Ο Μητροπολίτης Πάφου, σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στον REPORTER αναφέρθηκε στους τομείς που αναμένεται να εστιάσει, αν καταφέρει να εκλεγεί στο αξίωμα του Αρχιεπισκόπου, δίνοντας έμφαση στη συνέχιση των όσων έχει ξεκινήσει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος, όπως επέκταση του κοινωνικού του έργου με ανέγερση νέων φοιτητικών εστιών, αυτή τη φορά στη Λευκωσία, αλλά και διατήρηση των θέσεων της εκκλησίας, όπως αυτές εδραιώθηκαν από τον Προκαθήμενό της, τα προηγούμενα χρόνια.
Την ίδια ώρα, ο τοποτηρητής του Θρόνου αναφέρθηκε και σε δικές του επιδιώξεις, όπως η παροχή κινήτρων σε νεαρά ζευγάρια, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα με την υπογεννητικότητα, ενώ σε περίπτωση εκλογής του, αναμένεται να προωθήσει και θέματα που αφορούν στον πολιτισμό και την παράδοση της Κύπρου.
Ο Μητροπολίτης Πάφου αναφέρθηκε και στις προκλήσεις, που κλήθηκε να ξεπεράσει ως ο Τοποτηρητής του Θρόνου, ενώ έκανε και μία αναδρομή στο παρελθόν, απαριθμώντας τα σημαντικά έργα, που πραγματοποιήθηκαν κατά την διάρκεια της θητείας του ως Μητροπολίτης Πάφου. Απάντησε και για τα έργα που δρομολογούνται αυτή τη στιγμή στην Μητροπολιτική του περιφέρεια, αλλά και την αξία τους.
-Αποφασίσατε να είστε ένας από τους υποψηφίους για την διεκδίκηση του Αρχιεπισκοπικού Θώκου. Πώς πήρατε την απόφαση αυτή;
Είμαι ένας από τους υποψηφίους για την διεκδίκηση μίας θέσης στο Τριπρόσωπο, από το λαό. Νομίζω ότι τόσα χρόνια στην εκκλησία, έδειξα το στίγμα μου, ξέρει ο καθένας τι πρεσβεύω και τι θέλω. Nομίζω ότι είναι ευκαιρία, αφού ο λαός είδε τη μέχρι τώρα πορεία μου, αν μου δώσει την ευκαιρία, να υλοποιήσω το πρόγραμμα που έχω υπόψη μου. Το πρόγραμμα που εν μέρει υλοποίησα στην Πάφο. Λέω εν μέρει, επειδή εκεί έχουμε περιορισμένα οικονομικά και άλλα μέσα, για να προβληθεί αυτό το θέμα. Όταν έχεις τον ορίζοντα της Αρχιεπισκοπής και της Εκκλησίας της Κύπρου, μπορείς να πράξεις περισσότερα.
-Ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι, σε πιθανή εκλογή σας;
Βασικοί στόχοι, όπως τους έδωσα και την ημέρα της υποβολής της υποψηφιότητας, είναι να συνεχίσω και να επεκτείνω το φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου. Όταν ήρθε στην Αρχιεπισκοπή, βρήκε πολλά από τα κληροδοτήματα ανενεργά. Τα ενεργοποίησε για το σκοπό που είχαν κατατεθεί στην Αρχιεπισκοπή. Έδωσε πολλές υποτροφίες για νέους άπορους, έδωσε πολλές βοήθειες σε αρρώστους, να πάνε στο εξωτερικό να βρουν την υγεία τους, έδωσε πολλές βοήθειες σε φτωχούς, για να μπορούν να ζήσουν. Αυτό θα το επεκτείνω ακόμη περισσότερο, επειδή η εκκλησία είναι το καταφύγιο, για όσους έχουν ανάγκη. Επίσης, θα επεκτείνω το κοινωνικό του έργο, που κορυφώθηκε με το χτίσιμο φοιτητικών εστιών στη Λεμεσό. Θα κάνουμε το ίδιο στη Λευκωσία, αλλά και όπου υπάρχει ανάγκη, για να δοθεί μία προσιτή στέγη, στους άπορους φοιτητές. Στην Λευκωσία, με πολλή λύπη ακούω ότι πολλοί φοιτητές μεταβαίνουν στα κατεχόμενα, για να βρουν μία στέγη.
Το δεύτερο που θα ήθελα να ξεκινήσω είναι πρόγραμμα για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την υπογεννητικότητα σε αυτό τον τόπο και να βοηθήσουμε, ώστε οι Έλληνες Κύπριοι να αποκτούν περισσότερα παιδιά, επειδή όσο πάμε καταντούμε να είμαστε μειονότητα στον τόπο που ζούμε εδώ και 3,5 χιλιάδες χρόνια. Προτίθεμαι να στηρίξουμε οικονομικά τις οικογένειες τις οικογένειες, τα ζευγάρια που θα κάνουν πέραν των δύο παιδιών. Είναι κάτι που είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε.
Το τρίτο είναι ότι θα συνεχίσω να στηρίζω τη θέση της Εκκλησίας της Κύπρου, δίπλα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στη διελκυστίνδα Οικουμενικού Πατριαρχείου-Εκκλησίας Μόσχας, δεν έχουμε άλλη θέση παρά δίπλα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όχι επειδή στηρίζουμε τον εθνοφυλετισμό, αλλά επειδή οι Οικουμενικές Σύνοδοι και οι κανόνες τους, είναι με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το εκκλησιαστικό δίκαιο είναι μαζί τους.
Το άλλο που θα συνεχίσω να κάνω είναι αυτό που έκανα στη Μητρόπολη Πάφου και να το επεκτείνω και να στηρίξω τον πολιτισμό και την παράδοσή μας. Στη Μητρόπολη κάναμε πολλά εκκλησιαστικά μουσεία, ενισχύοντας και το εκκλησιαστικό μουσείο της Μητρόπολης, που το μεταστεγάσαμε στο πρώην Δημοτικό της Γεροσκήπου. Είναι ένα πολύ καλό μουσείο, το οποίο λέει και διακηρύσσει παντού την παράδοσή μας. Κάναμε τη μεγαλύτερη σε όγκο βιβλιοθήκη στη Μητρόπολη. Πήραμε από το μακαρίτη Ανδρέα Μιτσίδη τη βιβλιοθήκη του, που μας τη δώρισε και την ενώσαμε με τη Λεόντιο βιβλιοθήκη. Αυτός είναι ο πολιτισμός και η παράδοσή μας και θα τα επεκτείνουμε και στην Αρχιεπισκοπή.
Αν ο λαός με εμπιστευτεί, η Εκκλησία θα συνεχίσει μέσω εμού να έχει φωνή στο Εθνικό Θέμα. Η Εκκλησία, εδώ και οκτώ αιώνες, από το 12ο που αποσπαστήκαμε από την Ελληνική-Βυζαντινή αυτοκρατορία και βρεθήκαμε κάτω από δυνάστες, ήταν ο μόνος θεσμός που κράτησε και την παιδεία και την εθνική αυτοσυνειδησία του τόπου, ότι δηλαδή είμαστε Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Τα ανθρώπινα δικαιώματα ακόμη δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως στην Κύπρο, ο μισός τόπος υπό κατοχή. Mέχρι την απελευθέρωση και την αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για όλους τους γηγενείς κατοίκους της νήσου, η Εκκλησία θα έχει αυτό το ρόλο. Αν και όταν ελευθερωθούμε και αποκατασταθούν αυτά τα δικαιώματα, η Εκκλησία θα αποθέσει αυτό το βάρος στους ώμους της εκλελεγμένης Κυβέρνησης του τόπου.
Αυτά τα χρόνια προχωρά η τεχνολογία και η επιστήμη και πολλά άτομα βρίσκονται αντιμέτωπα με διλήμματα μπροστά στα νέα επιτεύγματα των τεχνολογιών. Εμείς θα εγκύψουμε στην Αγία Γραφή, για να φέρουμε στην επιφάνεια απαντήσεις που αφορούν τα νέα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Για τις κλωνοποιήσεις, την τεχνητή γονιμοποίηση, τις μεταμοσχεύσεις, θα βρούμε τις απαντήσεις στην Αγία Γραφή και θα τις καταστήσουμε γνωστές σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στη νεότητα.
-Είχατε δεσμευτεί, μόλις πριν λίγες ημέρες, ότι θα συνεχίσετε το κοινωνικό έργο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου. Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να διαδεχτείτε μία τέτοια προσωπικότητα;
Ζήσαμε μαζί δέκα χρόνια στην Πάφο και ήμασταν οι πιο στενοί συνεργάτες. Εκείνος μου πρότεινε και ήταν τιμητική η πρότασή του, να πάω στο πλευρό του στην Πάφο, ως χωρεπίσκοπος Αρσινόης. Ζήσαμε εκεί μαζί, ήξερα πώς σκεφτόταν. Είναι τιμητικό για μένα, όσο δύσκολο και να είναι, να συνεχίσω αυτό το έργο. Όταν ερχόταν στη Λευκωσία, από την Πάφο, δεν προμηνυόταν να δώσει τόσες λύσεις, σε τόσα προβλήματα. Το έκανε και κυρίως, θα μείνει στην ιστορία, καθώς αποκατέστησε τη Σύνοδό μας, ως Σύνοδο Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας και ίδρυσε άλλες Μητροπόλεις και Επισκοπές. Πράγμα που μας κατάργησαν οι Λατίνοι τον 12ο αιώνα.
-Από την ημέρα που ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος κοιμήθηκε εν Κυρίω, αναλάβατε το ρόλο του τοποτηρητή του Θρόνου. Πόσος δύσκολος ή εύκολος είναι ο συγκεκριμένος ρόλος; Ποιες προκλήσεις κληθήκατε να αντιμετωπίσετε;
Ο ρόλος του τοποτηρητή επεκτείνεται στα αναγκαία, για να μπορεί η Αρχιεπισκοπή να λειτουργεί μέχρι τις εκλογές και η Εκκλησία της Κύπρου να μπορεί να εκπροσωπείται. Δεν μπορεί να κάνει τομές σημαντικές, επειδή θα έρθει ο νέος Αρχιεπίσκοπος να τα συνεχίσει. Είναι δύσκολο, υπό την έννοια ότι έχει ένα όγκο εργασίας ο τοποτηρητής, που πρέπει να εκπληρώσει και πρέπει να μην φανεί κατώτερος του Αρχιεπισκόπου και των περιστάσεων.
Οι κυριότερες προκλήσεις ήταν ότι έπρεπε να δώσουμε, σε όσους ήρθαν να μας συλλυπηθούν και να παραστούν στην κηδεία του μακαριστού Αρχιεπίσκοπου, την σοβαρότητα που απαιτούσε η στιγμή. Επίσης, η συνέχιση της εκπροσώπησης της Εκκλησίας της Κύπρου, σε ένα υψηλό επίπεδο, όπως το είχε ο μακαριστός και θα προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε σε αυτό. Μετά είναι και η ευθύνη των εκλογών, που πρέπει να γίνουν με διαφάνεια και χωρίς να υπάρξει κατηγορία, ότι έγινε με αμέλεια. Είναι και τα τρέχοντα, με τους φτωχούς που ζητούν βοήθεια, με τους φοιτητές, επίσης, με τους ασθενείς που δεν ελλείπουν ποτέ. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχίζει την πορεία του.
-Από την εκλογή σας ως Μητροπολίτης Πάφου, το 2006 μέχρι και σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι έχει αλλάξει η Πάφος, μέσα από τα έργα που ο ίδιος προωθήσατε. Μπορείτε να μας αναφέρετε επιγραμματικά ποια ήταν τα σημαντικότερα εξ αυτών και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στο διάβα σας, μέχρι να γίνουν πραγματικότητα;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να συμπαρασταθείς στους νέους, που έρχονται σε επαφή με αρκετές προκλήσεις της εποχής. Ειδικά στην Πάφο, που μετά την εισβολή έγινε τουριστικό κέντρο και απέκτησε μία εύκολη επικοινωνία με την υπόλοιπη Κύπρο, οι νέοι βρίσκονται μπροστά από κάποια διλήμματα, για τα οποία χρειάζονται χειραφέτηση. Στην Πάφο έχουμε ένα νεανικό κέντρο, που ξεκίνησε επί ημερών του μακαριστού Αρχιεπισκόπου, όταν ήταν Μητροπολίτης Πάφου και το συνεχίζουμε. Ήταν δύο κτίρια και τα ενώσαμε. Εκεί παρέχουμε καταφύγιο στα παιδιά, όταν έχουν κενό ανάμεσα στις ώρες που βρίσκονται στα φροντιστήρια, όταν έχουν κενές ώρες στην ημέρα τους, να έρχονται εκεί. Έχουμε δωρεάν μαθήματα χορού, μουσικής, υπολογιστή, σύγχρονα μέσα γυμναστικής και έτσι στηρίζουμε τη νεότητα. Είναι το μέλλον του τόπου μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν στρεφόμαστε και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ήδη, στον περίβολο των Αγίων Αναργύρων δώσαμε ένα κτίριο και για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και μαζεύονται εκεί, ως ένα καταφύγιο. Δώσαμε δωμάτια για τους προσκόπους που βρίσκεται εκεί.
Συνεχίστηκε και η ανέγερση εκκλησιών και συνεχίζεται και το κοινωνικό μας έργο. Καθημερινά στη Μητρόπολη θα έρθουν άνθρωποι που έχουν ανάγκη και χρειάζονται βοήθεια. Ιδρύσαμε ένα ταμείο υποτροφιών, χάρη στη βοήθεια μίας οικογένειας, που έκτισε ένα παραθαλάσσιο ναό και όλα τα έσοδα από μυστήρια που τελούνται εκεί, είτε είναι βαφτίσεις, είτε είναι γάμοι, πηγαίνουν σε υποτροφίες.
Προσωπικά επισκέπτομαι τακτικότατα όλες τις κοινότητες και το έργο της θρησκευτικής διαφώτισης εκτελείται και με την αποστολή κηρύγματος σε κάθε ναό, κάθε Κυριακή. Είναι κάτι που είναι στα καθήκοντά μας και με τις ομιλίες μου, μπορώ και θρησκευτικά και εθνικά να καθοδηγώ το λαό.
-Ποια είναι τα επόμενα έργα που δρομολογούνται στην Μητροπολιτική σας περιφέρεια;
Υπάρχουν διάφορα έργα. Τώρα είναι στα σκαριά για να κτιστεί ο μεγάλος ναός στο Αναβαργός, πήραμε και τις άδειες. Μία ευσεβής κυρία μας έδωσε το χώρο, κάναμε τα σχέδια, πήραμε τις άδειες και ετοιμαζόμαστε να κτίσουμε το ναό. Θέλουμε να κτίσουμε και καθεδρικό ναό και παρά τις δυσκολίες, θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες. Έχουμε το χώρο και θα ζητήσουμε την άδεια, για να κτίσουμε εκεί τον Καθεδρικό Ναό, επειδή η πόλις του αποστολικού κηρύγματος, δεν μπορεί να μην έχει ένα Καθεδρικό Ναό. Ο Καθεδρικός μας Ναός, μέχρι το 1570, πριν έρθουν οι Τούρκοι στην πρώτη κατοχή, ήταν στο λεγόμενο Μούταλλο, που ήταν Τουρκοκυπριακή συνοικία. Μας το πήραν οι Τούρκοι και έγινε τζαμί. Πήγαμε σε ένα μικρό εκκλησάκι, του Αγίου Θεοδώρου και το επεκτείναμε σιγά-σιγά, αλλά εξακολουθεί να είναι η μικρότερη εκκλησία της Πάφου. Θέλουμε να κάνουμε ένα Καθεδρικό Ναό, αντάξιο της πόλης μας, επειδή γίνονται τελετές και δεν αρκεί αυτός ο ναός.
– Βλέποντας το βιογραφικό σας, παρατηρούμε ότι σπουδάσατε Χημεία και Θεολογία. Ποιος ήταν ο λόγος που ακολουθήσατε την Ιεροσύνη;
Από τα παιδικά μου χρόνια είχα την τάση προς την ιεροσύνη, επειδή έζησα σε ιερατική οικογένεια, ο πατέρας μου ήταν ιερέας. Όταν πήγαινα στο σχολείο, επειδή ήμουν καλός μαθητής, η οικογένειά μου με πίεζε να πάω στο πρακτικό. Πήγα εκεί και όταν τελείωσα το σχολείο, ήθελα να πάω στη Θεολογία. Όμως, για να το κάνω αυτό, έπρεπε να πάρω μία υποτροφία, επειδή δεν είχαμε τα μέσα. Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών της Ελλάδας έδινε υποτροφίες σε όλους τους τομείς και έπρεπε να την κερδίσει κάποιος με εξετάσεις. Στην Θεολογία ήθελε κάποιος Λατινικά, που δεν τα έκανα στο πρακτικό και θα αποκλειόμουν αμέσως. Έδωσα εξετάσεις και πήρα υποτροφία στην Χημεία. Πήγα, σπούδασα, επέστρεψα στην Κύπρο και αφού δούλεψα λίγα χρόνια, πήγα πίσω και σπούδασα Θεολογία. Είχα διοριστεί στα σχολεία και ως λαϊκός δούλεψα επτά χρόνια. Στον έβδομο χρόνο χειροτονήθηκα. Η ιεροσύνη ήταν κάτι που με τραβούσε πάντα. Συνέχισα να είμαι καθηγητής χημείας και κληρικός, μέχρις ότου είχα χειροτονηθεί ως Επίσκοπος Αρσινόης. Με τη χειροτονία μου σταμάτησα.
-Βλέποντας ξανά το βιογραφικό σας, μπορούμε να πούμε ότι είσαστε από τα άτομα που έγραψαν ιστορία, καθώς ήσασταν η πρώτη καταδίκη της Τουρκίας για ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο. Μπορείτε να μας πείτε τη συγκεκριμένη εμπειρία; Τι θυμάστε από τη διαδήλωση;
Στις 19 Ιουλίου 1989, το βράδυ πριν την επέτειο της Τουρκικής Εισβολής, πήγαμε με το Κίνημα “Οι Γυναίκες Επιστρέφουν” στον Άγιο Κασιανό, για τέλεση εσπερινού. Μαζί μας ήταν μητέρες και σύζυγοι αγνοουμένων, πήγαμε και στο διπλανό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που είναι ο Προστάτης των Αιχμαλώτων, για να κάνουμε δέηση. Εκεί εισέβαλαν Τούρκοι στρατιώτες, όχι Τουρκοκύπριοι και προσπαθούσαν να μας συλλάβουν. Μπήκα μπροστά από τις γυναίκες, για να προλάβουν να φύγουν όσες θα έφευγαν. Όταν είδαμε ότι κάποιες έφυγαν και ότι άλλες συνελήφθησαν, τότε σταμάτησα να προβάλλω αντίσταση και με συνέλαβαν.
Τότε, οι Τούρκοι μου είχαν σκίσει τα ρούχα, μου έβγαλαν τα γένια, με χτύπησαν με τα ρόπαλα και μας πήγαν σε “αστυνομικό σταθμό”. Μετά μας οδήγησαν σε λεγόμενο “δικαστήριο”, μας καταδίκασαν σε κάποιο πρόστιμο που εμείς δεν πληρώσαμε και μείναμε στις φυλακές. Τότε, τις γυναίκες, που ήταν περίπου 100, τις άφησαν στις τρεις ημέρες και δέκα άνδρες απελάθηκαν στις δέκα μέρες. Εμένα με τον τέως Κιτίου, μας απέλυσαν στις δώδεκα μέρες, επειδή είχαμε αρχίσει απεργία πείνας και φοβήθηκαν μην ακουστεί αυτό στο εξωτερικό και κάνει κακό στην εικόνα τους.
Εγώ απευθύνθηκα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για Ανθρώπινα Δικαιώματα και πράγματι, καταδίκασε την Τουρκία για στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας και για τον βασανισμό μας και τους επέβαλε πρόστιμο, που αναγκάστηκε να το καταβάλει, το 1994.