η άμεσος συνάφεια οικολογικών και κοινωνικών προβλημάτων, και δη το γεγονός ότι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος θίγει πρωτίστως τους πτωχούς της γης. Ο συνδυασμός περιβαλλοντικών και κοινωνικών δράσεων αποτελεί ελπίδα διά το μέλλον, εφ’ όσον μόνον τότε υπάρχει βιώσιμος ανάπτυξις και πρόοδος, όταν μεριμνώμεν συγχρόνως διά την ακεραιότητα της δημιουργίας και την προστασίαν της αξιοπρεπείας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.”
Στη συνέχεια ο Παναγιώτατος επισημαίνει:
“Είναι χαρακτηριστικόν, ότι τονίζεται σήμερον η αναγκαιότης μιάς «οικολογικής διευρύνσεως» των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γίνεται μάλιστα λόγος περί «τετάρτης γενεάς» δικαιωμάτων, ομού μετά των ατομικών και πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών και των δικαιωμάτων αλληλεγγύης, η οποία αναφέρεται εις την εξασφάλισιν των περιβαλλοντικών προϋποθέσεών των. Ο αγών διά τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να αγνοήση το γεγονός ότι αυτά απειλούνται υπό της κλιματικής αλλαγής, υπό της ελλείψεως ποσίμου ύδατος, ευφόρου εδάφους και καθαράς ατμοσφαίρας, και γενικώτερον υπό της «περιβαλλοντικής υποβαθμίσεως». Αι επιπτώσεις της οικολογικής κρίσεως οφείλουν να αντιμετωπίζωνται εξόχως εις το επίπεδον των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Είναι αυτονόητον ότι αυτά, εις όλας των τας πτυχάς και διαστάσεις, αποτελούν αδιάσπαστον ενότητα και ότι η προστασία των είναι αδιαίρετος.”
Ο Πατριάρχης αναφέρθηκε στις επιπτώσεις του εν εξελίξει πολέμου στην Ουκρανία στο τοπικό οικοσύστημα και γενικότερα στο φυσικό περιβάλλον, καλώντας ακόμη μία φορά να τερματιστεί αμέσως ο πόλεμος.
“Εις αυτήν την συνάφειαν ανήκει και η αντιμετώπισις των δεινών, τα οποία προεκάλεσεν η επίθεσις της Ρωσσίας κατά της Ουκρανίας και συνδέονται με φοβεράς οικολογικάς καταστροφάς. Κάθε πολεμική ενέργεια είναι και πόλεμος κατά της κτίσεως, είναι μία σοβαρωτάτη απειλή κατά του φυσικού περιβάλλοντος. Η ρύπανσις της ατμοσφαίρας, των υδάτων και του εδάφους από τους βομβαρδισμούς, ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος, απελευθερώσεως επικινδύνου ακτινοβολίας από τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας, η καρκινογόνος σκόνη των βομβαρδισμένων κτιρίων, η καταστροφή των δασών και η αχρήστευσις καλλιεργησίμων αγροτικών εκτάσεων, όλα αυτά μαρτυρούν ότι ο λαός και το οικοσύστημα της Ουκρανίας υπέστησαν και συνεχίζουν να υφίστανται ανυπολογίστους απωλείας. Επαναλαμβάνομεν γεγονυία τη φωνή: Να τερματισθή αμέσως ο πόλεμος και να αρχίση ο ειλικρινής διάλογος.”
Εκκλησιάστηκαν o Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, οι Θεοφιλ. Επίσκοποι Αλικαρνασσού κ. Αδριανός, Ευδοκιάδος κ. Αμβρόσιος, Τράλλεων κ. Βενιαμίν, και Δαφνουσίας κ. Σμάραγδος, κληρικοί, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Μ.τ.Χ.Ε. υπό τον Γενικό Γραμματέα της Αδελφότητός τους, “Παναγία η Παμμακάριστος”, Εντιμολ. Καθηγητή Κωνσταντίνο Δεληκωσταντή, ο Εξοχ. Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Γεώργιος Κώτσηρας, ως εκπρόσωπος της Ελληνικής Κυβερνήσεως, οι Γενικοί Πρόξενοι της Ελλάδος και της Ουκρανίας στην Πόλη, Ευγεν. κ. Γεωργία Σουλτανοπούλου και Εντιμ. κ. Roman Nedilskyi, ο Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνελεύσεως Ορθοδοξίας Εντιμ. κ. Μάξιμος Χαρακόπουλου, μέλος της Βουλής των Ελλήνων, με τον νέο Πρόεδρο της Γενικής Συνελεύσεως του ίδιου Οργανισμού Εντιμ. κ. Eugeniusz Czykwin, μέλος της Βουλής της Πολωνίας, και πιστοί από την Πόλη, την Ελλάδα και άλλες χώρες.
Στο τέλος πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη τελετή της Ινδίκτου, κατά την οποία αναγνώστηκε από τον Πατριάρχη η νενομισμένη ευχή και Πράξη της νέας Β’ Ινδικτιώνος. Στη συνέχεια ο Παναγιώτατος υπέγραψε το σχετικό κείμενο στον Κώδικα της Μεγάλης Εκκλησίας και ακολούθως υπέγραψαν ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ουκρανίας και κατά σειρά όλοι οι παριστάμενοι Μητροπολίτες και Αρχιεπίσκοποι.
Στη δεξίωση που παρετέθη στην Αίθουσα του Θρόνου, ο Παναγιώτατος ενώπιον του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ουκρανίας, του Υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος, και άλλων επισήμων, καλωσόρισε θερμά την Αντιπροσωπεία της Διακοινοβουλευτικής Συνελεύσεως Ορθοδοξίας (ΔΣΟ).
Στην ομιλία του, ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες και τις προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την ενίσχυση της ενότητας και της συνεργασίας των Ορθοδόξων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών, καρπός των οποίων ήταν η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, στην Κρήτη, το 2016.
“Δυστυχώς αυτή η προσπάθεια της ενότητος και της συνεργασίας κατεστράφη τα τελευταία χρόνια από μία καινούργια εκκλησιολογία, η οποία προέρχεται από τον βορρά, και από μίαν καινούργια θεολογία, την θεολογία του πολέμου. Είναι αυτή η θεολογία, την οποία άρχισε να διδάσκει η αδελφή Εκκλησία της Ρωσσίας προσπαθώντας να δικαιολογήσει έναν αδικαιολόγητο, ανίερο, απρόκλητο, διαβολικό πόλεμο εις βάρος μίας κυριάρχου και ανεξαρτητης χώρας, της Ουκρανίας. Γινόμεθα, εδώ και δύο χρόνια σχεδόν, μάρτυρες μιας τραγωδίας. Όχι απλώς στις σχέσεις δύο Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά στο κέντρο της Ευρώπης, βλέπουμε μία καθημερινή αιματοχυσία. Εκατόν πενήντα χιλιάδες, ίσως διακόσιες χιλιάδες Ρώσσοι στρατιώτες σκοτώθηκαν σε αυτόν τον πόλεμο, περί τις εκατό χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες και αμέτρητοι άμαχοι. Επαναλαμβάνω ότι πρόκειται περί μιας τραγωδίας. Αυτό φυσικά έχει αντίκτυπο και στις σχέσεις των αντιστοίχων Ορθοδόξων αδελφών Εκκλησιών, αδελφών κατ’ ευφημισμόν πλέον. Η διακοπή της Κοινωνίας από μέρους της Εκκλησίας της Ρωσσίας εις βάρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως το είπε και ο κ. Πρόεδρος, είναι απαράδεκτη, ανεξήγητη. Δεν μπορούμε να έχουμε την Θεία Ευχαριστία ως εργαλείον για να πιέζομεν αλλήλους και να εξαναγκάζουμε τις άλλες Εκκλησίες να συμβαδίζουν με την καινούργια αυτή εκκλησιολογία. Ο αδελφός Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας είναι ο παθών. Βλέπει το ποίμνιό του να αποδεκατίζεται, οι πόλεις και τα χωριά να καταστρέφονται, ναοί, σχολεία, και νοσοκομεία να ισοπεδώνονται…”
Και ο Πατριάρχης συνέχισε:
“Ενώπιον αυτής της τραγωδίας επικαλούμεθα την συμμετοχή της Διακοινοβουλευτικής Συνελεύσεως Ορθοδοξίας σε μία προσπάθεια αποκαταστάσεως των πραγμάτων.
Εμείς από της πλευράς μας κάνουμε αυτό τον οποίον πιστεύουμε ότι είναι σωστό. Μας προκαλούν και μας προσκαλούν διάφορες αδελφές Εκκλησίες να συγκαλέσει και πάλι το Οικουμενικό Πατριαρχείο μία Πανορθόδοξο Διάσκεψη ή μία Σύναξη των Ορθοδόξων Προκαθημένων για να επιληφθεί του Ουκρανικού εκκλησιαστικού θέματος και το Πατριαρχείο μας απορρίπτει αυτές τις προτάσεις διότι δεν είναι διατεθειμένο να θέσει υπό την κρίση των άλλων Εκκλησιών μία Κανονική Πράξη, την οποία εκτέλεσε το ίδιο. Και λέγω Κανονική Πράξη, διότι η απόδοσις της Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας, με τα 44 εκατομμύρια πιστών, ήταν μέσα στο πλαίσιο των δικαιωμάτων και των διακονικών ευθυνών του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Εάν εξαιρέσουμε τα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ανατολής, όλες οι νεότερες Ορθόδοξες Εκκλησίες, με πρώτη την Εκκλησία της Ρωσσίας, πήραν το Αυτοκέφαλο από την Κωνσταντινούπολη. Γιατί δεν έπρεπε να το πάρει και η Ουκρανία; Αυτό είναι το ζήτημα, πολύ απλό και πολύ σαφές. Λοιπόν, δεν πρόκειται να συγκαλέσουμε Πανορθόδοξο Σύνοδο, ούτε Σύναξη Προκαθημένων, διότι δεν έχουμε καμμία διάθεση να θέσουμε τις αποφάσεις και τις πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπό την κρίση της νέας εκκλησιολογίας.”
Ολοκληρώνοντας συνεχάρη την ΔΣΟ για τα τριάντα χρόνια αρμονικής συνεργασίας των ορθοδόξων βουλευτών διαφόρων κοινοβουλίων. “Εύχομαι πολλές ακόμα επετείους να γιορτάσετε και να συμβάλλετε στην αγαστή συνεργασία όχι μόνον των ορθοδόξων βουλευτών, αλλά των κοινοβουλίων γενικότερα των αντιστοίχων χωρών”, είπε ο Παναγιώτατος, και σημείωσε ότι τα μέλη της ΔΣΟ είναι πάντοτε ευπρόσδεκτα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο θα συνεχίσει να αποστέλλει εκπροσώπους του στις Γενικές Συνελεύσεις του διεθνούς αυτού οργανισμού. “Θα είμαστε πάντοτε στο πλευρό σας, όπως και εσείς είστε στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριαρχείου”, πρόσθεσε. Επίσης, ο Πατριάρχης συνεχάρη τον παριστάμενο Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο, γιατί, όπως είπε, μόλις ξέσπασε ο πόλεμος, “άνοιξε την αγκαλιά του, άνοιξε τις πόρτες της Μητροπόλεώς του, εδέχθη νέα παιδιά από την Ουκρανία, τα φιλοξένησε”. Και αυτό, όπως είπε ο Πατριάρχης, επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. “Τον ευχαριστούμε και τον συγχαίρουμε διότι αποτελεί παράδειγμα προς μίμησιν μεταξύ όλων των Ιερών Μητροπόλεων της Ελλάδος”, κατέληξε ο Παναγιώτατος.
Στη συνέχεια, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ουκρανίας, σε σύντομο χαιρετισμό του, εξέφρασε και πάλι την χαρά του που επισκέπτεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ευχαρίστησε δε τον Παναγιώτατο για τη μέριμνα και το συνεχές ενδιαφέρον της Μήτρος Εκκλησίας για την Ουκρανία. “Πολλοί Ουκρανοί τώρα κατάλαβαν τι πραγματικά είναι η Εκκλησία η δική μας, η Εκκλησία της Ουκρανίας, και τι η Εκκλησία της Ρωσσίας, γι’ αυτό οι περισσότεροι Ουκρανοί στηρίζουν την Αυτοκέφαλη Εκκλησία.”, είπε, μεταξύ άλλων, ο Μακαριώτατος, και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι σύντομα όλοι οι Ορθόδοξοι Ουκρανοί θα ενωθούν γύρω από την Αυτοκέφαλη Εκκλησία, καθώς, επίσης, και ότι η πατρίδα του θα κερδίσει τον εν εξελίξει πόλεμο, γιατί, όπως είπε, “η αλήθεια νικά, η ζωή νικά, και το φως νικά το σκότος”. Καταλήγοντας, ευχαρίστησε και πάλι τον Παναγιώτατο και όλους όσοι στηρίζουν την Ουκρανία και ζήτησε να συνεχίσουν να προσεύχονται για τον δοκιμαζόμενο λαό της.
Προηγουμένως, μίλησαν ο Γενικός Γραμματέας της ΔΣΟ Εντιμ. κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, καθώς και ο νέος Πρόεδρός της Γ.Σ. της Εντιμ. κ. κ. Eugeniusz Czykwin, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, ευχαρίστησαν τον Παναγιώτατο για την ουσιαστική στήριξη που προσφέρει στο έργο του Οργανισμού.
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο