Την Κυριακή 2 Οκτωβρίου το απόγευμα το Ίδρυμα Μητροπολιτικόν Κέντρον Πολιτισμού ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ διοργάνωσε στην αίθουσά του μεγάλη καλλιτεχνική εκδήλωση αφιερωμένη στη συμπλήρωση 200 χρόνων από το Ολοκαύτωμα της Νάουσας.
Συμμετείχαν Βυζαντινός Χορός της Ενορίας Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης υπό τη διεύθυνση του Άρχοντος Μαΐστορος κ. Γεωργίου Ορδουλίδη, και οι Χορωδίες του Πολιτιστικού Κέντρου ΑΙΓΕΣ Βεργίνας και Σχολική Ενηλίκων Βέροιας υπό τη διεύθυνση της Αρχιμουσικού κ. Ελένης Αναγνώστου.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης μίλησε ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος στη συνέχεια απένειμε το χρυσό μετάλλιο της ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΗΣ στους α) Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου π. Στυλιανό Μακρή, για τη συγγραφή της Ακολουθίας των Ναουσαίων Νεομαρτύρων, β) Καθηγητή ΑΠΘ κ. Παναγιώτη Υφαντή, για τις θεολογικές μελέτες του για τους Ναουσαίους Νεομάρτυρες, γ) στον Ιστορικό και Άρχοντα του Οικουμενικού Θρόνου κ. Εμμανουήλ Βαλσαμίδη, για τις ιστορικές μελέτες του για το Ολοκαύτωμα της Νάουσας και δ) στον Εκπαιδευτικό και Αγιογράφο κ. Νικόλαο Χατζηιωάννου για την ιστόρηση της πρώτης Εικόνας των Ναουσαίων Νεομαρτύρων.
Την εκδήλωση παρουσίασε με επιτυχία ο Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Γραμματέας της Ιεράς Μητροπόλεως, Αρχιερατικός Επίτροπος Ειρηνουπόλεως και Προϊστάμενος της Ενορίας Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με το «Μακεδονία Ξακουστή» και τον Εθνικό μας Ύμνο.
ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ
Ἤδη ἀπό τήν ἀρχή τοῦ χρόνου ἡ ἡρωική πόλη τῆς Ναούσης καί ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας τίμησε μέ πολλές ἐκδηλώσεις τή μεγάλη καί σημαντική ἐπέτειο τῶν 200 χρόνων ἀπό τό Ὁλοκαύτωμα τῆς Ναούσης. Τίμησε τούς ἥρωές της ἀλλά καί τούς ἁγίους της, ὅσους θυσιάσθηκαν στή μάχη γιά τήν ἐλευθερία τῆς πατρίδας, ἀλλά καί ὅσους πρόσφεραν τή ζωή τους γιά νά μήν ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους στόν Χριστό καί γίνουν διπλά σκλάβοι καί ὑπόδουλοι στόν ἀλλόθρησκο κατακτητή.
Καί εἶναι ὄντως πολύ σημαντικό τό γεγονός ὅτι κατά τή μεγάλη αὐτή καί ἱστορική ἐπέτειο, τήν ἐπέτειο τῶν 200 χρόνων ἀπό τό Ὁλοκαύτωμα τῆς πόλεώς μας, εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά ἀναδείξουμε τή θυσία ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν κατοίκων τῆς Νάουσας. Διότι ἡ Νάουσα τιμοῦσε πάντοτε τούς ἥρωές της, τιμοῦσε τή θυσία τῆς ζωῆς τους, δέν τιμοῦσε ὅμως πάντοτε ὅσο καί ὅπως ἔπρεπε ἐκείνους πού μαρτύρησαν γιά τήν πίστη στόν Χριστό, τήν πίστη πού κράτησε τούς Ναουσαίους Ἕλληνες στά 400 χρόνια τῆς σκλαβιᾶς καί τούς ἔδωσε τή δύναμη νά ξεσηκωθοῦν καί νά διεκδικήσουν τήν ἐλευθερία τους.
Αὐτή τήν «ἀδικία», ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά πῶ, θελήσαμε νά ἀποκαταστήσουμε πρίν ἀπό λίγα χρόνια μέ τήν ἁγιοκατάταξη τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων τῆς Ναούσης, τῶν ἀνδρῶν πού μαρτύρησαν στό Κιόσκι, τῶν γυναικῶν καί τῶν παιδιῶν πού ἔπεσαν στά νερά τῆς Ἀράπιτσας, γιά νά μήν πέσουν στά χέρια τῶν Τούρκων, καί τῶν γυναικῶν πού μαρτύρησαν στίς φυλακές τῆς Θεσσαλονίκης.
Ὅταν ἦρθα ὡς Μητροπολίτης στή Νάουσα, πρίν ἀπό 28 χρόνια, καί διαπίστωσα ὅτι στήν πόλη δέν ὑπῆρχε ναός ἀφιερωμένος στόν πολιοῦχο της, τόν ὅσιο Θεοφάνη, σκέφθηκα ὅτι ἡ πρώτη μου προτεραιότητα ἔπρεπε νά εἶναι ἡ ἀνέγερσή του. Καί ἔτσι ξεκίνησα αὐτή τήν προσπάθεια, ἡ ὁποία δυστυχῶς γιά διαφόρους λόγους δέν εὐοδώθηκε ἀκόμη.
Τότε ὅμως μέ πλησίασαν πολλοί Ναουσαῖοι καί μοῦ εἶπαν «Σεβασμιώτατε, ἐκτός ἀπό τόν ὅσιο Θεοφάνη οἱ Ναουσαῖοι ἔχουν καί τούς δικούς τους ἁγίους, τούς δικούς τους μάρτυρες, τούς ὁποίους θέλουν νά ἀναδείξουν καί νά τιμήσουν».
Ἔτσι ξεκίνησε μιά μακρά προσπάθεια γιά νά συγκεντρώσουμε στοιχεῖα γι᾽ αὐτούς τούς μάρτυρες, γιά τίς συνθῆκες ὑπό τίς ὁποῖες μαρτύρησαν, γιά τίς μαρτυρίες καί τά δεδομένα. Ἀναζητήσαμε ἱστορικές πηγές, ἀνατρέξαμε στήν παράδοση, μελετήσαμε τά στοιχεῖα, τά ὁποῖα εἶχαν συλλέξει μέ κόπο οἱ προγενέστεροι ἐρευνητές, προσπαθήσαμε νά θέσουμε τόν δάκτυλο στόν τύπο τῶν ἥλων τῆς ἱστορίας καί τοῦ μαρτυρίου τους, καί ἑτοιμάσαμε τόν φάκελο γιά τήν Ἁγιοκατάταξή τους.
Καί ἐνῶ συνέβαιναν ὅλα αὐτά, μία ἡμέρα, Σάββατο τοῦ Λαζάρου, παρακολουθώντας στήν τηλεόραση τίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις γιά τήν Ἔξοδο τοῦ Μεσολογγίου, εἶδα νά λιτανεύουν μία μεγάλη εἰκόνα, ἕναν πίνακα, καί σκέφθηκα ὅτι κάτι παρόμοιο θά ἔπρεπε νά κάνουμε καί ἐμεῖς γιά τό Ὁλοκαύτωμα τῆς Ναούσης.
Τίς ἡμέρες ἐκεῖνες ἐντελῶς τυχαῖα μέ ζήτησε στό τηλέφωνο ὁ διδάσκαλος καί ἁγιογράφος Νίκος Χατζηϊωάννου καί μοῦ εἶπε ὅτι θά ἤθελε νά μέ ἀπασχολήσει γιά κάποιο θέμα. Τοῦ εἶπα κι ἐγώ ὅτι τόν ἀναζητοῦσα καί ἔτσι συναντηθήκαμε τήν ἴδια ἡμέρα στό γραφεῖο μου στή Μητρόπολη.
Μόλις ἦρθε μέ ρώτησε τί τόν ἤθελα, κι ἐγώ τοῦ ἐξέθεσα τίς σκέψεις μου καί τήν ἐπιθυμία μου νά κάνουμε ἕναν τέτοιο πίνακα, μία εἰκόνα. μέ ὅλους τούς μάρτυρες τῆς Ναούσης. Χαμογέλασε καί μοῦ ἀπήντησε ὅτι κάτι τέτοιο ἦταν εὔκολο νά γίνει καί τότε τόν ρώτησα κι ἐγώ τί ἤθελε ἐκεῖνος νά μοῦ πεῖ.
Τότε μοῦ ἔδειξε ἕνα βιβλίο πού εἶχε ἑτοιμάσει μέ τήν ἱστορία τῆς Ναούσης καί μέ ἔμφαση στό Ὁλοκαύτωμά της, πολύ ὄμορφα εἰκονογραφημένο, καί τεκμηριωμένο μέ βάση ὅλους τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά καί τῆς ἱστορίας. Διαπίστωσα μάλιστα ὅτι ὅλα τά πρόσωπα τά ὁποῖα εἶχε ἁγιογραφήσει, τά εἶχε ἀπεικονίσει μέ φωτοστέφανο. Ὅταν τόν ρώτησα τί σκέπτεται νά κάνει τό βιβλίο, μοῦ ἀπήντησε «Ἦρθα νά σᾶς τό δείξω καί σκοπεύω νά τό πάω στή Νομαρχία γιά νά τό ἐκδώσει».
Ἀμέσως τοῦ εἶπα ὅτι ἡ ἔκδοση ἀνήκει σέ μᾶς. Ἡ ὑπόθεση ἀφορᾶ τήν Ἐκκλησία καί τή Μητρόπολη. Καί πράγματι τό βιβλίο, πού ὅλοι γνωρίζετε, ἐκδόθηκε ἀπό τήν Ἱερά μας Μητρόπολη καί μοιράσθηκε καί σέ πολλά σχολεῖα, γιά νά διδαχθοῦν καί τά παιδιά μας τήν ἱστορία τῆς ἡρωικῆς μας πόλεως.
Τό βιβλίο αὐτό προστέθηκε μάλιστα καί στόν φάκελο τόν ὁποῖο ὑπέβαλε ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη πρός τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί δι᾽ αὐτῆς πρός τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο γιά τήν Ἁγιοκατάταξη τῶν Ναουσαίων , καί εἶχε συγκροτηθεῖ μέ βάση τίς μελέτες τοῦ ἱστορικοῦ τῆς Ναούσης, τοῦ κ. Μανώλη Βαλσαμίδη, τίς εἰσηγήσεις τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ μας στή Θεολογική Σχολή τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ἀντωνίου Παπαδοπούλου καί τοῦ καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς κ. Παναγιώτη Ὑφαντῆ, μία λαμπρά, θά ἔλεγα, εἰσήγηση, καί ἀκόμη τό ἔργο τοῦ καθηγητοῦ κ. Ἀντωνίου Κολτσίδα καί τό ἔργο τοῦ ἀρχιμανδρίτου π. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, καθώς καί μέ τή συμβολή τοπικῶν φορέων, Συλλόγων, κληρικῶν, μοναχῶν τῆς Ναούσης, ἀλλά καί μέ τήν πρώτη Ἀκολουθία πρός τιμήν τῶν Νεομαρτύρων πού εἶχε συντάξει ὁ πρωτοπρεσβύτερος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί ἰδιαίτερος τοῦ γραφείου μου, π. Στυλιανός Μακρῆς.
Τό αἴτημά μας ἐγκρίθηκε ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί διαβιβάσθηκε στήν Ἁγία καί Ἱερά Συνόδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, ἡ ὁποία τό ἐνέκρινε, παρά τίς δυσκολίες πού εἶχε λόγω τῆς φύσεώς του καί τῆς θέσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, καί μέ Πατριαρχική καί Συνοδική Πράξη κατέταξε στή χορεία τῶν Ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τούς Νεομάρτυρες τῆς Ναούσης, ἄνδρες, γυναῖκες καί παιδιά, ὅλους αὐτούς πού τιμοῦμε πλέον κατ᾽ ἔτος καί τιμήσαμε καί φέτος μέ ἰδιαίτερα πανηγυρικό τρόπο μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 200 ἐτῶν μέ τήν παρουσία καί τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου.
Τό γεγονός αὐτό τῆς Ἁγιοκατατάξεως τῶν Ναουσαίων Νεομαρτύρων ἀποτελεῖ ἕνα ἱστορικό γεγονός καί γιά τήν ἡρωική πόλη τῆς Ναούσης καί γιά τήν τοπική μας Ἐκκλησία. Καί τοῦτο ὄχι μόνο γιατί ἦταν ἕνα ὀφειλόμενο χρέος, ἀλλά καί γιατί τιμᾶ καί τήν ἴδια τήν πόλη μας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ μόνη πόλη στήν Ἑλλάδα, ἡ ὁποία στά νεώτερα χρόνια ἀνέδειξε τόσους πολλούς ἁγίους καί μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι μέ διάφορους τρόπους ὁμολόγησαν τήν πίστη τους καί ἔμειναν σταθεροί σέ αὐτήν. Ἦσαν ἥρωες καί ἔγιναν μάρτυρες. Κανείς δέν μπορεῖ νά γίνει ἅγιος, ἐάν δέν εἶναι προηγουμένος ἥρωας, σέ ὅποιον χῶρο καί ἄν βρίσκεται.
Καί ἀκόμη γιατί ἡ Ἁγιοκατάταξη αὐτή συμπεριλαμβάνει ὅλους ἀνεξαιρέτως τούς Ναουσαίους καί τίς Ναουσαῖες, οἱ ὁποῖοι οἰκειοθελῶς ὑπέμειναν βίαιο θάνατο γιά νά μήν ἀρνηθοῦν τήν πίστη στόν Χριστό, ὅπως αὐτό διατυπώνεται τόσο στή λαμπρή Εἰσήγηση τοῦ καθηγητοῦ κ. Ὑφαντῆ ὅσο καί στήν Πατριαρχική καί Συνοδική Πράξη, ἀλλά καί στίς ἐμπεριστατωμένες μελέτες, ὅπως τοῦ π. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, ὁ ὁποῖος τεκμηρίωσε μέ βάση τούς λόγους τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ὅτι καί οἱ γυναῖκες πού ἔπεσαν μέ τά παιδιά τους στήν Ἀράπιτσα, λογίζονται μάρτυρες γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καί συνέθεσε τά σχετικά ἀπολυτίκια τόσο γιά αὐτές ὅσο καί γιά τά συμμαρτυρήσαντα ἀνήλικα τέκνα τους.
Τό Ἵδρυμα «Μητροπολιτικό Κέντρο πολιτισμοῦ “Παντάνασσα”» καί ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, θέλησε μέ ἀφορμή τήν ἐπέτειο τῶν 200 χρόνων ἀπό τό Ὁλοκαύτωμα τῆς Ναούσης νά τιμήσει ὅσους συνέβαλαν στήν ἀνάδειξη καί τήν Ἁγιοκατάταξη τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων της μέ τήν ἀποψινή ἑόρτια ἐκδήλωση, ἀπονέμοντάς τους τό χρυσό μετάλλιο τῆς Παναγίας τῆς Παντανάσσης: Στόν πρωτοπρεσβύτερο π. Στυλιανό Μακρῆ, ὁ ὁποῖος πέραν τῆς πρώτης Ἀκολουθίας συνέθεσε ἰδιαίτερη Ἀκολουθία καί Παρακλητικό Κανόνα γιά κάθε ὁμάδα ἁγίων ξεχωριστά, στόν ἐλλογιμώτατο καθηγητή κ. Παναγιώτη Ὑφαντή γιά τή λαμπρά Εἰσήγησή του, καί στούς κυρίους Ἐμμανουήλ Βαλσαμίδη καί Νικόλαο Χατζηϊωάννου γιά τή σημαντική συμβολή τους στήν παρουσίαση καί προβολή τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων τῆς πόλεώς μας.
Τούς εὐχαριστῶ ὅλους ἀπό καρδίας καί τούς ἐκφράζω τήν εὐαρέσκεια τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας.
Θά ἦταν παράλειψη ὅμως νά μήν εὐχαριστήσω καί τούς συντελεστές τῆς ἀποψινῆς ἐκδηλώσεως, τόν πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη π. Ἀρσένιο Χαλδαιόπουλο, τίς χορωδίες πού συμμετεῖχαν καί ἀκούσαμε, τά μέλη καί τούς χοράρχες τους, τόν κ. Γεώργιο Ὀρδουλίδη, ἄρχοντα Μαΐστορα τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, καί τήν κ. Ἑλένη Ἀναγνώστου, διευθύντρια τῆς Χορωδίας τοῦ Πολιτιστικοῦ Συλλόγου Βεργίνας «Αἰγές».
Σᾶς εὐχαριστῶ ὅλους θερμά.