«Τρία χρόνια προσπαθειών καταναγκαστικής μετονομασίας της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας»
Οι σύνεδροι στρογγυλής τραπέζης στο Κίεβο κάλεσαν να αρθεί ο αντιεκκλησιαστικός «νόμος περί μετονομασίας»
Στις 20 Δεκεμβρίου 2021 πραγματοποιήθηκε στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου διεθνής στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Τρία χρόνια προσπαθειών καταναγκαστικής μετονομασίας της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας: συνέπειες, εκτιμήσεις, σχόλια».
Πριν την εκδήλωση διοργανώθηκε συνέντευξη Τύπου με τη συμμετοχή του επικεφαλής του συνοδικού νομικού τμήματος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (ΟΟΕ) πρωθιερέα Αλεξάνδρου Μπάχοφ, του αντιπροέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της ΟΟΕ πρωθιερέα Νικολάου Ντανιλέβιτς, του ειδικού θρησκειολόγου Γιούρι Ρεσέτνικοφ, οι οποίοι ενημέρωσαν για τους σκοπούς της στρογγυλής τράπεζας.
Ο πρωθιερέας Νικόλαος Ντανιλέβιτς υπενθύμισε ότι σαν σήμερα συμπληρώνονται τρία χρόνια από τη στιγμή, που κατά τη θητεία του πρώην προέδρου της Ουκρανίας Π. Ποροσένκο υιοθετήθηκε ο λεγόμενος νόμος περί μετονομασίας. Όπως υπογράμμισε ο εν λόγω νόμος αποβλέπει στην απόλυτη χειραγώγηση και την προπαγάνδα εναντίον της μεγαλύτερης ομολογίας της Ουκρανίας. «Είμαστε η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, της οποίας οι πιστοί είναι Ουκρανοί πολίτες και συνεπώς, θα υπερασπιστούμε μέχρι τέλους την Εκκλησία μας και το όνομα της Εκκλησίας μας. Σήμερα θα μιλήσουμε αναλυτικά επ’ αυτού», ανέφερε ο κληρικός.
Ο επικεφαλής του συνοδικού νομικού τμήματος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας είπε ότι η εν λόγω νομοθετική πράξη ὑπ’ αριθμ. 2662 δεν περιλαμβάνει καμία μνεία της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενώ η αντίστοιχη θρησκειολογική εμπειρογνωμοσύνη, που καλείται να προσδιορίσει ποιον αφορά αυτός ο νόμος, δεν έχει μέχρι σήμερα ενταχθεί στη νομοθεσία της χώρας. «Επομένως, το να λέμε ότι αυτός ο νόμος αφορά την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι σωστό και είναι παράνομο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολλές εικασίες, σκέψεις, απόπειρες να εφαρμοσθεί τεχνητά αυτός ο νόμος έναντι της ΟΕΟ, γι’ αυτό τον λόγο αυτή η στρογγυλή τράπεζα θα υπογραμμίσει τις προβληματικές πτυχές, τις οποίες αντιμετωπίζει σήμερα η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία στη δράση της υπό το φως αυτού του νόμου», σημείωσε ο πρωθιερέας Αλέξανδρος Μπάχοφ.
Ο ειδικός σε θέματα θρησκείας Γιούρι Ρεσέτνικοφ χαρακτήρισε τις προσπάθειες καταναγκαστικής μετονομασίας της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας παράνομη απόπειρα ανάμειξης του κράτους στα εσωτερικά της Εκκλησίας μας. «Μόνον η Εκκλησία μας έχει δικαίωμα να καθορίζει πώς να ονομάζεται. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία ενώνει δεκάδες εκατομμύρια Ουκρανούς πολίτες, οι οποίοι είναι πολίτες της χώρας μας, καταβάλλουν φόρους, εργάζονται για το καλό του κράτους μας. Επιπλέον, είμαστε πεπεισμένοι, ότι ο νόμος, για τον οποίο θα μιλήσουμε, είχε υιοθετηθεί τόσο κατά παράβαση του Συντάγματος, όσο και με παραβιάσεις διεθνών κανονιστικών εγγράφων, επομένως θα πρέπει να ακυρωθεί. Σχετικά με το πώς όμως θα πετύχουμε κάτι τέτοιο, θα ανταλλάξουμε απόψεις και από κοινού θα προσπαθήσουμε να βρούμε εκδοχές των περαιτέρω ενεργειών μας».
Ακολούθησε η συνεδρίαση της στρογγυλής τράπεζας με συμμετοχή του προέδρου του Συνοδικού Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας μητροπολίτη Τσερνοβτσί και Μπουκοβίνα Μελέτιου, του βικάριου της μητροπόλεως Κιέβου επισκόπου Βισνέβκα Σπυρίδωνος, προσκεκλημένων από τις Ορθόδοξες Εκκλησίες Σερβίας και Πολωνίας, βουλευτών της Ουκρανίας, εκπροσώπους της ουκρανικής διανόησης, προσωπικότητες της κοινωνίας κ.ά.
Ο μητροπολίτης Μελέτιος στην παρέμβασή του εξέφρασε την εικασία ότι οι αντιεκκλησιαστικοί νόμοι και ειδικότερα «ο νόμος περί μετονομασίας» πράγματι αποβλέπουν στην πλήρη διάλυση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Υπενθύμισε ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία από το 1990 είναι πλήρως ανεξάρτητη διοικητικά από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, με την έδρα της εδώ και τριάντα και πλέον χρόνια να βρίσκεται στο Κίεβο, ενώ η διοίκησή της ασκείται από τις Συνόδους Ιεραρχίας και την Ιερά Σύνοδο της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και τον Προκαθήμενο, ο οποίος εκλέγεται από την ιεραρχία της ΟΟΕ.
«Ελπίζω ότι επιτέλους θα ξεκινήσει ο διάλογος με τις Αρχές, προκειμένου να επικρατήσει ειρήνη, να τηρηθεί το Σύνταγμα της Ουκρανίας και να διασφαλίζονται σε όλους τους πολίτες ίσα δικαιώματα στην ελευθερία του θρησκεύεσθαι», ανέφερε ο Σεβασμιώτατος κ. Μελέτιος και συνέχισε: «Κανείς δεν μπορεί να εξαιρέσει από την πραγματική ζωή την αντικειμενική πραγματικότητα της υπάρξεως της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με πολλά εκατομμύρια πιστούς. Παρ’ όλη την καταπίεση, που προηγήθηκε η Εκκλησία μας όχι μόνον άντεξε, αλλά και εξακολουθεί να παραμένει η μεγαλύτερη Εκκλησία της Ουκρανίας».
Κατά τη γνώμη του βουλευτή του κόμματος «Υπηρέτης του λαού» Αλεξάνδρου Κατσούρ, η ψήφιση του λεγόμενου νόμου περί καταναγκαστικής μετονομασίας ήταν μια εκδήλωση δημοσίων σχέσεων της προηγούμενης κυβέρνησης. Κατά τα λεγόμενά του ακόμη και μερικοί βουλευτές δεν κατάλαβαν τί ακριβώς υπερψήφισαν, ενώ ορισμένοι εκλεκτοί του λαού ντρέπονται μέχρι σήμερα, διότι υποστήριξαν τον αντισυνταγματικό νόμο για να ευαρεστήσουν τον ηγέτη τους, ο οποίος ήταν τότε πρόεδρος της Ουκρανίας.
Ο πολιτικός επιστήμονας Ρουσλάν Μπόρτνικ θεωρεί ότι είναι καιρός να τεθεί το ζήτημα της ανακλήσεως του νόμου υπ’ αριθμ. 2662 σε πανουκρανικό δημοψήφισμα. Σύμφωνα με τον ειδικό, η Εκκλησία υπό τις συνθήκες που δεχόταν πίεση, ακολούθησε μια «ήπια» γραμμή και τώρα η προσέγγιση πρέπει να αλλάξει και εκατομμύρια πολιτών της Ουκρανίας θα υποστηρίξουν αυτή της την απόφαση.
Οι μετέχοντες στη συνάντηση μίλησαν ειδικότερα για τις δυνατές περαιτέρω ενέργειες και κινήσεις της κανονικής Εκκλησίας σε περίπτωση, που εγκριθεί ο νόμος από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Με την ολοκλήρωση της εκδήλωσης υπεγράφη το πόρισμα της στρογγυλής τράπεζας με θέμα «Τρία χρόνια προσπαθειών καταναγκαστικής μετονομασίας της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας: συνέπειες, εκτιμήσεις, σχόλια». Όπως μεταδίδει το Κέντρο Πληροφοριών της ΟΟΕ, στο έγγραφο υποδεικνύεται ότι ο «νόμος περί μετονομασίας» έρχεται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας της συνειδήσεως, το Σύνταγμα της Ουκρανίας και τους διεθνείς νόμους, απειλεί τη διομολογιακή ειρήνη και επομένως υπόκειται σε άμεση ανάκληση.
Οι μετέχοντες στη στρογγυλή τράπεζα διαπίστωσαν ότι «σε όλες τις εποχές η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν και παραμένει η Εκκλησία του ουκρανικού λαού, ενώνοντας εκατομμύρια Ουκρανούς πολίτες, οι οποίοι είναι πατριώτες της Ουκρανίας, εργάζονται καθημερινώς για το καλό και το μέλλον της χώρας μας και προστατεύουν την κυριαρχία της».
Όπως τονίζει το τελικό πόρισμα της στρογγυλής τράπεζας, «ο νόμος περί μετονομασίας» «προβλέπει την ανάμειξη του κράτους στο πεδίο της ελευθερίας του θρησκεύεσθαι, παραβιάζει τις αρχές του διαχωρισμού των θρησκευτικών οργανώσεων από το κράτος, της ισότητας αυτών ενώπιον του νόμου, της ισοτιμίας των πολιτών ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεών τους κλπ».
Οι σύνεδροι διαπίστωσαν ότι η εφαρμογή του αντιεκκλησιαστικού νόμου στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν οδήγησε στην αδυναμία καταχώρησης νέων θρησκευτικών οργανώσεων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, εισαγωγής τροποποιήσεων στα καταστατικά των υφιστάμενων θρησκευτικών οργανώσεων της Εκκλησίας και νόμιμης καταχώρησης των ηγετικών στελεχών της.
Παράλληλα τα επαναλαμβανόμενα εδώ και τρία χρόνια περιστατικά παράνομης μετεγγραφής των θρησκευτικών οργανώσεων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπέρ της «Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας» (σχεδόν 500 αντίστοιχα περιστατικά παραβίασης του νόμου) σε σημαντικό βαθμό σχετίζονται με τις συνέπειες της υιοθέτησης του εν λόγω νόμου.
Όπως επεσήμαναν οι μετέχοντες στην εκδήλωση στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, μια δυνατή λύση του προβλήματος θα μπορούσε να είναι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουκρανίας για τον αντισυνταγματικό χαρακτήρα του «νόμου περί μετονομασίας», είτε η ανάκλησή του από την Βερχόβνα Ράντα (Βουλή).
Οι πιστοί της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με κάθε νόμιμη μέθοδο θα υπερασπιστούν τη θρησκευτική τους επιλογή και τα δικαιώματά τους, την Εκκλησία τους και την επωνυμία της. «Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Αρχές δεν εισάκουσαν εφέτος τη φωνή ενός εκατομμυρίου πολιτών, οι οποίοι τάχθηκαν υπέρ της ανάγκης να ακυρωθεί αυτός ο νόμος, κρίνεται σκόπιμη να ανακοινωθεί μια νέα συγκέντρωση υπογραφών των πολιτών υπό την έκκληση για την αναγκαιότητα της άρσης του νόμου», τόνισαν οι συντάκτες του τελικού πορίσματος, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι το αίτημα αυτό θα έχει την υποστήριξη όχι μόνον των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και «όσων ενδιαφέρονται για το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών στη χώρα μας και του Συντάγματος της Ουκρανίας, την εξασφάλιση της διομολογιακής ειρήνης, της κοινωνικής συναίνεσης και επομένως ένα αξιοπρεπές μέλλον για τη χώρα μας».
