Λουδάρος Ανδρέας
Παρά τη φαινομενική εξομάλυνση στο εκκλησιαστικό ζήτημα της Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας, μετά και την εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου κ. Ράστισλαβ, τα γεγονότα δείχνουν πως η υπόθεση έχει μέλλον ακόμη.
Σχεδόν μια εβδομάδα μετά την σύγκληση της Γενικής Κληρικολαϊκής Σύναξης, η οποία εξέλεξε τον νέο Προκαθήμενο, οι μόνες Εκκλησίες που έχουν αναγνωρίσει επίσημα το αποτέλεσμα, είναι τα Πατριαρχεία Ρωσίας και Αντιοχείας.
Το Φανάρι, παρά την προσπάθεια του νέου Αρχιεπισκόπου, να στήσει «γέφυρες», τηρεί στάση αναμονής. Στο ίδιο μήκος κύματος, κινούνται και οι περισσότεροι των Ορθοδόξων Προκαθημένων που όπως φαίνεται αναμένουν την κίνηση του κ. Βαρθολομαίου.
ΤΑ «ΑΓΚΑΘΙΑ»
Δύο είναι τα μεγαλύτερα θέματα – αγκάθια που απασχολούν σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές το Φανάρι. Το ένα αφορά στην διαδικασία αντικατάστασης του Τοποτηρητή τον προηγούμενο Δεκέμβριο και το άλλο αφορά στο κατά πόσο τηρήθηκε ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας το προηγούμενο Σάββατο, οπότε και εξελέγησαν ο νέος Μητροπολίτης Πράγας και ο νέος Αρχιεπίσκοπος.
Η αποπομπή του κ. Συμεών
Αν και στη θυελλώδη συνεδρίαση που είχε ως αποτέλεσμα την αποπομπή τον μητροπολίτη κ. Συμεών από την θέση του τοποτηρητή, ήταν παρόντες παρατηρητές από τις Εκκλησίες Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας, δεν υπάρχει σαφής εικόνα για τα γεγονότα, με το Φανάρι να έχει σημαντικές επιφυλάξεις για το αν η διαδικασία τηρήθηκε.
Στην περίπτωση δε, που το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν αποδεχθεί ως κανονική την αντικατάσταση του κ. Συμεών τότε όλα όσα ακολούθησαν θα θεωρούνται, τουλάχιστον για το Φανάρι, ως «μη γενόμενα».
Η Μόσχα ωστόσο από την πλευρά της έχει ξεκαθαρίσει πως όλα συνέβησαν σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες.
Η εκλογή του νέου μητροπολίτη Πράγας
Το δεύτερο και εξίσου ουσιαστικό «αγκάθι» έχει να κάνει με τα όσα προηγήθηκαν της Γενικής Κληρικολαϊκής Συνέλευσης που εξέλεξε τον νέο Προκαθήμενο.
Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας, υποψήφιοι για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο θεωρούνται οι εκάστοτε μητροπολίτες Πρεσοφ και Πράγας.
Με την παραίτηση του Αρχιεπισκόπου κ. Χριστοφόρου η θέση του μητροπολίτη Πράγας χήρεψε, οπότε πριν από την εκλογή Προκαθημένου έπρεπε να καλυφθεί το κενό στην Πράγα.
Εκεί είναι που εντοπίζεται και το πρόβλημα.
Κατά τους εκεί κανονισμούς, τον νέο μητροπολίτη προτείνει-εκλέγει η Ιερά Σύνοδος και στην συνέχεια αποδέχεται η κληρικολαϊκή συνέλευση της Μητροπόλεως της Πράγας.
Εφόσον εκλεγεί ο νέος Πράγας, τότε συγκαλείται η Γενική Κληρικολαϊκή Συνέλευση, η οποία είναι το ανώτατο διοικητικό όργανο της Εκκλησίας, με εκπροσώπους και από τις δυο χώρες, η οποία εκλέγει τον νέο Προκαθήμενο.
Στην περίπτωση της εκλογής του Μητροπολίτη Πράγας κ. Ιωακείμ κάτι τέτοιο δεν συνέβη, υποστηρίζει η πλευρά του κ. Συμεών, που ουσιαστικά έχει «φρενάρει» την διαδικασία αναγνώρισης ζητώντας με επιστολές προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο να εξετάσει τις καταγγελίες.
Συγκεκριμένα, την εκλογή του νέου μητροπολίτη Πράγας, δεν επικύρωσε η Κληρικολαϊκή της Πράγας, στην Πράγα, αλλά η Γενική Κληρικολαϊκή της Εκκλησίας στο Πρεσόφ.
Η άλλη πλευρά υποστηρίζει πως από την στιγμή που υπήρξε σύγκληση του ανώτατου οργάνου το οποίο και επικύρωσε την συνοδική απόφαση, δεν τίθεται θέμα νομιμότητας.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια «γκρίζα ζώνη» η οποία δεν πρόκειται να διαφωτιστεί πριν την επόμενη σύγκληση της Ι. Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
«ΒΡΟΧΗ» ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ
Τις τελευταίες ημέρες το Οικουμενικό Πατριαρχείο γίνεται δέκτης επιστολών και από τις δύο πλευρές, οι οποίες υποστηρίζουν εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις.
Από τη μια είναι τα μέλη της Γενικής Κληρικολαϊκής Συνέλευσης που απέστειλαν επιστολή προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην οποία τον διαβεβαιώνουν πως οι ενέργειες τους είχαν ως βάση στις «πατρικές προτροπές και συμβουλές» του.
Στην επιστολή που φέρνει στη δημοσιότητα το dogma.gr, oι εκλέκτορες που προχώρησαν στην πλήρωση της θέσης του Προκαθημένου της Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας, ενημερώνουν τον Πατριάρχη πως ουσιαστικά τηρήθηκε ο Καταστατικός Χάρτης της εκεί Εκκλησίας όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, αφού της εκλογής του νέου Προκαθημένου είχε προηγηθεί η εκλογή νέου μητροπολίτη Πράγας.
«Θα θέλαμε να Σας ευχαριστήσουμε για τις Πατρικές προτροπές και συμβουλές Σας, τις οποίες δεχτήκαμε ως βάση των εργασιών αυτής της Γενικής Συνελεύσεως» γράφουν προς τον Πατριάρχη, και συμπληρώνουν:
«Έτσι έχοντας δύο υποψήφιους για τον Θρόνο του Προκαθήμενου της Αγιωτάτης Τοπικής Εκκλησίας μας, ήτοι τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πρεσόβ και Σλοβακίας κ. Ραστισλάβ και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πράγας και Τσεχίας κ. Ιωακείμ, με μεγάλη χαρά θέλουμε να Σας πληροφορήσουμε ότι η Γενική Συνέλευσή μας εξέλεξε τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πρεσόβ και Σλοβακίας κ. Ραστισλάβ ως καινούργιο Αρχιεπίσκοπο, Προκαθήμενο της Αγιωτάτης Αυτοκεφάλου Ορθόδοξου Εκκλησίας πασών χωρών Τσεχίας και Σλοβακίας».
Η επιστολή κλείνει με την έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον Πατριάρχη, από τον οποίο ζητείται «η πατρική βοήθεια, συμβουλή και ευλογία».
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ κ. ΣΥΜΕΩΝ
Μια μόλις ημέρα μετά την εκλογή του κ. Ραστισλαβ, ο μητροπολίτης κ. Συμεών στέλνει επιστολή προς τον Πατριάρχη, στην οποία κάνει λόγο για τετελεσμένο «σχίσμα».
«Με θλίψη σας ενημερώνω πως το σχίσμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας είναι πλέον πραγματικότητα. Προσπαθώ να βρω το κουράγιο να συνεχίσω τον αγώνα που δίνω με την βοήθεια σας, ως ο μοναδικός κανονικός επίσκοπος στην Εκκλησία Τσεχία και Σλοβακίας» γράφει χαρακτηριστικά στον Πατριάρχη.
Ο μητροπολίτης ενημερώνει τον Πατριάρχη για τα αποτελέσματα των εκλογών τις οποίες χαρακτηρίζει «αντικανονικές» σημειώνοντας πως ο ίδιος δεν συγκάλεσε την Σύνοδο.
«Δεν θέλω να παραμείνει το σχίσμα. Σας εκλιπαρώ Παναγιώτατε Αρχιεπίσκοπε Νέας Ρώμης και Οικουμενικέ Πατριάρχη να μας βοηθήσετε να βρούμε λύση» τονίζει σε εξαιρετικά δραματικούς τόνους, συμπληρώνοντας πως θα ακολουθήσει κι άλλη επιστολή στην οποία θα γίνεται εκτενής αναφορά στα γεγονότα.