Καλμούκος Θεόδωρος
Ο Αρχιεπίσκοπος Γεράσων Θεοφάνης του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων επισκέφθηκε πριν λίγες μέρες τις Ηνωμένες Πολιτείες και με συνέντευξή του στον «Εθνικό Κήρυκα» μίλησε για το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και την εκεί κατάσταση. Για την εκθρόνιση του Πατριάρχη Ειρηναίου και την αντικατάστασή του από τον σημερινό Πατριάρχη Θεόφιλο. Επίσης, αναφέρθηκε στις συνεχιζόμενες πωλήσεις των ακινήτων.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Γεράσων Θεοφάνη έχει ως εξής:
«Ε.Κ.»: Πώς πηγαίνουν τα πράγματα στο Πατριαρχείο;
Θεοφάνης: Εντάξει, αλλά εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Περάσαμε και μία μεγάλη δύσκολη περίοδο καθώς ξέρετε.
«Ε.Κ.»: Αναφέρεστε στην αλλαξοπατριαρχία;
Θεοφάνης: Ναι ήταν κι αυτή μεγάλη δυσκολία η οποία συντάραξε όλη την Εκκλησία κατά κάποιο τρόπο, αλλά η Εκκλησία πορεύεται με όλες τις καταστάσεις. Αυτά είναι διοικητικής φύσεως πράγματα, δεν άπτονται του βαθύτερου νοήματος της Εκκλησίας που είναι κάτι το άγιο, το τέλειο, στα ενδότερα δηλαδή, στα μυστήριά της.
Τα διοικητικά είναι άλλο, έχουν και τις ατέλειες γι’ αυτό υπάρχουν και διάφοροι θεσμοί και τρόποι για να μπορέσουν να ισορροπήσουν τα πράγματα είτε μέσα στο Πατριαρχείο, είτε εκτός όπως έγινε τότε Πανορθόδοξος Σύνοδος.
«Ε.Κ.»: Ωστόσο, οι θεσμοί και φυσικά και η Εκκλησία πορεύονται μέσα στο χρόνο και την ιστορία με τα βήματα προσώπων.
Θεοφάνης; Ναι πολύ σωστά.
«Ε.Κ.»: Η αποπομπή του Πατριάρχη Ειρηναίου, με τον τρόπο που έγινε εγείρει εκκλησιολογικά και κανονικά ερωτηματικά, ήταν λάθος ή όχι;
Θεοφάνης: Δεν μπορείτε να πείτε αποπομπή, έγινε μία διαδικασία. Κατά παράδοξο τρόπο είχε συμφωνήσει σχεδόν όλη η Αδελφότητα. Καταλάβαμε ότι υπάρχει ένα έλλειμμα κανονικών απόψεων, καταφύγαμε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και καλύφθηκε κι αυτό.
Οταν τα διοικητικά είναι σε κατάσταση επείγουσας ανάγκης υπάρχει και η οικονομία ίσως και η υπέρβαση ορισμένων πραγμάτων δεν μπορεί πλήρως να τηρηθεί η ακρίβεια. Κι από τον άλλον τον πρώην (Ειρηναίο) δεν ήταν ούτε κατ’ ακρίβειαν τα πράγματα ούτε όπως έπρεπε.
Οπότε σ’ όλο το σύστημα και πριν και τώρα υπάρχουν κάποιες ελλείψεις στην όλη διαδικασία, αλλά η βούληση της Εκκλησίας είναι αυτή και τοπικώς στην Ιερουσαλήμ και πανορθοδόξως κατά πλειοψηφία.
«Ε.Κ.»: Ο Ειρηναίος δεν ήταν κάποιος χωρεπίσκοπος, αλλά Προκαθήμενος πρεσβυγενούς Πατριαρχείου.
Θεοφάνης: Ναι, αλλά ουδείς Πατριάρχης μπορεί να απαγάγει την Εκκλησία εις άτοπον απαγωγή, πρέπει να λάβει υπ’ όψη τη Σύνοδο, την Αδελφότητα, πρέπει να λάβει υπ’ όψη του πολλούς παράγοντες. Επειδή έγινε κάποιος Πατριάρχης νομίζει ότι είναι απρόσβλητος, δεν είναι έτσι τα πράγματα.
Υπάρχουν κι άλλοι θεσμοί, υπάρχει το πανορθόδοξο σύστημα. Ο άνθρωπος υπερέβη κάποια όρια.
«Ε.Κ.»: Ο ίδιος επιμένει τα αντίθετα και μάλιστα πριν λίγο καιρό έστειλε επιστολή στην οποία προσπαθεί να τεκμηριώσει ότι όλα αυτά είναι αντικανονικά.
Θεοφάνης: Την επιστολή την έχω υπόψη μου, πολλά δεν στέκονται, τέλος πάντων πρέπει κι αυτός να αναλάβει κάποιες ευθύνες, να πει κάποια συγνώμη, φταίει διότι έφτασε το Πατριαρχείο σε δύσκολο σημείο.
«Ε.Κ.»: Εχει ευθύνη στην όλη υπόθεση ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος που συγκάλεσε εκείνη την Σύνοδο για τον Ειρηναίο;
Θεοφάνης: Πολύ καλά έκανε που την συγκάλεσε και πρέπει να συγκαλεί οποιοσδήποτε υπερβαίνει τα όρια μέσα στις δυνατότητες και την κανονική διαδικασία της Εκκλησίας.
«Ε.Κ.»: Δεν νομίζετε ότι δημιουργήθηκε κακό προηγούμενο;
Θεοφάνης: Οχι, ίσα-ίσα πολύ καλό παράδειγμα έγινε. Ο κάθε ηγέτης της Εκκλησίας πρέπει να είναι εντός των ορίων των εκκλησιολογικών, δεν είναι μία κοσμική εξουσία ή δικτατορική ή τυραννική, αλλά πρέπει να είναι μέσα στα όρια της Εκκλησίας τα κανονικά, τα εκκλησιολογικά τέλος πάντων και τον κοινό νου. Λοιπόν αυτά έλειψαν όλα, και τώρα ακόμα δεν έχει μπει στην τελειότητα το πράγμα, είμαστε εν τω γίγνεσθαι. Για να δούμε πού θα πάμε.
«Ε.Κ.»: Ο πρώην Πατριάρχης Ειρηναίος παραμένει εκεί έγκλειστος. Τι μηνύματα δίνονται προς τα έξω;
Θεοφάνης: Αυτό για μένα δεν είναι παραδεκτό. Αυτός έχει κλειστεί μέσα, κι είναι δικαίωμά του βέβαια σαν αντίδραση, αλλά είναι αποκλεισμένος και απ’ έξω. Κι εγώ αυτό δεν το δέχομαι, πρέπει κάτι να γίνει για να μπορεί να επικοινωνεί αν θέλει με ανθρώπους απ’ έξω ίσως υπό κάποιον έλεγχο. Δεν συμπεριφέρεται και εκκλησιολογικά ούτε πριν, ούτε τώρα.
Ο τρόπος που είναι περιορισμένος για μένα είναι σκάνδαλο, είναι απαράδεκτο.
«Ε.Κ.»: Τι θα προτείνατε;
Θεοφάνης: Να μπορεί να δέχεται κόσμο ίσως με κάποιο έλεγχο.
«Ε.Κ.»: Εξακολουθεί να είναι αρχιερεύς ή όχι;
Θεοφάνης: Τι να σας πω τώρα; Γενικώς θεωρείται καθαιρεμένος, αλλά υπάρχουν μέλη της Αδελφότητας που τον αναγνωρίζουν ως Πατριάρχη. Αυτή η καθαίρεση έγινε και προληπτικώς για να μην αρχίσει σχίσμα, δηλαδή να αρχίσουν χειροτονίες. Αυτό όμως μπορεί να αποκατασταθεί κάποια ώρα.
«Ε.Κ.»: Πού βρίσκεται σήμερα η κατάσταση του Πατριαρχείου σας επί του Πατριάρχη Θεοφίλου;
Θεοφάνης: Περιμέναμε κάτι περισσότερο. Ισως περιμέναμε να ενεργοποιηθεί το Συνοδικό σύστημα καλύτερα, το συναδελφικό πνεύμα στην Αδελφότητα και να πάμε πιο μπροστά με κάποιο όραμα, να αποκατασταθούν τα πράγματα πλήρως. Υπάρχει κάποια αγκύλωση επί του παρόντος, ίσως κάποια καθυστέρηση ορισμένων πραγμάτων που περιμέναμε να αλλάξουν εξ’ ολοκλήρου.
«Ε.Κ.»: Ο Τύπος εκεί συχνά αναφέρει ότι συνεχίζεται το ξεπούλημα της ακίνητης περιουσίας του Πατριαρχείου και επί Θεοφίλου. Τι γίνεται;
Θεοφάνης: Κι αυτό είναι ένα πρόβλημα γιατί αυτή είναι μία παλιά ιστορία όπως ξέρετε κι όπως είπατε συνεχίζεται. Γίνονται κι εκεί πράγματα με την περιουσία για τα οποία δεν γνωρίζουμε πλήρως τι ακριβώς γίνεται, κι αυτό είναι ένα πρόβλημα.
«Ε.Κ.»: Μα τι μέλη της Αδελφότητας είστε όταν δεν γνωρίζετε τι κάνει ο Πατριάρχης;
Θεοφάνης: Τι να σας πω, δεν είναι ιδεώδης η κατάσταση. Ο Πατριάρχης έχει μεγάλη εξουσία εκεί κάτω, ο κάθε Πατριάρχης.
«Ε.Κ.»: Στη Σύνοδο δεν τον ρωτάτε;
Θεοφάνης: Εγώ δεν είμαι στη Σύνοδο, αλλά δεν ρωτούν, είναι κι αυτό ένα πρόβλημα.
«Ε.Κ.»: Τι πρέπει να γίνει;
Θεοφάνης: Η Αδελφότητα πρέπει να δει τι γίνεται, να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες, αλλά χρειάζεται και έξωθεν κάποιο ενδιαφέρον πιο έντονο γιατί τα προσκυνήματα δεν είναι μόνο μία τοπική Εκκλησία, είναι και παγκόσμια και πανορθόδοξα.
«Ε.Κ.»: Ποιος να ενδιαφερθεί αφού δεν ενδιαφέρεται η ίδια η Σύνοδος;
Θεοφάνης: Μα η Σύνοδος διορίζεται από τον Πατριάρχη, δεν είναι τόσο αυτόνομη. Ο Πατριάρχης έχει υπερεξουσία, δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα πώς ακριβώς γίνονται.
«Ε.Κ.»: Πώς εκλέχτηκε ο σημερινός Πατριάρχης από το πουθενά;
Θεοφάνης: Ηταν μια ομάδα που φαινόταν ότι από μέσα της κάποιος θα γίνει Πατριάρχης, κι έτσι προέκυψε ο νυν Πατριάρχης. Ενήργησε μ’ ένα τρόπο που τελικά κέρδισε την πατριαρχία.
«Ε.Κ.»: Πώς και γιατί έγινε πρόσφατα η χειροτονία Αρχιεπισκόπου Κατάρ με μια ενορία βασικά;
Θεοφάνης: Είναι κι αυτό μέσα στα όχι ξεκάθαρα πράγματα. Νομίζω ως μη όφειλε αυτό, μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αλλά και τώρα μπορεί να λυθεί αδελφικά.