Στο τέλος του Εσπερινού, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, διάβασε την ειδική συγχωρητική ευχή εν όψει της εισόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στο τέλος ζήτησε ο ίδιος τη συγχώρηση από το εκκλησίασμα και έδωσε την πατρική του ευχή και συγχώρηση σε όλους, ευχόμενος να εισέλθουμε με χαρά στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και να αγωνισθούμε, ώστε να καθαρίσουμε την ψυχή μας διά της νηστείας και να προσεγγίσουμε τον Θεό διά της προσευχής και των ιερών μυστηρίων της Εκκλησίας μας.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Τόν τῆς νηστείας καιρόν φαιδρῶς ἀπαρξώμεθα». Μία ξεχωριστή πρόσκληση μᾶς ἀπευθύνει ἀπόψε ἡ Ἐκκλησία μας διά τοῦ ἱεροῦ ὑμνογράφου της. Μᾶς καλεῖ νά ἀρχίσουμε τήν περίοδο τῆς νηστείας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μέ χαρά.
Ποιά ὅμως εἶναι ἡ αἰτία τῆς χαρᾶς καί γιά ποιόν λόγο χρειάζεται νά τήν αἰσθανόμεθα εἰσερχόμενοι στήν περίοδο αὐτή;
Τήν ἀπάντηση μᾶς τήν δίδει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγοντας. «Νηστείας τό κατόρθωμα τοῦτο». Ἡ νηστεία εἶναι αὐτή πού τό ἐπιτυγχάνει. Ἡ νηστεία εἶναι αὐτή πού μᾶς δίδει τή χαρά, γιατί μᾶς ἀπελευθερώνει ἀπό ὅ,τι μᾶς κρατᾶ δεσμίους καί ἀπό ὅ,τι μᾶς καταδυναστεύει, εἴτε αὐτά εἶναι ὑλικά ἀγαθά εἴτε εἶναι πάθη καί κακίες. Διότι ὅποιος νηστεύει, δέν μεριμνᾶ τί θά φάγει ἤ τί θά πιεῖ· ὅποιος νηστεύει δέν αἰσθάνεται τήν ἀδυναμία, τήν ὁποία ἐνδεχομένως ἔχει, γιά νά ἀποκτήσει αὐτά πού τόν εὐχαριστοῦν καί τόν τέρπουν. Ὅποιος νηστεύει δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό πολλά καί πλούσια ἐδέσματα, ἀρκεῖται στά λίγα καί τά ταπεινά, καί ἔτσι δέν αἰσθάνεται ὅτι ἐξαρτᾶται ἀπό κάτι, διότι ἡ ὀλιγάρκεια εἶναι ταυτόσημη μέ τήν ἐλευθερία.
Καί ἀκόμη, ὅποιος δέν ἀσκεῖ μόνο τή σαρκική νηστεία, ἀλλά ἀσκεῖ καί τήν πνευματική καί ἀγωνίζεται νά περιορίσει τόν θυμό, τή φλυαρία, τήν κατάκριση, τή συκοφαντία, αὐτός αἰσθάνεται χαρά, γιατί κατορθώνει νά ὑπερισχύσει τῶν ἀδυναμιῶν καί τῶν παθῶν του καί δέν ἐξαρτᾶται ἀπό αὐτά, τά ὁποῖα τραυματίζουν τήν ψυχή του μέ τίς συνέπειές τους.
Ἡ νηστεία, λοιπόν, μᾶς χαρίζει τήν αἴσθηση τῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία εἶναι πηγή χαρᾶς γιά κάθε ἄνθρωπο καί πολύ περισσότερο γιά κάθε πιστό, ὁ ὁποῖος γνωρίζει ὅτι ἡ ἐλευθερία αὐτή δέν εἶναι μία ψεύτικη ἐλευθερία, δέν εἶναι σάν αὐτή πού προσφέρει ὁ κόσμος, ἀλλά εἶναι ἡ ἐλευθερία «ἥν Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε».
Ἡ νηστεία ὅμως εἶναι αἰτία χαρᾶς καί γιά ἕναν δεύτερο λόγο· διότι μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά πλησιάσουμε πρός τόν Θεό καί νά ἀποκαταστήσουμε τή σχέση μας μαζί του, τή σχέση ἡ ὁποία διαταράχθηκε μέ τήν παρακοή τῶν πρωτοπλάστων. Καί καθώς ἡ ἐντολή πού παρήκουσαν οἱ πρωτόπλαστοι ἦταν ἡ ἐντολή τῆς νηστείας, ἦταν ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ νά μήν δοκιμάσουν τόν καρπό τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ, ἡ δική μας νηστεία ἀποτελεῖ ἔκφραση τῆς μετανοίας μας γιά τή δική μας παρακοή στό θέλημα καί στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.
Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνας ἀκόμη λόγος γιά τόν ὁποῖο ἡ νηστεία θεωρεῖται αἰτία χαρᾶς. Καί αὐτός εἶναι τό γεγονός ὅτι ἡ νηστεία εἶναι, κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο, ἀδελφή καί ὁμόζυγος τῆς προσευχῆς. Διευκολύνει τήν ἐπικοινωνία μας μέ τόν Θεό, γιατί ἀπαλλάσσει τήν ψυχή μας ἀπό τά βαρίδια τῶν βιωτικῶν μεριμνῶν, τά ὁποῖα μᾶς καθιστοῦν ἀνάξιους νά προσεγγίζουμε τόν Θεό καί ἀπασχολοῦν τόν νοῦ μας κατά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς, ἀλλά καί συγχρόνως διότι καθαίρει τήν ψυχή μας ἀπό τά πάθη καί τίς κακίες, ἀπό τίς ἀντιδικίες καί τίς ἀντιπαραθέσεις μέ τούς ἀδελφούς μας, πού μᾶς ἐμποδίζουν νά σταθοῦμε κατενώπιον τοῦ Θεοῦ καί νά προσευχηθοῦμε.
Κατανοώντας, λοιπόν, αὐτούς τούς λόγους, γιά τούς ὁποίους ἡ νηστεία ἀποτελεῖ αἰτία χαρᾶς, κατανοοῦμε τόσο τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας, πού ἀκούσαμε σήμερα τό πρωί στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, καί μέ τόν ὁποῖο μᾶς προέτρεψε, ὅταν νηστεύουμε, νά μήν εἴμεθα σκυθρωποί, ὅσο καί τόν λόγο γιά τόν ὁποῖο ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νά ἀρχίσουμε τήν περίοδο τῆς νηστείας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς «φαιδρῶς», μέ χαρά.
Αὐτή ἡ χαρά ἀρχίζει ἀπό τόν ἀποψινό Ἑσπερινό τῆς συγχωρήσεως, τήν ὁποία ζητοῦμε καί προσφέρουμε ὅλοι ἀπό τούς ἀδελφούς μας ἀλλά πρωτίστως ἀπό τόν Θεό, ὥστε νά εἰσέλθουμε ἐν χαρᾷ στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας θά μᾶς προσφέρει καί πάλι πολλές εὐκαιρίες γιά νά τήν διατηρήσουμε καθ᾽ ὅλη τήν εὐλογημένη αὐτή περίοδο τῆς προετοιμασίας μας γιά τά Ἅγια Πάθη καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας καί νά ἀγωνισθοῦμε μέ ὅλη μας τή δύναμη νά καθάρουμε τήν ψυχή μας διά τῆς νηστείας καί νά προσεγγίσουμε τόν Θεό διά τῆς προσευχῆς καί τῶν ἱερῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἄς ἀκούσουμε τήν προτροπή τοῦ ἱεροῦ ὑμνογράφου, ἄς ἀκούσουμε τή φωνή τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἄς ἀρχίσουμε καί ἐμεῖς τή περίοδο τῆς νηστείας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς «μή ἐκ λύπης ἤ ἐξ ἀνάγκης», ἀλλά μέ χαρά καί δοξάζοντας τόν Θεό, γιά τήν εὐκαιρία πού μᾶς δίνει νά ἀγωνισθοῦμε καί νά καθάρουμε τόν ἑαυτό μας, ὥστε νά μπορέσουμε νά συμπορευθοῦμε μαζί του καί στό Πάθος καί στήν ἔνδοξη Ἀνάστασή του καί νά ἀπολαύσουμε τό πλήρωμα τῆς χαρᾶς.
