Θ. Ψαλτοπούλου για τους νέους: Η πίστη τους είναι κινητήριος δύναμη – Συνέντευξη στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Η κυρία Θεοδώρα Ψαλτοπούλου είναι Παθολόγος, Καθηγήτρια Eπιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).
Η Συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
«Αν και Επιστήμη και Θρησκεία απαντούν αρχικώς σε διαφορετικά ερωτήματα, ωστόσο, κοινό επίκεντρο όλων των ενεργειών τους είναι πάντα ο άνθρωπος. Ο ανθρωπισμός, δηλαδή η αλληλεγγύη στον συνάνθρωπο, όσο και η αντιμετώπιση του ανθρώπου ως ολότητα, σωματική-πνευματική-ψυχική, είναι κοινός τόπος για την Επιστήμη και τη Θρησκεία».
Η κυρία Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής και υποψήφια για το Συμβούλιο Διοίκησης του ΕΚΠΑ, μιλάει στην Κ.τ.Ο. για τη σχέση Επιστήμης και Θρησκείας, τις δυνατότητες πρόληψης, τη σχέση των νέων με την Εκκλησία και πώς η Σύνοδος αντιμετώπισε την πανδημία.
Κ.τ.Ο.: -Ακούμε πολλές φορές ότι Επιστήμη και Θρησκεία ή Επιστήμη και πίστη συγκρούονται; Ποια είναι η άποψη σας.
Αν και Επιστήμη και Θρησκεία απαντούν αρχικώς σε διαφορετικά ερωτήματα, ωστόσο κοινό επίκεντρο όλων των ενεργειών τους είναι πάντα ο άνθρωπος. Ο ανθρωπισμός, δηλαδή η αλληλεγγύη στον συνάνθρωπο, όσο και η αντιμετώπιση του ανθρώπου ως ολότητα, σωματική-πνευματική-ψυχική, είναι κοινός τόπος για την Επιστήμη και τη Θρησκεία.
Για την Επιστήμη, και ιδιαίτερα την Ιατρική που υπηρετώ, η διαγνωστική και θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενειών και η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, η έρευνα για την καταπολέμηση των χρόνιων νοσημάτων, όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, είναι σταθερή συνεχής και επίμονη επιδίωξη για το «ευ ζην», για το οποίο όμως αγωνίζεται και η Θρησκεία. Επομένως, υπάρχει κοινός τόπος, που ενδεχομένως ορισμένες φορές να αφήνει περιθώρια παρερμηνειών.
Ας μην λησμονούμε, επίσης, ότι στην πρώτη μορφή του, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών περιελάβανε 4 Σχολές: Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και τη «Σχολή της Φιλοσοφίας και της άλλης εγκυκλίου παιδείας». Η Θεολογική Σχολή και η Θεολογία, λοιπόν, είναι πάντα ένα ιδιαίτερο «συστατικό στοιχείο» του Δημόσιου Πανεπιστημίου και ιδιαιτέρως του ΕΚΠΑ!
Κ.τ.Ο.: -Είστε μια διακεκριμένη καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής. Μιλήστε μας για τον τομέα αυτό και πόσο σημαντική είναι η πρόληψη στην υγεία και καθημερινότητα του ανθρώπου.
Η Επιστήμη της Ιατρικής έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια πολύ μεγάλη πρόοδο: έχουμε πλέον περισσότερες δυνατότητες καλύτερης διάγνωσης και εξατομικευμένης-στοχευμένης θεραπείας. Παράλληλα, όμως, έχουμε, επίσης, περισσότερες δυνατότητες πρόληψης και προσυμπτωματικού ελέγχου. Η πρόληψη πραγματώνεται με την αποφυγή καπνίσματος και παχυσαρκίας, σε συνδυασμό με τη μεσογειακή διατροφή και με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, που προάγει το «ευ ζην», σε μια ισορροπία ψυχής, πνεύματος και σώματος. Με τον προσυμπτωματικό έλεγχο προσπαθούμε για παράδειγμα να διαγνώσουμε έναν καρκίνο σε αρχικό στάδιο, πριν να γίνει κλινικά ορατός και να εμφανίσει συμπτώματα, ώστε να είναι πιο εύκολα θεραπεύσιμος.
Ωστόσο, παρά τις νέες επιστημονικές εξελίξεις που μας παρέχουν περισσότερες δυνατότητες ο τομέας της δημόσιας υγείας πλήττεται ιδιαίτερα από στοιχεία, όπως η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν και άλλες κρίσεις που με την σειρά τους μπορεί να προκαλέσουν υγειονομική κρίση. Τα ολοένα και πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα, η άνοδος της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών, οι αλλαγές σε επίπεδο μικροκλίματος, με έντονες και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας ή/ και βροχοπτώσεων και οι άμεσες συνέπειες όλων των αυτών των φαινομένων, όπως μαζικές μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων ή αλλοιώσεις στην ποιότητα και ελλείψεις στην ποσότητα του νερού και των τροφίμων, αποτελούν σημαντικές απειλές για την υγεία του πληθυσμού, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική. Και αυτό γιατί αφενός δημιουργούν τις συνθήκες εκείνες που ευνοούν την εξάπλωση μολυσματικών και άλλων ασθενειών, αφετέρου η έκταση των δυσκολιών που συνδέονται με την αντιμετώπιση και διαχείριση των κρίσεων αυτών προκαλούν αγχώδεις και άλλες διαταραχές, επηρεάζοντας την ψυχολογική και φυσική λειτουργία και ποιότητα ζωής.
Κ.τ.Ο.: -Έρχεστε σε επαφή με αρκετά νέα παιδιά. Τι ρόλο έχουν ο παράγοντας Θεός και Εκκλησία στη ζωή τους;
Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι έχουμε την ευτυχία να βρισκόμαστε σε επαφή με ένα εξαιρετικό δυναμικό, τους φοιτητές και τις φοιτήτριες: νέοι και νέες που βρίσκονται στο Πανεπιστήμιο μετά από έναν προσωπικό αγώνα, γεμάτοι όνειρα αλλά και ανησυχία, κυρίως, για το εργασιακό μέλλον τους. Δίνουν όμως τον αγώνα της κατάκτησης της γνώσης με αισιοδοξία και πίστη. Η πίστη τους είναι κινητήριος δύναμη και, αν και δεν εκδηλώνεται εμφανώς στο πανεπιστημιακό γίγνεσθαι, αποτελεί στοιχείο της ταυτότητας τους, γεγονός που το διαπιστώνει κανείς συνομιλώντας μαζί τους.
Κ.τ.Ο.: -Είστε υποψήφια για το Συμβούλιο Διοίκησης του ΕΚΠΑ. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
Τα Πανεπιστήμιά μας, με το νέο σύστημα διοίκησης, χρειάζονται εμπειρία, γνώση των θεμάτων, συνέχεια του θετικού έργου που έχει υλοποιηθεί και κυρίως συλλογική διοίκηση, μακριά από ομάδες, καιροσκοπικές συμμαχίες και κομματικές και παραταξιακές λογικές, μακριά από μεμονωμένες διεκδικήσεις. Έθεσα, λοιπόν, υποψηφιότητα για το Συμβούλιο Διοίκησης του ΕΚΠΑ, με την πεποίθηση ότι το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΚΠΑ αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημά του και πρέπει να υποστηριχθεί με αρχές και κυρίως με συγκεκριμένα έργα, προγραμματικές δράσεις και υποδομές, όπως κατά την τελευταία περίοδο, όπου το ΕΚΠΑ άλλαξε εποχή και επίπεδο. Αυτό το έργο πρέπει να υποστηριχθεί και να ενισχυθεί, και βεβαίως να δημιουργηθούν συλλογικά με αρχές οι προϋποθέσεις για το νέο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του Ιδρύματος για την επόμενη περίοδο.
Κ.τ.Ο.: -Ποια η σχέση σας με το Θεό και την Εκκλησία;
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης αποκαλύπτει ότι ο Θεός είναι αγάπη κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό κι ο Θεός μέσα σ’ αυτόν. Αυτή η αποκάλυψη αποτελεί την πεμπτουσία της σχέσης μας με τον Θεό και είναι ο καθημερινός βίος της Εκκλησίας, ημών των πιστών δηλαδή, ως σώματος του Χριστού.
Κ.τ.Ο.: -Με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού που όλοι βιώσαμε, θεωρείτε ότι η Εκκλησία χειρίστηκε σωστά το όλο ζήτημα;
Η Εκκλησία διά της Ιεράς Συνόδου και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ.κ. Ιερωνύμου στάθηκαν εξαρχής της πανδημίας δίπλα στους πιστούς, μαζί όμως με την Επιστήμη και την επιστημονική κοινότητα. Ορθώς ακολουθήθηκαν οι οδηγίες των Επιστημόνων. Η πανδημία COVID-19 αποτέλεσε μια τεράστια πρόκληση για τα δημόσια συστήματα υγείας. Αναδείχθηκε, επίσης, η ιδιαίτερη σημασία της συνεχιζόμενης υποστήριξης του εθνικού συστήματος υγείας όχι μόνο κατά τη διάρκεια της έκτακτης υγειονομικής κρίσης, έτσι ώστε να έχει ισχυρά θεμέλια και να βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς ετοιμότητας για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση υγειονομικών απειλών. Ως κοινωνία, ως πολίτες, όμως, αντιμετωπίσαμε, παράλληλα, και ένα άλλο πρόβλημα: την πληθώρα πληροφοριών σχετικά με την πανδημία και την ταχύτητα μετάδοσης των μηνυμάτων μέσω των κοινωνικών δικτύων, που κατέστησαν ευκολότερη την παραπληροφόρηση και μας έφεραν ως πολίτες και ως πιστούς σε ακόμα δεινότερη θέση. Το ΕΚΠΑ πέρα από τη συμμετοχή του με Κλινικές και Εργαστήρια στην αντιμετώπιση της πανδημίας στην «πρώτη γραμμή», βρέθηκε με το επιστημονικό δυναμικό του εξαρχής και στην αντιμετώπιση της «πανδημίας της παραπληροφόρησης» με συνεχή επιστημονική ανάλυση των δεδομένων και παρουσίασή τους στο κοινό με εύληπτο τρόπο.
Ποια είναι η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου
Η κυρία Θεοδώρα Ψαλτοπούλου είναι Παθολόγος, Καθηγήτρια Eπιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Διαθέτει δύο τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών, ένα στην Επιδημιολογία από το Harvard School of Public Health (HSPH, Harvard, US) και τον δεύτερο στην Οργάνωση και Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επίσης, έχει λάβει τον τίτλο Clinical Nutrition Specialists (US). Η διδασκαλία της αφορά θέματα Παθολογίας, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Ερευνητικά έχει συμμετάσχει σε Ελληνικές (ΕΣΠΑ) και Ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες, καθώς και σε κλινικές μελέτες ενώ ήταν η κύρια ερευνήτρια στο χρηματοδοτούμενο από το World Cancer Research Fund International (WCRF). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στοχεύουν στη μελέτη παραγόντων στην προληπτική ιατρική και τη δημόσια υγεία. Έχει δημοσιεύσει περίπου 200 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (pubmed) με χιλιάδες αναφορές. Είναι μέλος συντακτικών επιτροπών και κριτής σε πολυάριθμα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, καθώς και σε επιτροπές. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου «Φίλοι Παιδιών με Καρκίνο- ΕΛΠΙΔΑ».
Η Συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
