Σερβίας Πορφύριος: Το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια είναι η πνευματική μας Ιερουσαλήμ
«Για μας το σημαντικότερο είναι ότι το Κόσοβο και τα Μετόχια είναι η πνευματική μας Ιερουσαλήμ», τόνισε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, απαντώντας στις ερωτήσεις του ανταποκριτή του ρωσικού περιοδικού «Μεζντουναρόντναγια ζιζν» («Διεθνής ζωή»).
Ο Προκαθήμενος της Σερβικής Εκκλησίας επεσήμανε ότι, όπως επί χιλιετίες μετά την Έξοδο οι Εβραίοι της Διασποράς έλεγαν, «και του χρόνου στην Ιερουσαλήμ», έτσι και οι Σέρβοι νέοι χαιρετούν ο ένας τον άλλο με τα λόγια «και του χρόνου στην Πριζρένη», υποδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ότι διατηρούν τη μνήμη για το ότι η Πριζρένη είναι η πόλη των Σέρβων βασιλέων, η πρωτεύουσα, η πόλη του βασιλιά Ντούσαν. «Για να μάθουν όλοι ότι λ.χ. η αξία του ναού της Παναγίας Λεβίσκι, που πήρε το όνομά του από το μεσαιωνικό τοπωνύμιο, δεν μπορεί να μετρηθεί με κανένα επίγειο θησαυρό», συνέχισε ο Αγιώτατος.
Την ίδια στιγμή ο Προκαθήμενος της Σερβικής Εκκλησίας υπογράμμισε ότι σε αυτόν τον χαιρετισμό δεν υπάρχει προτροπή σε σύγκρουση ή κάποια επίθεση: «Η οδός μας, η οδός του κράτους μας, του λαού μας και της Εκκλησίας είναι η οδός του διαλόγου, της ειρηνικής συνύπαρξης, του σεβασμού έναντι κάθε ανθρώπου, έναντι κάθε θετικής ανθρώπινης πεποιθήσεως. Αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία δείχνει κάποιο σχετικισμό στο ζήτημα αυτό. Επί του θέματος του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων, της σερβικής γης της επαγγελίας, η Εκκλησία – και ο Πατριάρχης προσωπικά – επιδιώκει ευθέως, συστηματικά, με διάφορους τρόπους να επηρεάσει το πνεύμα των καιρών, την ίδια την υπόσταση του λαού, τις συλλογικές κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες στο κράτος, έτσι ώστε ο χαρακτήρας των συλλογισμών των νέων γενεών, που εκφράζεται στον αφορισμό “και του χρόνου στην Πριζρένη” να παραμένει ένα συνεχές παράδειγμα».
Ο Αγιώτατος Πατριάρχης εξέφρασε βαθιά ευγνωμοσύνη «για την υποστήριξη στον αγώνα υπέρ της δικαιοσύνης και της ειρήνης, υπέρ του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων στο ρωσικό κράτος, το οποίο άνευ δισταγμών ασκεί αρνησικυρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, σε άλλες κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες και στον ελληνικό, και τον σλαβικό κόσμο, καθώς και στον Πάπα Φραγκίσκο».
Καταθέτοντας τις δικές του εντυπώσεις από την πρόσφατη μετάβαση στο Κοσσυφοπέδιο, ο Πατριάρχης Πορφύριος έκανε έναν παραλληλισμό μεταξύ της πνευματικής ζωής σε αυτή την επαρχία και της πνευματικής ζωής στη Δυτική Ευρώπη: «Στη νότια σερβική περιοχή πολλοί ναοί καταστράφηκαν, λεηλατήθηκαν, βεβηλώθηκαν γι’ αυτό και παραμένουν κενοί. Στην Ευρώπη επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός άδειων ναών. Με μια απλώς διαφορά, ότι δεν καταστράφηκαν, ούτε βεβηλώθηκαν από όσους δεν επιθυμούν τον Χριστό και την Εκκλησία του. Ναοί, όπου επί αιώνες τελούνταν Θείες Λειτουργίες έχουν τώρα μετατραπεί σε εστιατόρια, εμπορικά κέντρα, τουριστικά αξιοθέατα, ντισκοτέκ και άλλα παρόμοια κέντρα μαζικής διασκέδασης».
«Πιθανώς εδώ βρίσκεται η αφετηρία της αδιαφορίας έναντι των καταστροφών των ναών σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης και των βασάνων των χριστιανών», εκτίμησε ο Αγιώτατος Πατριάρχης, ο οποίος με πικρία διηγήθηκε ότι η μονή του 14ου αι. Μουσουτίστ, όπου χειροτονήθηκε το 1985, γκρεμίσθηκε το 1999 συθέμελα από τους κατοίκους της περιοχής. Καταστράφηκε και ο ενοριακός ναός, που χρονολογείται στον 14ο αι., κάηκαν όλα τα σερβικά σπίτια. «Οι Σέρβοι, που εκδιώχθηκαν από το χωριό Μουσουτίστ, εάν δεν τους εμποδίζουν, κάθε χρόνο έρχονται στα ερείπια του ναού, όπου χειροτονήθηκα, την εορτή της Πεντηκοστής – ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα – και εκεί τελείται Θεία Λειτουργία. Αυτή είναι η εικόνα της πνευματικής ζωής στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια. Εκεί, όπου ο ναός καταστράφηκε ή κάηκε, εάν δεν εμποδίζουν οι τοπικές Αρχές, η ιερά ακολουθία τελείται μια φορά τον χρόνο, την ημέρα μνήμης του Αγίου, στον οποίο τιμάται ο ναός. Αυτή την ημέρα συγκεντρώνονται οι πιστοί».
«Στα βόρεια της επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου, όπου ο σερβικός ορθόδοξος λαός παρέμεινε σε απόλυτη πλειονότητα, η εκκλησιαστική ζωή, μπορούμε να πούμε, κυλά κανονικά, συνηθισμένα, όπως και σε όλες τις άλλες περιοχές της Σερβίας, της Σερβικής Δημοκρατίας, του Μαυροβουνίου κλπ.», διαπίστωσε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Πορφύριος, ο οποίος επίσης έθιξε την κατάσταση στους λεγόμενους σερβικούς θυλάκους εκεί, όπου πλειοψηφεί ο αλβανικός πληθυσμός, τονίζοντας ότι είναι «στην ουσία αληθινά γκέτο».
Ο Αγιώτατος Πατριάρχης θεωρεί την ύπαρξη τέτοιων γκέτο ως τη μεγαλύτερη ντροπή για την Ευρώπη του 21ου αι., σημειώνοντας ότι σε αυτά τα γκέτο υπάρχει πνευματική ζωή: κάθε θύλακας έχει ιερέα, ο οποίος τελεί τακτικά τις ακολουθίες στον ναό. «Μπορούμε να πούμε ότι αυτές οι ακολουθίες γίνονται όπως συνήθως. Μόνον που αυτό το “συνήθως”, πρέπει να γίνεται κατανοητό πολύ μα πολύ συμβατικά: η καθημερινή ζωή είναι περιορισμένη εντός των θυλάκων, ενίοτε εντός μιας-δύο οδών και το να εξέρχεται κανείς εκτός είναι πολύ επικίνδυνο, ιδίως για τα γυναικόπαιδα», ανέφερε ο Προκαθήμενος της Σερβικής Εκκλησίας.
Στην οργάνωση και τη στήριξη της πνευματικής ζωής σε αυτή την περιοχή είναι μεγάλη η προσφορά του επισκόπου Ράσκας και Πριζρένης Θεοδοσίου μαζί με τους μονάζοντες, τους ιερείς και τον πιστό λαό, διαπίστωσε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος.
